Diolch i'r Aelod am y cwestiynau. A gaf i ddechrau yn gyntaf drwy ddweud mewn gwirionedd beth oedd y ddau bwynt allweddol a oedd yn destun ein cyflwyniad manwl i'r Goruchaf Lys? Pam wnaethom ni ymyrryd mewn gwirionedd? Un pwynt oedd pwysigrwydd sylfaenol y newid cyfansoddiadol mawr hwn sy’n digwydd yn y Senedd, gan warantu nad yw sofraniaeth seneddol yn cael ei chymryd gan ddefnyddio uchelfraint frenhinol. Mae angen i ni ddeall beth yw’r uchelfraint frenhinol honno. Yr uchelfraint frenhinol yw’r pwerau hynny oedd yn arfer bod gan frenhinoedd a breninesau yn y bôn i wneud beth bynnag yr oeddent yn ei ddymuno, hyd nes, yn effeithiol, i Senedd a datblygiad democratiaeth seneddol roi cyfyngiadau arni ac y dechreuwyd datblygu ein system ddemocrataidd. Felly, roedd yn hanfodol bod yn rhaid i unrhyw newid a ddigwyddodd i statws deddfwriaethol, statws datganoledig, Cymru a'r gweinyddiaethau datganoledig eraill fod o fewn nawdd y Senedd a democratiaeth seneddol. Dyna pam roedd yn hanfodol bod y mater hwnnw gerbron y llys.

Ac roedd y Goruchaf Lys yn ystyried hyn yn sylfaenol bwysig hefyd. Dyma’r penderfyniad cyfansoddiadol pwysicaf am dros 300 o flynyddoedd. Dyna pam roedd pob un arglwydd cyfiawnder mewn gwirionedd yn bresennol, ac mae’r canlyniad gwirioneddol, yr 8:3, yn ardystiad o gryfder y ddadl honno. Pe byddai unrhyw dîm pêl-droed wedi ennill 8-3, rwy’n meddwl y byddem yn dweud bod honno’n fuddugoliaeth fawrfrydig, ac rwy'n credu bod hon yn fuddugoliaeth fawrfrydig—buddugoliaeth i ddemocratiaeth a sofraniaeth seneddol.

Ble mae Sewel yn dod i mewn? Ein dadl ar Sewel yw nad ydym erioed wedi dadlau am feto. Ni fu erioed yn rhan o’n hachos ni, ac rydw i wedi dweud hynny yn y Siambr hon ar sawl achlysur. Pwysigrwydd Sewel yw bod Sewel yn broses seneddol, ac ni allai Sewel ddechrau, ni allai fod yn effeithiol, oni bai bod y penderfyniadau allweddol hyn yn cael eu cymryd dan nawdd y Senedd a sofraniaeth seneddol. Felly, roedd yn fater o ddemocratiaeth sylfaenol os oeddem yn mynd i gael llais yn y materion sylfaenol hyn, ac roedd yn rhaid i ni lwyddo gyda'r penderfyniad hwn, ac rwyf wrth fy modd ein bod wedi llwyddo.

O ran beth sy'n digwydd i'r pwerau hynny sydd ym Mrwsel ar hyn o bryd, wel, mae'n amlwg iawn i mi y bydd hynny’n dod yn destun darn arall o ddeddfwriaeth maes o law. Bydd hefyd yn gofyn am ymgysylltiad Sewel, a fydd bron yn sicr yn gofyn am ymgysylltiad y Cynulliad hwn a phleidlais yn y Cynulliad hwn, ac, fel y dywedwyd droeon, dylai’r meysydd hynny sy'n dod o fewn meysydd cyfrifoldeb datganoledig clir ddod i'r Cynulliad hwn—i Lywodraeth Cymru ac i Gynulliad Cymru.

O ran y gost, a gaf i ddweud bod gennyf pob cydymdeimlad â'r hyn y mae'r Aelod yn ei ddweud am y gost? Doeddwn i ddim eisiau bod yn y Goruchaf Lys. Dwi ddim yn meddwl fod llawer ohonom eisiau bod yno, gyda'r holl gostau a dalwyd, ond rhaid i mi ddweud mai’r rheswm yr oeddem ni yno—