4. 4. Datganiad: ‘Sicrhau Dyfodol Cymru’: Symud o’r Undeb Ewropeaidd at Berthynas Newydd ag Ewrop

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:39 pm ar 24 Ionawr 2017.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Huw Irranca-Davies Huw Irranca-Davies Labour 4:39, 24 Ionawr 2017

(Cyfieithwyd)

Nid wyf am oedi gyda’r materion ehangach a drafodwyd hyd syrffed yma heddiw. Mae rhai o'r gwahaniaethau barn wedi bod yn eithaf mawr. Rwyf am ganolbwyntio ar un man lle gellid cael mwy o gytundeb. Gan ddweud hynny, wrth agor y sylwadau hyn, a gaf i groesawu yma siarad pwyllog RT Davies yn hyn o beth? Wrth gyfeirio at bennod 7—sy’n trafod diwygio cyfansoddiadol ar ôl Brexit—mae'n amlwg ei fod yn bwnc sydd wedi ennyn diddordeb y pwyllgor yr wyf yn ei gadeirio. Yn wir, Brif Weinidog, nid oes gen i ddim amheuaeth y bydd gwahoddiad yn cael ei anfon ar adennydd chwim i’ch swyddfa er mwyn i chi ddod i siarad gyda ni, am y cynigion a pha mor ymarferol fydd gweithredu arnyn nhw, ac efallai, hefyd, y posibilrwydd o gael rhywfaint o gydsyniad ehangach ar rai cynigion eithaf beiddgar—nid yw pob un ohonyn nhw yn newydd; rydym wedi gweld rhai ohonyn nhw yn cael eu hailadrodd gan Lywodraeth Cymru a chan bleidiau eraill yma cyn hyn—ond i ddod â nhw at ei gilydd yn y ddogfen hon, ac awgrymu, mewn gwirionedd, y gall bellach nid yn unig fod yn angenrheidiol bwrw ymlaen gyda rhai o'r cynigion hyn, ond hefyd gall fod yn gyfle i fwrw ymlaen â nhw er mwyn lleddfu ar rai o'r rhaniadau sydd wedi codi—fel yr ydym newydd ei glywed, ac sydd yn para i fod yn gyffredin drwy’r wlad—oherwydd y refferendwm ar yr UE. Nawr, dyna bwnc diddorol, tybiaf, y gallwn ddatblygu peth ystyriaeth ar y cyd arno, ac efallai rhywfaint o gytundeb arno.

Rydych yn cyfeirio ym mhennod 7 at y rhaniadau mawr hynny. Un ffordd o fwrw ymlaen â hyn fyddai edrych drachefn ar fater confensiwn cyfansoddiadol a fyddai'n edrych ar y berthynas rhwng rhannau cyfansoddol y Deyrnas Unedig, a pherthynas y gweinyddiaethau datganoledig â Llywodraeth y DU a Senedd y DU. Rydych yn dweud yn gwbl blaen, yn eich barn chi ac ym marn y Papur Gwyn hwn, y dylai'r DU gael ei hailfodelu ar strwythurau newydd mwy ffederal.

Rydych yn rhoi’r syniad gerbron eich bod am chwarae rhan weithredol wrth fwrw ymlaen â strwythurau cymwys i fodoli yn y fframwaith ôl-Brexit hwn, ac rydych yn cydnabod y bydd angen fframwaith ar draws y DU. Ond wrth wneud hynny rydych yn dynodi egwyddorion clir. Fe hoffwn ofyn i chi efallai am ychydig mwy o fanylion ynglŷn â hynny. Eich egwyddorion chi yw cydsyniad rhydd y tair senedd a llywodraeth ddatganoledig i gymryd rhan ar delerau cyfartal â Llywodraeth y DU. Byddwch yn gweld Llywodraeth y DU yn cynrychioli buddiannau Lloegr, yn hyn o beth. A byddwch yn gweld model sy'n cadw o leiaf y mesurau presennol o hyblygrwydd er mwyn y gwledydd a'r rhanbarthau datganoledig hynny. Yn olaf, y trydydd pwynt yw bod yn rhaid cael dulliau cymodi cadarn sy’n wirioneddol annibynnol i ddatrys unrhyw anghydfodau.

Yn awr, mae’r rhain yn egwyddorion clir. Rwy'n credu ei bod yn werth i bob Aelod yn y Cynulliad ystyried a oes modd edrych ar y rhain ac a oes rhywfaint o gytundeb ar gefnogaeth sy'n mynd y tu hwnt i'r Papur Gwyn ei hun. Credaf y byddai hynny yn helpu i fwrw ymlaen â'r fframwaith cywir.

Un neu ddau o bwyntiau eraill. O ran trafodaethau masnach ryngwladol a pholisi ar gystadleuaeth, rydych yn nodi y bydd rheoli'r meysydd polisi hyn yn gofyn am ddulliau rhynglywodraethol a strwythurau llawer mwy difrifol a thrylwyr ... na'r rhai sydd yn eu lle ar hyn o bryd a’ch bod yn bwriadu ceisio mynd ati’n weithredol i ddatblygu’r rhain gyda thirwedd wleidyddol a chyfansoddiadol newydd.

Rydych yn cyfeirio at Gydbwyllgor y Gweinidogion a'r angen am ailwampio llwyr ym marn y Papur Gwyn hwn. Rydych yn cynnig y dylid ei ad-drefnu yn gyngor o Weinidogion y DU, sy'n cwmpasu agweddau ar bolisi lle mae’n ofynnol cael cytundeb pob un o’r pedair llywodraeth —eto, ar y cydraddoldeb hwnnw; ar y cydraddoldeb rhwng y rheini â’i gilydd.

Yn olaf, y pwynt arall sydd o gryn ddiddordeb, wrth gwrs, yw eich cynigion yma ar y Bil diddymu mawr a’r hyn y gellid ei wneud ynglŷn a’r meysydd cymhwysedd datganoledig a pam mae hyn—gan edrych ar y strwythur ar ôl Brexit, ac yn y cyfnod pontio—cyn bwysiced ag y mae. Felly, mae yna hen ddigon o swmp cyfansoddiadol yn y Papur Gwyn hwn. Byddem fel pwyllgor yn croesawu’r cyfle i’ch holi ymhellach am hyn yn ogystal â’r hyn yr ydych wedi gallu ei ddweud heddiw, a’ch bod yn ymddangos ger ein bron cyn gynted â phosibl, a gweld a yw'r mesurau hyn yr ydych yn eu cynnig yn ymarferol, yn bosibl i’w gweithredu, o fewn ein cyrraedd, ac y gallent yn wir gael cytundeb ehangach o fewn y Siambr hon hefyd; oherwydd, yn sicr, buasai hynny er lles gorau Cymru.