Rwyf yn cyfyngu fy nghyfraniad i’r hyn yr ydym yn ei gydnabod fel cydraddoldeb. Fy sylw cyntaf yw, yn wahanol i Bapur Gwyn Cymru a Phapur Llywodraeth yr Alban, nad yw Papur Gwyn y DU yn trafod y goblygiadau yn uniongyrchol i gydraddoldeb Brexit. Ac, i mi, mae hynny'n hepgoriad amlwg ond yn un sy’n peri gofid. Efallai y gallai'r Prif Weinidog fod wedi tynnu sylw ato pe byddai Llywodraeth y DU wedi darparu drafft cyn y cyhoeddiad hwn. Serch hynny, a fyddech yn ei godi yng nghyfarfod nesaf y Cyd-bwyllgor Gweinidogion, os nad cyn hynny, Brif Weinidog?

Mae Llywodraeth Cymru yn dweud y bydd yn datblygu deialog â'r Comisiwn Cydraddoldeb a Hawliau Dynol, i ystyried y manylion a'r goblygiadau o ran cydraddoldeb o adael yr UE. Ac rwy’n croesawu’r ymrwymiad hwnnw eto. Ond rwy’n apelio atoch i annog y Prif Weinidog ac Ysgrifennydd Brexit i ddilyn esiampl Cymru a chynnal yr un trafodaethau hynny â'r EHRC oherwydd bod y goblygiadau i gydraddoldeb Brexit yn bwysig. Mae canlyniadau ac ystyriaethau uniongyrchol, yn ogystal â syniadau diwylliannol ehangach o amgylch hynny. Mae cyllid uniongyrchol, er enghraifft, ar gyfer y cyfnod 2014-20 trwy ymgysylltiad strategol y Comisiwn Ewropeaidd ar gyfer rhaglenni cydraddoldeb rhywiol. Mae'r UE wedi dyrannu mwy na €6 biliwn i gyflawni targedau ac amcanion cydraddoldeb rhywiol. Yr hyn y mae angen i ni ei wybod yw a fydd y ffrydiau ariannu hynny yn sychu, ac os byddant, beth yw canlyniadau hynny?

Y bore yma, cyfarfûm â Chwarae Teg, ac un o'r materion a drafodwyd gennym oedd dyfodol eu prosiect Cenedl Hyblyg 2 sy'n helpu i wella sefyllfa menywod yn y gweithlu ar draws naw sector blaenoriaeth yng Nghymru. Mae’r cynllun hwnnw’n cael ei ariannu, yn rhannol, gan Lywodraeth Cymru a hefyd gan gronfa gymdeithasol Ewrop, a dyna un enghraifft yn unig. Fel y mae Papur Gwyn Llywodraeth Cymru yn ei nodi, rhaid rhoi ystyriaeth i effaith bosibl colli arian yr UE ar gydraddoldeb a lles pobl â nodweddion gwarchodedig. Yn San Steffan, mae Harriet Harman, gyda chefnogaeth clymblaid drawsbleidiol o ASau, wedi cyflwyno gwelliant yn galw ar y Llywodraeth i ddiogelu hawliau menywod yn ystod ac ar ôl Brexit. Mae Papur Gwyn y DU yn nodi y bydd y Bil diddymu mawr yn cynnal y mesurau gwarchod a'r safonau sydd o fudd i weithwyr ac, ar ben hynny, mae Llywodraeth y DU wedi ymrwymo nid yn unig i ddiogelu hawliau gweithwyr a nodir mewn deddfwriaeth Ewropeaidd, ond eu gwella. Rwy'n hynod o falch o glywed hynny, ond dydw i ddim wedi fy argyhoeddi’n llwyr ganddo. Clywsom lawer iawn o addewidion ar hyd y ffordd ac mae hwn yn ymddangos i fod yn un arall o'r rheini.

Un o'r materion yr wyf yn wir yn poeni amdano, fel cadeirydd y grŵp trawsbleidiol ar fasnachu mewn pobl, yw beth yn union y mae Brexit yn ei olygu ar gyfer cydweithrediad y DU â chyrff yr UE fel Eurojust ac Europol. Mae'r Papur Gwyn yn dweud:

Byddwn yn parhau i weithio gyda'r UE i warchod diogelwch Ewropeaidd, i ymladd yn erbyn terfysgaeth, ac i gynnal cyfiawnder ar draws Ewrop.

Ond nid yw hyd yn oed yn sôn am Eurojust ac uned cydweithrediad barnwrol yr UE. Rwy'n ymwybodol o’r amser ac fe wnes i addewid y byddwn yn gryno, felly, byddaf yn gorffen trwy ddweud hyn: mae'n drist bod rhywfaint o'r ddadl yr ydym wedi ei chael—nid y ddadl yma heddiw, ond yr hyn sydd wedi ein harwain at ble yr ydym—wedi rhoi bywyd newydd i hen ragfarn ac ofnau a hagrwch. Rwy’n teimlo ei bod yn bwysicach nag erioed ein bod yn ddiamwys yn y neges yr ydym yn ei hanfon i leiafrifoedd a grwpiau eraill sy'n agored i niwed, y dylai Llywodraeth y DU, yn gyntaf, weithredu yn awr yn hynny o beth, a rhaid iddi warantu statws dinasyddion yr UE sydd eisoes yn byw yma yn yr UE ac nid eu defnyddio—ac mae wedi digwydd heddiw—fel tsips bargeinio ar gyfer y dyfodol.