Prynhawn Da.

1. A wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet amlinellu’r canllawiau y mae Llywodraeth Cymru yn eu darparu i ysgolion ar sut i wella presenoldeb? OAQ(5)0088(EDU)

Prynhawn da, Angela. Mae’r ‘Fframwaith Presenoldeb ar gyfer Cymru Gyfan’ yn darparu safonau a chanllawiau i addysgwyr er mwyn gwella presenoldeb mewn ysgolion ledled Cymru.

Rwy’n gwybod, Ysgrifennydd y Cabinet, eich bod chi a minnau’n rhannu’r un farn a blaenoriaeth i gael cymaint o blant yn yr ysgol, mor aml â phosibl. Ond mae yna un maes bach sy’n peri pryder i mi, sef plant sy’n sâl yn gyson. Rwyf wedi cael nifer o etholwyr yn dod ataf i ddweud bod eu plant naill ai wedi bod yn ddigon anffodus i gael cyfres o byliau o donsilitis, lle y maent wedi bod yn absennol am wythnos neu ddwy ar y tro, neu fod ganddynt ryw fath o gyflwr, fel syndrom coluddyn llidus. Ac oherwydd bod cofnodion presenoldeb plant felly’n plymio—dyma rieni sy’n cymryd rhan yng ngofal eu plant, yn cymryd rhan yn eu haddysg—maent wedi bod yn cael llythyrau yn eu bygwth, yn dweud wrthynt y bydd angen iddynt ddweud y drefn wrth eu plant ac yn awgrymu, yn y bôn, eu bod yn rhieni gwael, ac nad yw eu plant yn ymdrechu digon. Os gwelwch yn dda, a wnewch chi egluro’r canllawiau sy’n mynd allan i ysgolion, fel ein bod yn targedu’r rhai nad ydynt yn mynd i’r ysgol oherwydd nad ydynt eisiau mynd i’r ysgol, yn hytrach na’r rhai a fyddai’n hoffi mynd i’r ysgol ond nad ydynt yn gallu mynd i’r ysgol, fel nad yw’r plant hyn yn teimlo dan fwy byth o bwysau? Mae gan y llyfr presenoldeb wyneb hapus arno, a phan nad yw’r wyneb hwnnw’n gwenu bellach, mae’r plant hynny’n teimlo dan bwysau trwm iawn.

Diolch i chi am dynnu sylw at y mater hwn, Angela. Fel y dywedoch, byddai’r ddwy ohonom yn cytuno mai’r peth gorau y gallwn ei wneud dros addysg ein plant yw sicrhau eu bod yn mynychu’r ysgol yn rheolaidd. Ac mae cydberthynas uniongyrchol rhwng presenoldeb rheolaidd mewn ysgolion a chanlyniadau, er ei bod yn gwbl angenrheidiol weithiau i blentyn aros gartref os yw’n sâl. Ac ni fyddem yn disgwyl i’r plant hynny, neu rieni’r plant hynny, i gael eu trin mewn ffordd sy’n gwneud iddynt deimlo wedi’u dieithrio o’r ysgol. Mae hwn yn faes nad yw wedi’i ddwyn i fy sylw o’r blaen, felly rwy’n ymrwymo i chi y prynhawn yma y byddaf yn edrych ar y canllawiau, ac yn gofyn i swyddogion a oes unrhyw beth arall y gallwn ei wneud i ddarparu cyngor i ysgolion ynglŷn â sut y maent yn rheoli absenoldeb plant sy’n sâl go iawn.

Y llynedd, cyhoeddodd Llywodraeth Cymru ddata a oedd yn dangos bod lefelau absenoldeb parhaus o’r ysgol ar y lefel orau a gofnodwyd erioed, ac mae’r gydberthynas rhwng presenoldeb a chyrhaeddiad, ar sawl lefel, yn wybyddus. Dywedodd rhagflaenydd Ysgrifennydd y Cabinet fod Llywodraeth Lafur Cymru wedi cyflwyno cyfres o fesurau yn y blynyddoedd diwethaf i fynd i’r afael â phresenoldeb yn yr ysgol, gan gynnwys ar gyfer disgyblion sy’n gymwys i gael prydau ysgol am ddim, gan gynnwys y grant amddifadedd disgyblion sydd wedi’i gynyddu, a grant presenoldeb Llywodraeth Cymru, a gefnogodd y consortia addysg yn eu gwaith yn yr awdurdodau ac yn yr ysgolion i ddatblygu ac ymgorffori arferion effeithiol i sicrhau gwelliannau hirdymor yn y lefelau presenoldeb yn yr ysgol. A all Ysgrifennydd y Cabinet amlinellu sut y mae Llywodraeth Cymru yn bwriadu adeiladu ar y cynnydd da a sicrhau nad oes unrhyw blentyn yn cael ei adael ar ôl oherwydd diffyg presenoldeb yn yr ysgol am resymau dilys?

Diolch i chi, Rhianon. Fel y dywedwch, rwy’n falch iawn o gydnabod bod y data diweddaraf yn dangos bod absenoldeb o’n hysgolion cynradd yn parhau i fod ar y lefel isaf ers i Lywodraeth Cymru ddechrau casglu’r ffigurau hyn, ac mae lefelau presenoldeb yn yr ysgolion uwchradd yn parhau i wella drwy’r amser. Ac yn wir, gwelwyd y gwelliannau mwyaf ymhlith plant sy’n cael prydau ysgol am ddim. Mae eu cyfradd presenoldeb yn gwella’n gyflymach nag yn y boblogaeth yn gyffredinol. Ac mae llawer o hynny’n deillio o waith caled iawn ysgolion unigol a’r ffyrdd arloesol y maent yn gweithio gyda theuluoedd i fynd i’r afael â materion presenoldeb yn yr ysgolion. Rwyf wedi gofyn i fy swyddogion weithio gyda rhanddeiliaid allweddol i nodi pa gymorth arall a pha arweiniad ychwanegol y gallwn ei roi i ysgolion, awdurdodau addysg lleol a chonsortia fel nad ydym yn colli momentwm gyda’r agwedd bwysig hon ar bolisi addysg.