Rwy’n credu ei bod yn dda ein bod yn trafod ac yn dadlau ynglŷn ag addysg bellach yn y Cynulliad heddiw ac yn myfyrio ar ei chyfraniad i addysg a sgiliau yng Nghymru, gan y credaf ei fod yn gyfraniad trawiadol iawn, yn un a ddylai gael ei gydnabod, a dylem drafod sut y gallwn ei gryfhau a’i symud ymlaen.

Un agwedd ar addysg bellach, wrth gwrs, yw’r cyfle i gael ail gyfle mewn addysg, a dyna beth a ddarparodd fy ngholeg lleol, Coleg Gwent fel y’i gelwir yn awr, i mi a llawer o rai eraill. Felly, gallwn wneud TGAU yno, a Safon Uwch, a mynd ymlaen i’r brifysgol a chael gradd yn y gyfraith a gyrfa fel cyfreithiwr yn sgil yr addysg ail gyfle a gefais yn ystod dosbarthiadau nos, a minnau’n ddi-waith ar y pryd, a chael gwaith wedyn. Felly, rwy’n gwerthfawrogi’n fawr yr agwedd honno ar addysg bellach a’r cyfleoedd a ddaw yn ei sgil, ac rwy’n credu y dylem gofio hynny i gyd pan fyddwn yn edrych ar rôl addysg bellach a sut rydym yn datblygu addysg bellach ac yn ei chefnogi.

Ddirprwy Lywydd, mae Coleg Gwent yn awr yn darparu addysg o safon a llawer o sgiliau o safon ar gyfer y boblogaeth yng Ngwent. Y llynedd, cawsom ganlyniadau Safon Uwch cryf iawn yng Ngwent drwy ymdrechion Coleg Gwent, a gwerth ychwanegol cadarnhaol yn wir fel y dangosodd y dadansoddiad o’r system wybodaeth Safon Uwch a gynhaliwyd gan Brifysgol Durham, neu drwy’r fformiwla a ddatblygwyd gan Brifysgol Durham. Yn wir, mae adroddiadau Llywodraeth Cymru ar ganlyniadau i ddysgwyr ar gyfer 2015-16 yn dangos cyfradd lwyddiant prif gymwysterau Coleg Gwent o 85 y cant—ymhlith y gorau yng Nghymru. Hefyd, yn ddiweddar iawn—yn syth o’r wasg, fel petai—mae un o ddysgwyr Coleg Gwent, Tom Seward, newydd ennill rownd Cymru yng ngwobr prentis trydanol y flwyddyn Sparks UK. Felly, rwy’n meddwl bod yna gryn dipyn o dystiolaeth fod Coleg Gwent yn darparu addysg a sgiliau o’r radd flaenaf, a rhai enghreifftiau’n unig yw’r rhain.

Wrth gyflwyno’r cynnig y gall Coleg Gwent ei wneud yn fy rhan i o’r byd, Ddirprwy Lywydd, rwyf wedi fy nghalonogi nad ydynt yn gorffwys ar eu rhwyfau o gwbl. Maent yn uchelgeisiol iawn ar gyfer y dyfodol er mwyn adeiladu ar y llwyddiant a’r cyfleoedd y maent wedi’u darparu ac y byddant yn eu darparu. Yn bennaf ymhlith hynny—. Un brif enghraifft o’r uchelgais hwnnw, Ddirprwy Lywydd, yw eu cynigion ar gyfer adleoli campws Nash yng Nghasnewydd ar lan yr afon, i sefyll wrth ymyl campws Prifysgol De Cymru a sefydlu’r hyn a fyddai’n cael ei alw’n ardal wybodaeth Casnewydd. Byddai’n bartneriaeth rhwng addysg bellach ac addysg uwch, gyda golwg bendant ar anghenion yr economi leol gan weithio ar y cyd â busnesau. Byddai’n integreiddio addysg bellach ac addysg uwch ac yn rhoi cynnig cyfun addysg bellach ac uwch yn amlwg gerbron y boblogaeth leol gyda lleoliad amlwg iawn ar lan yr afon yng nghanol y ddinas. Felly, rwy’n credu bod hynny’n gyffrous dros ben. Gwn fod cynlluniau’n cael eu cynhyrchu ar hyn o bryd ac yn amlwg mae’r Gweinidog a’i swyddogion yn rhan o’r gwaith hwnnw. Rwy’n ei gefnogi’n fawr, fel y mae gwleidyddion lleol eraill, yr awdurdod lleol a llawer o bobl eraill, rwy’n gwybod. Rwy’n gobeithio y bydd yn dwyn ffrwyth.

Yr hyn sydd ei angen arnom yn fy marn i, Ddirprwy Lywydd, yw prosiectau trawsnewidiol o’r math hwn i ddangos beth y gall addysg bellach ac addysg uwch yn gweithio gyda’i gilydd ei gyflawni a sut y gallant ddeall anghenion sgiliau eu poblogaeth leol yn iawn—beth y mae’r cyflogwyr ei angen i symud yr economi leol yn ei blaen—a darparu’r rheini mewn ffordd sy’n fodern o ran addysg bellach ac addysg uwch yn y DU.

Felly, rwy’n gobeithio y bydd y Gweinidog yn gallu cynnig geiriau o anogaeth yn ei ymateb heddiw. Rydym wedi cyfarfod a thrafod y cynigion. Yn amlwg, mae gwaith i’w wneud eto i roi cnawd ar esgyrn yr achos busnes amlinellol strategol a’r rhannau eraill o’r broses sy’n angenrheidiol, ond rwy’n credu ei bod yn un enghraifft y gallem edrych arni gyda balchder go iawn yng Nghymru o ran sut rydym ar y blaen yn dod ag addysg bellach ac addysg uwch at ei gilydd gyda phartneriaeth glir a chryf iawn rhwng yr holl brif bartneriaid yn lleol, ac felly, buasem yn trawsnewid y cynnig nid yn unig er budd Casnewydd ond y rhanbarth o’i chwmpas yn ogystal.