Fe ddywedaf mewn ymateb i David Melding fod fy nghyd-Aelodau’n gwneud hwyl am fy mhen pan fyddaf yn sôn am fy ngraddau a defnyddio fy ngraddau, felly rwyf wedi dysgu cadw’n ddistaw yn eu cylch—[Torri ar draws.] Oedd, roedd y gynau yn eithaf egsotig. [Chwerthin.]

Dechreuais fy ngyrfa ar gampws Allt-yr-ynn, a gâi ei alw ar lafar yn gampws ‘Altereen’ yng Nghasnewydd. Fel y dywedais wrth y Siambr o’r blaen, yr unig brofiad a gefais mewn addysg uwch oedd ar baneli dilysu mewn addysg bellach, cyfarfod â chydweithwyr addysg bellach ac fel cymedrolwr. A dyna ni. Nid oedd unrhyw addysgu’n gorgyffwrdd na gweithio gyda chydweithwyr—dim byd tebyg i’r ganolfan wybodaeth yr ydych wedi’i hawgrymu yn awr, yn sicr, ac yn amlwg, mae campws Allt-yr-ynn bellach yn ystad o dai. Dyna yw’r glannau bellach ac mae gennych sylfaen campws Nash yn symud o Nash i’r glannau. Rwy’n credu bod honno’n enghraifft dda o sut y dylai pethau ddigwydd. Mae Prifysgol De Cymru, fel y cydnabu’r Athro Diamond, yn enghraifft dda iawn, os nad o arfer gorau—mae’n enghraifft dda iawn o sut y dylem fwrw ymlaen â’r cysylltiadau rhwng addysg uwch ac addysg bellach.

Wrth baratoi ar gyfer y ddadl hon a dadleuon tebyg, ymwelais â Choleg y Cymoedd Ystrad Mynach yn fy etholaeth, ac os ydych am ei weld, mae yna fideo bach ar Twitter am yr ymweliad. Am amrywiaeth o weithgareddau sy’n cael eu cynnal yno. Nid oes unrhyw ystafelloedd dosbarth yn y fideo: mae yna weithdy mecaneg, mae yna gaban awyren, ac mae yna gegin a bwyty gweithredol. Dyna rai o’r pethau sy’n digwydd yng Ngholeg y Cymoedd. Dyna’r math o brofiad y dylai darlithwyr addysg uwch eu cael hefyd, rwy’n meddwl, a gweld rhai o’r pethau sy’n digwydd.

Edrychodd adolygiad Hazelkorn, yr ymatebodd Ysgrifennydd y Cabinet iddo yr wythnos diwethaf, ar y materion hyn mewn modd defnyddiol iawn. Ac fel y dywedodd yn ei datganiad, mae’r cymhlethdodau sy’n gysylltiedig â’r materion hyn, addysg bellach ac addysg uwch, wedi arwain at gystadleuaeth ddi-fudd rhwng darparwyr addysg a hyfforddiant, a dyblygu neu fylchau a dryswch i ddysgwyr. Ac fel y soniais yn gynharach yn ystod y cwestiynau, dywedodd y Gweinidog dysgu gydol oes, pan ymwelodd â’r Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg, ar 10 Tachwedd, na fuasai’n hoffi gweld unrhyw ffin o gwbl rhwng addysg bellach ac addysg uwch. Hoffwn glywed mwy am hynny yn y trafodaethau, oherwydd credaf ei fod yn helpu i ateb rhai o’r cwestiynau yn y ddadl hon ac y cyfeirir atynt yn y gwelliant yn enw Jane Hutt.

Rwy’n croesawu’r ffaith y ceid corff a fuasai yn y pen draw yn cymryd lle Cyngor Cyllido Addysg Uwch Cymru, corff a fydd yn chwarae rhan bwysig yn datrys rhai o’r problemau o ran y ffin rhwng addysg bellach ac addysg uwch, er ei bod wedi dweud, yn fy nghwestiynau i Ysgrifennydd y Cabinet yn gynharach, fod ganddi gynlluniau ar gyfer hyn, ond gofynnais am y tymor byr: beth sy’n mynd i ddigwydd yn y dyfodol agos? Pan ymwelodd â’r Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg ar 10 Tachwedd, dywedodd y byddai disgwyl i’r arian sydd wedi bod yn mynd i Gyngor Cyllido Addysg Uwch Cymru—fod rhan o hwnnw’n cael ei ddefnyddio i wella’r berthynas rhwng addysg bellach ac addysg uwch, ac eglurodd hynny yn ei llythyr cylch gwaith. Pan ofynnais iddi heddiw, dywedodd ei bod eisoes wedi gwneud hynny’n glir yn y llythyr cylch gwaith interim, ond dosbarthwyd hwnnw ym mis Hydref. Fe wnaeth y datganiad i’r pwyllgor ym mis Tachwedd, felly rwy’n dal i fod eisiau rhywfaint o eglurder ar hynny. A buaswn yn ddiolchgar iawn pe gallai’r Gweinidog sicrhau rhywfaint o eglurder ar hynny, gan y byddai’n ein helpu i gael rhywfaint o eglurder ynglŷn â beth fydd yn digwydd tra bod ymgynghori pellach yn digwydd ar y corff cyllido.

Ond efallai fod angen i ni fynd ymhellach a sefydlu strategaeth addysg a hyfforddiant ôl-16 ar gyfer Cymru, gan edrych ar addysg bellach ac addysg uwch, dysgu seiliedig ar waith ac addysg gymunedol i oedolion. Mae hyn yn rhywbeth y gobeithiaf y bydd yn flaenllaw ym meddwl Llywodraeth Cymru yn y gwaith o weithredu argymhellion Diamond a Hazelkorn. Mae hyn yn rhywbeth a all ddigwydd.

Mae’r Ceidwadwyr wedi cyflwyno’r cynnig hwn heddiw. Rwyf wedi bod yn feirniadol o Darren Millar yn y gorffennol, yn enwedig—nid ei fai ef, ond bai Llywodraeth y DU—y modd y mae Llywodraeth y DU, wedi difrodi’r farchnad myfyrwyr rhyngwladol mewn addysg uwch. Nid yw’r darlun yn Lloegr yn llawer gwell ym maes addysg bellach ychwaith, gyda Phwyllgor Cyfrifon Cyhoeddus Tŷ’r Cyffredin yn nodi bod argyfwng ar y gorwel o ran y cyllid a oedd i ddod i addysg bellach yn Lloegr. Felly, rwy’n meddwl bod angen gwneud gwaith ar bob lefel mewn addysg bellach ac addysg uwch, ac rwy’n meddwl bod Llywodraeth Cymru, yn glodwiw iawn, yn mabwysiadu ymagwedd sy’n mynd i’r afael â’r mater hwnnw. Mae Hazelkorn yn rhoi cyfle euraidd i ni ddysgu o’r camgymeriadau sy’n cael eu gwneud yn Lloegr, a ffurfio ein hymagwedd Gymreig ein hunain tuag at gyfundrefn addysg ôl-orfodol lwyddiannus sy’n diwallu anghenion cyflogwyr, darparwyr a dysgwyr yn y blynyddoedd i ddod.