Rwy’n meddwl bod Ysgrifennydd y Cabinet wedi dechrau yr wythnos diwethaf yn ei datganiad ar Hazelkorn, a oedd yn dynodi ffordd real, a gwahanol, a radical iawn o symud ymlaen. Ond gadewch i mi ymateb yn fwy dwys i’r ddadl yr ydym wedi’i chael. Clywsom gan Oscar a John fod addysg bellach yn cynnig cyfleoedd i bobl ac ail gyfle i gael addysg, ac rydym yn deall hynny, ac rydym yn gwerthfawrogi hynny. Mae angen i ni ddod o hyd i ffyrdd o sicrhau y bydd addysg bellach yn sicr yn parhau yn y dyfodol i fynd ar drywydd hynny a chyflawni’r disgwyliadau hynny a’r rôl honno. Rwyf am sicrhau bod gennym y gallu i gefnogi dysgwyr sy’n agored i niwed, ein bod yn gweithio gyda chyflogwyr, yn diwallu anghenion lleol, a’n bod yn cynnig y ddarpariaeth amrywiol hon sy’n golygu y byddwn yn parhau yn y dyfodol i allu darparu’r ail gyfleoedd hynny, ond hefyd, y byddwn yn edrych mewn ffordd fwy radical ar y ffordd y mae’r farchnad lafur yn newid, ac y byddwn yn ymateb mewn ffordd fwy radical i sicrhau bod sgiliau’n cyd-fynd ag anghenion yr economi a dysgwyr unigol ar gyfer y dyfodol.

Mae rhaglen newydd y Llywodraeth, ‘Symud Cymru Ymlaen’, yn cydnabod gwerth addysg bellach a’i rôl yn sicrhau bod pawb yn cael cyfle i gyrraedd eu potensial. Mae llawer o’r Aelodau ar bob ochr i’r Siambr wedi sôn am yr angen i sicrhau bod darpariaeth cyfrwng Cymraeg neu ddwyieithog yn cael ei datblygu a’i chyflenwi. Gadewch i mi ddweud hyn: rwy’n gwbl ymrwymedig i sicrhau bod hynny’n digwydd. Mae Ysgrifennydd y Cabinet wedi sefydlu grŵp gorchwyl a gorffen, wrth gwrs, sy’n edrych ar rai o’r gwersi o’r gwaith a wneir gan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol mewn addysg uwch, ac rydym yn gwbl ymrwymedig i sicrhau ein bod yn gallu gwella a darparu cyrsiau mewn addysg bellach drwy gyfrwng y Gymraeg, mewn ffordd nad ydym yn ei wneud ar hyn o bryd, ac ehangu hynny wedyn mewn perthynas â dysgu seiliedig ar waith a phrentisiaethau yn ogystal. Mae angen i ni allu edrych—. Cawsom sgwrs yn gynharach yn ystod y cwestiynau ynglŷn â sut y gallwn wella argaeledd addysg Gymraeg, ac mae’r Llywodraeth hon yn gwbl ymrwymedig i wneud hynny.

Ond rydym hefyd angen mwy o gydlynu rhwng addysg academaidd a dysgu galwedigaethol. Yn awr, yn fwy nag erioed, mae angen inni fod yn rhan o’r ddadl ehangach sy’n digwydd ar addysg alwedigaethol, yn enwedig yn Ewrop, ac mae angen inni sicrhau ein bod yn gallu parhau i gyflawni ar lefel uchel iawn o ragoriaeth. Mae’r ail flwyddyn o Arwain Cymru, ein rhaglen arweinyddiaeth ym maes addysg bellach, yn cael ymateb cadarnhaol. Rwyf am gynnal ac adeiladu momentwm. Bydd trydedd rownd y rhaglen yn dechrau ym mis Mai a bydd rhaglen debyg yn cael ei chyflwyno ar gyfer y sector addysg uwch, gan adeiladu ar lwyddiant y rhaglen addysg bellach. Mae angen inni allu cryfhau gallu’r sector i ymateb i newid, ac rwy’n ystyried yr opsiynau ar gyfer rhaglen gydnerthedd ar hyn o bryd, i gynorthwyo’r sector i ddatblygu arweinyddiaeth gryfach eto, cynaladwyedd ariannol ac ymgysylltiad â chyflogwyr. Mae angen inni sicrhau ein bod yn gallu cynnal bywiogrwydd y sector yn y dyfodol.

Mae’r Aelodau, ar wahanol rannau o’r ddadl hon, wedi siarad am benderfyniadau ariannu ac effaith penderfyniadau ariannu ar addysg bellach. Rwy’n falch iawn ein bod wedi gallu nodi blaenoriaethau a rennir gyda Phlaid Cymru, gan arwain at £30 miliwn ychwanegol ar gyfer addysg bellach ac addysg uwch yn y flwyddyn ariannol nesaf. Fodd bynnag—fodd bynnag—nid yw cael Aelodau Ceidwadol yn cwyno’n gyson am effaith polisïau Ceidwadol o unrhyw werth i’r ddadl yn y lle hwn. Rydym yn deall yn iawn pam y mae addysg bellach o dan y pwysau y mae oddi tano heddiw, gan fod gennym Lywodraeth y DU sy’n gyson, gyson, gyson yn lleihau’r arian sydd ar gael i ni, a deallwn fod Llywodraeth Geidwadol y DU yn dymuno parhau â’r polisi hwnnw.

Rwy’n deall, ac yn cytuno mewn gwirionedd, â’r pwynt a wnaeth Darren yn ei gyflwyniad am gylch ariannu tair blynedd ar gyfer addysg bellach. Rydym yn cydnabod hynny, ac rydym yn cydnabod pa mor ddymunol yw cynllunio. Fodd bynnag, nid ydym yn cael yr un sicrwydd ein hunain gan Lywodraeth y Deyrnas Unedig. Datganiad yr hydref sy’n hwyr, gwerth £3.5 biliwn o doriadau ar y ffordd yn 2019-20, a’r ansicrwydd parhaus ynglŷn ag effaith ariannol y DU yn gadael yr Undeb Ewropeaidd, ac rydych yn dweud wrthym eich bod eisiau sicrwydd. Gadewch i mi ddweud wrthych yn awr: os ydych eisiau sicrwydd, nid neges sydd angen i chi ei rhoi i’r Llywodraeth hon yw honno; neges sydd angen i chi ei rhoi i’ch Llywodraeth yn Llundain yw hi.

Rydym i gyd yn gwybod y bydd effaith colli cronfeydd strwythurol yn taro addysg bellach yn galed, ac ni wn am neb—neb o gwbl—sy’n credu’r sicrwydd a roddwyd hyd yma gan Lywodraeth y Deyrnas Unedig y byddant yn cyflawni eu haddewidion. Fe ildiaf.