Diolch i chi, Dawn, a diolch i chi am eich cwestiwn. A gaf i ddweud, rwyf wedi cael fy lobïo gan lawer o Aelodau, o bob plaid, ac mae llawer wedi cyfrannu at y dogfennau ymgynghori? Mae pobl fel Dawn, Lynne Neagle, Hefin David, a llawer o bobl eraill o amgylch y Siambr hon wedi bod yn gadarn iawn eu barn am Cymunedau yn Gyntaf. A gaf i ddweud hefyd, fy mod wir yn credu bod aelodau’r staff mewn llawer o glystyrau Cymunedau yn Gyntaf wedi gwneud gwaith gwych o ran ceisio mynd i'r afael â'r tlodi mwyaf difrifol? Ac rwy’n credu yn ôl pob tebyg, fod y rhaglen Cymunedau yn Gyntaf wedi atal rhai cymunedau rhag mynd yn dlotach. Yr hyn nad yw wedi llwyddo i’w greu—ac nid yw hynny'n fai ar unrhyw un, ond nid yw wedi llwyddo i wneud y newid mawr hwnnw i ffurfio llwybr rhagweithiol o ran mynd i'r afael â thlodi yn uniongyrchol, a dyna sydd angen i ni ei wneud, ac rwyf wir yn credu bod yn rhaid i hyn gael ei gyflawni drwy roi sgiliau cyflogadwyedd, sgiliau twf swyddi, ond hefyd swyddi i bobl—a gwn fod David Rees wedi codi hyn gyda mi yn y gorffennol: mae rhoi sgiliau i bobl yn un peth, ond mae rhoi swyddi i bobl yn rhywbeth arall, ac mae'n rhaid mynd ati i wneud hynny ar sail gyflawn.

A gaf i ddweud, ynglŷn â phontio, yr hyn yr wyf wedi ceisio ei wneud yma yw meddalu’r broses honno o ran gweithredu dull mwy hirdymor tuag at newid? Mae newid bob amser yn anodd, ond mae angen inni wneud hynny. Rwy'n credu ei fod yn uchelgeisiol, yn ddewr, ond, mewn gwirionedd, nid yw'n gweithio. Y sefyllfa bresennol yw’r hyn yr ydym ni’n ceisio ymdrin â hi. Felly, byddaf yn rhoi canllawiau i awdurdodau lleol ar yr etifeddiaeth refeniw, er mwyn ystyried sut y mae eu cynlluniau lles yn adlewyrchu anghenion eu cymuned, ond nid wyf eisiau bod yn benodol iawn o ran rhaglen. Rwyf o’r farn ei bod hi’n bwysig iawn bod pobl sy'n deall eu cymunedau yn well yn gallu cyflawni newid trwy ddylanwad, a'r cyllid sydd ynghlwm â hynny.