<p>Confensiwn Sewel</p>

Part of 2. 2. Cwestiynau i’r Cwnsler Cyffredinol – Senedd Cymru am 2:43 pm ar 15 Chwefror 2017.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mick Antoniw Mick Antoniw Labour 2:43, 15 Chwefror 2017

(Cyfieithwyd)

A gaf fi, yn gyntaf oll, ddiolch i chi am y cwestiwn? Oherwydd cafwyd cryn dipyn o gamddealltwriaeth a chamliwio mewn perthynas â chanlyniad achos erthygl 50 yn y Goruchaf Lys. Hoffwn ddweud yn glir wrth y Siambr hon, fel y gwneuthum yn y gorffennol, ond nid mor eglur ag y dylwn fod wedi gwneud efallai, fod y ddau fater allweddol yr aethom i’r Goruchaf Lys yn eu cylch wedi cael eu cadarnhau mewn gwirionedd. Roedd un yn ymwneud â sofraniaeth y Senedd a heblaw am hynny, ni fuasai gennym y ddadl sy’n digwydd yn Nhŷ’r Cyffredin ac sy’n digwydd yn Nhŷ’r Arglwyddi ac a fydd yn digwydd wedyn ar y Bil diddymu mawr yn y Senedd. Yr ail fater oedd cadarnhad a chydnabyddiaeth o Sewel fel proses seneddol na ellid ei hosgoi drwy ddefnyddio’r uchelfraint. Felly, yn y ddau faes allweddol hwnnw, a oedd yn sail i’n cyflwyniadau, cadarnhaodd y llys ein cyflwyniadau mewn gwirionedd.

Hoffwn ddweud yn glir hefyd: ein cyflwyniad ar bob adeg oedd nad ydym yn credu bod yna feto. Roedd hwnnw’n gyflwyniad a wnaed hefyd gan yr Alban a chafodd hyn hefyd ei gydnabod gan y Goruchaf Lys. Y pwynt pwysig yn awr, fodd bynnag, yw’r un mewn perthynas â chonfensiwn Sewel. Yr hyn yr oedd y llys yn ei gydnabod yn gryf iawn—. Rwy’n credu ei fod yn ddatganiad pwysig iawn o fwriad gan y Goruchaf Lys pan ddywedasant,

Nid ydym yn tanbrisio pwysigrwydd confensiynau cyfansoddiadol y mae rhai ohonynt yn chwarae rôl sylfaenol yng ngweithrediad ein cyfansoddiad. Mae gan gonfensiwn Sewel rôl bwysig yn hwyluso perthynas gytûn rhwng senedd y DU a’r deddfwrfeydd datganoledig.

Felly, mae confensiwn Sewel yn hynod o bwysig yn y broses yr ydym yn mynd drwyddi ar hyn o bryd mewn perthynas â Brexit, o ran y Bil i’w sbarduno ac o ran y ddeddfwriaeth ddilynol a allai godi mewn gwirionedd. Yr hyn sy’n bwysig ei gydnabod yw bod gan Sewel, gyda Deddf Cymru 2017, statws statudol bellach. Hynny yw, mae’n barhaol. Nid yw’n farnadwy yn y Goruchaf Lys. Ni fydd y Goruchaf Lys yn rheoleiddio materion fel hynny, ond mae bellach yn rhan barhaol, yn nodwedd barhaol, o’n cyfansoddiad. Wrth gwrs, fe gydnabyddir, lle y mae confensiynau gwleidyddol fel hyn yn bodoli—a dylwn nodi bod dwy ran o dair o’n cyfansoddiad yn ôl pob tebyg yn gonfensiwn gwleidyddol; dyna’r ffordd y mae cyfansoddiad y DU wedi datblygu—mae iddo ganlyniadau gwleidyddol os na chydymffurfir ag ef. Bydd yr Aelodau’n ymwybodol iawn o freuder cyfansoddiad y DU a phwysigrwydd y rhwymedigaeth ar Lywodraeth y DU i ymgysylltu a cheisio consensws â’r Llywodraethau datganoledig er budd sefydlogrwydd cyfansoddiad y Deyrnas Unedig a gallu unrhyw ddeddfwriaeth ddilynol i lwyddo.