Diolch, Lywydd. Fe wnaethant geisio defnyddio'r gwasanaeth ambiwlans yn ddigywilydd fel arf wleidyddol ac, fel y dywedasoch chi, Ysgrifennydd y Cabinet, gwnaethant barhau i feirniadu pan gynigiwyd y cynllun peilot o’r model clinigol gan Lywodraeth Cymru. Gan weithio'n agos gyda’r gweithwyr ambiwlans proffesiynol hynny, a oedd yn ddyddiol yn gorfod gwrthsefyll beirniadaethau a oedd i raddau helaeth yn ddi-sail, roeddwn i’n gallu gweld bod hyn yn effeithio ar eu hyder ac yn gwneud eu hymdrechion i redeg gwasanaeth brys effeithiol hyd yn oed yn fwy anodd. Nid oedd y diolch i'r staff hyn, a oedd bob amser yn dilyn y beirniadaethau hynny, mae’n rhaid i mi ddweud wrthych chi, yn dderbyniol—nid oeddent yn dderbyniol.

Yn ystod y cyfnod hwnnw, roedd y staff ambiwlans rheng flaen yn dweud wrthyf beth oedd ei angen. Dywedasant fod angen osgoi’r targed A8 diamcan, a oedd yn golygu bod pob ambiwlans, waeth beth yw natur yr alwad, yn gorfod cyrraedd pen ei daith o fewn wyth munud. Roedd hyn yn erbyn yr holl dystiolaeth glinigol, a oedd yn dangos mai dim ond yr achosion cardiaidd mwyaf difrifol oedd yn elwa mewn gwirionedd o’r targed hwn. Roedd y targed ei hun, mewn gwirionedd, yn gweithredu yn erbyn cael ymatebion cyflym i'r bobl hynny â'r angen mwyaf. Ni dderbyniwyd y sefyllfa hon gan y gwrthbleidiau yma yn y Cynulliad, er gwaethaf cydnabyddiaeth amlwg yn awr gan lefarydd y Ceidwadwyr heddiw fod y model blaenorol mewn gwirionedd yn wrthgynhyrchiol.

Cafodd adolygiad McClelland, a gomisiynwyd yn sgil beirniadaethau cyson o’r gwasanaeth ambiwlans, dystiolaeth gan nifer o randdeiliaid, ac roedd Unsain, sy'n cynrychioli'r staff ambiwlans rheng flaen, yn un ohonynt. Roedd tystiolaeth Unsain yn seiliedig ar brofiad y staff rheng flaen proffesiynol, clinigol, medrus iawn, sydd â chymwysterau da. Dywedasant hwy fod angen newid i ddefnyddio cyfres o ddangosyddion perfformiad, dan arweiniad clinigol, sy'n seiliedig ar dystiolaeth, yn hytrach na dibyniaeth barhaus ar yr amserau ymateb wyth munud, a oedd, mewn gwirionedd, yn gwbl ddiystyr o safbwynt mesur canlyniadau.

Byddai'n deg dweud, Ysgrifennydd y Cabinet, fod barn y staff rheng flaen hyn, a gyflwynwyd gan Unsain, yn y lleiafrif o'r dystiolaeth a gyflwynwyd i'r adolygiad. Fodd bynnag, rwy’n falch bod Llywodraeth Cymru wedi ystyried bod barn y gweithwyr rheng flaen proffesiynol ac arbenigwyr clinigol yn ddigon pwysig, yn hytrach na barn ei gwrthwynebwyr gwleidyddol—