Hoffwn ddiolch i Simon Thomas am ei sylwadau a’i gwestiynau, ac am gamu i'r adwy ar ran ei gydweithiwr, ac rwy’n sicr y byddai wedi eisiau bod yma dan unrhyw amgylchiadau eraill—wyddoch chi, ond yn anochel nid yw yma heddiw? A gaf i ddechrau gyda’r mater arweinyddiaeth? Wrth gychwyn yn y swydd, roedd yn amlwg i mi mai un o argymhellion mwyaf amlwg yr adroddiad 2014 na weithredwyd, oedd y mater yn ymwneud ag arweinyddiaeth. Rwyf wedi ceisio mynd i'r afael â hynny mewn cynigion a wnaed gennym mewn cysylltiad â’r academi. Ann Keane sy’n cadeirio bwrdd yr wrthblaid, rhywun yr wyf o’r farn y caeiff ei pharchu’n gyffredinol, y tu allan i wleidyddiaeth ac yn y gwasanaeth ei hun. Mae'r bwrdd yn gweithio'n galed iawn ac eisoes wedi cael nifer o gyfarfodydd, ac rwy’n disgwyl y byddwn yn gweld pobl yn cofrestru ar raglenni hyfforddi a rhaglenni cymorth a gydlynir gan yr academi ym mis Medi eleni. Dyna yr wyf i’n ei ddisgwyl, a dyna beth mae bwrdd yr wrthblaid yn gweithio tuag ato.

Yn y lle cyntaf, bydd arweinyddiaeth, yn wir, yn canolbwyntio ar arweinwyr ysgol presennol, oherwydd credaf mai dyna lle y mae angen i’n blaenoriaeth fod ar hyn o bryd. Ond fy uchelgais yw y bydd yr academi yn ystyried arweinyddiaeth yn ei holl ffurfiau yn y system addysg. Felly, nid penaethiaid presennol yn unig, ond cymryd rhan weithredol iawn o ran sut y gallwn nodi talent o fewn y sector addysg a chefnogi gyrfaoedd yr unigolion hynny mewn modd rhagweithiol er mwyn sefydlu cenhedlaeth newydd o arweinwyr ysgolion. Ond mae angen i ni hefyd wella gallu arweinyddiaeth o fewn ein Hawdurdodau Addysg Lleol, sydd wedi achosi problemau, ac, yn wir, mae angen i ni ystyried arweinyddiaeth o fewn y consortia ac, yn wir, o fewn Llywodraeth Cymru, o ran yr adran sy'n llunio polisïau mewn cysylltiad â hyn. Felly, yn y pen draw, hoffwn i’r academi fod yn gweithio ar raglenni arweinyddiaeth ar gyfer pob agwedd ar addysg, ond byddwn yn dechrau gyda’r agwedd bwysicaf ar y cam hwn, sef penaethiaid, ym mis Medi 2017.

Mae'r Aelod yn gofyn am swyddogaeth consortia. Yr hyn sy'n ddiddorol i’w ddarllen yw sut y mae’r consortia, mewn gwirionedd, wedi ymateb i’r sefyllfa yn absenoldeb strategaeth genedlaethol yn ymwneud ag arweinyddiaeth, a byddwn yn eu cymeradwyo am wneud hynny. Maen nhw wedi cydnabod yr angen i wneud rhywbeth, ac maen nhw wedi ceisio—. Mae'n dweud yn yr adroddiad—gallwch chi ei ddarllen yn yr adroddiad—oherwydd y diffyg strategaeth genedlaethol, mae’r consortia ei hun wedi ceisio mynd i’r afael â hyn. Yr hyn sy'n bwysig nawr yw ein bod yn gwneud hynny ar lefel strategol ar draws y wlad, felly nid oes ots ble yr ydych chi’n digwydd bod, pa gonsortia yr ydych chi’n digwydd bod ynddo—fod yna dull strategol cenedlaethol wedi’i gynllunio tuag at arweinyddiaeth.

O ran sut y gallwn ddatblygu'r consortia, byddwch hefyd yn ymwybodol bod yr adroddiad yn sôn am y posibiliadau o ehangu cyfrifoldebau’r consortia, yn enwedig ym maes anghenion dysgu ychwanegol, a byddwch yn gwybod bod hyn yn cyd-fynd â'r argymhellion a'r ymgynghoriad sydd yn cael ei gynnal gan fy nghydweithiwr Ysgrifennydd y Cabinet dros lywodraeth leol yn hyn o beth. Mae'n rhywbeth yr ydym ni ein hunain wedi ei ragweld heb weld yr adroddiad, felly mae'n braf gwybod bod peth synergedd o ran syniadau wrth symud ymlaen. Ond mae angen i'r consortia berfformio'n well, yn enwedig o ran pryderon sy'n deillio o adroddiadau Estyn ar y consortia, yn enwedig yn y gogledd—yng nghonsortiwm GwE, maen nhw’n hysbysebu am brif weithredwr newydd ar hyn o bryd. Rwyf wedi cael rhai cyfarfodydd cadarn iawn gyda phob un o'r consortia, yn ein cyfarfodydd herio ac adolygu, am yr angen iddyn nhw eu hunain wella eu gallu eu hunain a dysgu oddi wrth ei gilydd. Nid oes unrhyw reswm pam mae angen iddyn nhw ailddechrau o’r cychwyn. Mae angen iddyn nhw ystyried cryfderau'r modelau sy'n bodoli, a cheisio cynnwys y gwaith hwnnw yn eu gwaith eu hunain.

O ran yr £20 miliwn, nid oes gennyf y rhestr o raglenni a fydd yn cael eu cefnogi gan yr £20 miliwn yn y flwyddyn sydd i ddod, ond rwyf wedi trafod y mater gyda Llyr ar sawl achlysur, ac rwy'n hapus i’w rannu gyda'r Aelod neu, yn wir, roi rhywbeth yn y llyfrgell os fyddai hynny'n ddefnyddiol i'r holl Aelodau. Ond mae ein hadnoddau ni yn canolbwyntio ar faterion megis cefnogi ein gwaith o ddiwygio hyfforddiant cychwynnol i athrawon, fel bod gennym ni set newydd o weithwyr proffesiynol yn dod i’r maes a fydd â’r sgiliau sydd eu hangen arnynt i lwyddo, gan edrych ar ddatblygiad proffesiynol parhaus y staff presennol, yn ogystal ag edrych ar godi safonau mewn ysgolion.

Rwy’n bwriadu parhau i edrych ar y mater o faint dosbarthiadau. Mae'n un sydd ag arwyddocâd arbennig i rieni a gweithwyr proffesiynol. Rydym ni’n cydnabod yr angen am lefelau uchel o gymarebau athrawon ac oedolion i blant. Rydym ni’n gwneud hynny yn ein cyfnod sylfaen, ac rwy’n dymuno gweld a allwn ni barhau i sicrhau bod gan athrawon yr amser sydd ei angen arnynt i addysgu a rhoi sylw unigol i blant. Ac roedd yna adeg pan oedd yr Aelod ei hun yn argymell polisi o'r fath. Roedd yn rhan o ddogfen y glymblaid rhwng Plaid Cymru a'r Blaid Lafur pan oedd yr Aelod yn gynghorydd arbennig yn ystod y weinyddiaeth honno. Ni welsom ni lawer o gynnydd, ond rwy’n barod i roi cynnig arall arni.