Hoffwn ddiolch i Dai Lloyd am ei gyfraniad ac, unwaith eto, hoffwn ddiolch iddo am ei gefnogaeth i’n hymdrechion i ddatblygu rhwydwaith bysiau gwell, mwy integredig, a mwy ymatebol ledled Cymru. Rwy'n credu mai thema gyffredin sy'n dod i'r amlwg ar draws y Siambr yw'r gred nad oedd dadreoleiddio yng nghanol y 1980au yn ddim ond trychineb i’r gwasanaethau bws lleol. Ac er nad Llywodraeth Cymru oedd achos—ac ni fu erioed yn achos—y broblem y mae’r rhwydwaith gwasanaethau bysiau wedi’i phrofi, gallwn yn sicr fod yr iachâd, a dyna yn union yw ein nod, trwy ymyraethau deddfwriaethol newydd posibl, a hefyd trwy brosiectau tymor byrrach a chanolig yr wyf eisoes wedi’u hamlinellu.

Rwy'n credu bod yr Aelod yn hollol gywir i gysylltu'r frwydr yn erbyn amddifadedd a thlodi â’r ffaith fod gwasanaethau bws dibynadwy a phrydlon ar gael. Rydym yn gwybod mai un o'r prif rwystrau i gyflogaeth yw nad oes gwasanaeth bws neu reilffordd rheolaidd ar gael, neu nad oes rhwydweithiau teithio gweithredol i allu mynd i’r gwaith. Ond hefyd, mae diffyg gwasanaeth bws rheolaidd, prydlon, a dibynadwy yn llesteirio gallu unigolyn i gael gafael ar wasanaethau yn ogystal â chyfleoedd hamdden. Felly, ni ellir gorbwysleisio pwysigrwydd y rhwydwaith gwasanaeth bysiau ledled Cymru. Mae'n ffaith bod mwy na 100 miliwn o deithiau yn cael eu gwneud ar fysiau ar hyn o bryd, o’i gymharu â llai na 30 miliwn o deithiau ar y rhwydwaith rheilffyrdd. Mae'n faes enfawr o ddarpariaeth gwasanaethau cyhoeddus sydd angen sylw a bydd yn cael y sylw hwnnw trwy ddeddfwriaeth a dulliau eraill, er mwyn dymchwel y rhwystrau hynny i gyflogaeth a chysylltedd, ynghyd â sbarduno gwasanaeth mwy prydlon a dibynadwy.

Rwyf yn myfyrio ar yr hyn a ddywedodd Russell George; rwy'n credu mai un o'r problemau â’r canfyddiad o’r rhwydwaith bysiau yw’r un sy'n ymwneud â phrydlondeb ac a fyddwch chi mewn gwirionedd yn gallu cyrraedd y gwaith, neu’n gallu mynd i'r feddygfa, neu’r ysbyty, neu i ddigwyddiad teuluol mewn da bryd. Mae’n rhaid mynd i'r afael â hyn, nid yn unig drwy fuddsoddi yn y bysiau eu hunain—gwneud yn siŵr nad ydynt yn torri i lawr—ond hefyd trwy ymyraethau fel lonydd bysiau pwrpasol a gwell cynllunio o fewn yr amgylchedd trefol.

Un o'r pum pwynt yn y cynllun pum pwynt a gyhoeddwyd yn yr hydref oedd ymdrech o'r newydd ar lefel awdurdod lleol, gyda'n cymorth ni, i nodi gwasanaethau bws dan fygythiad sy'n gweithredu, a chymryd camau cynnar, naill ai i wella'r sefyllfa i gefnogi'r gweithredwr bysiau neu i ddod o hyd i weithredwr arall, os credir nad oes modd atal dirywiad gwasanaeth y gweithredwr cyfredol. Daeth hynny yn sgil methiant GHA Coaches. Mae llawer o wersi wedi eu dysgu, nid yn unig yn y gogledd-ddwyrain, lle’r oedd y gwasanaeth hwnnw’n cael ei gynnig, ond ledled Cymru gyfan.

Rwy’n teimlo y gellid defnyddio’r cyllid cyfalaf sydd ar gael i'r gronfa drafnidiaeth leol mewn amrywiaeth o ffyrdd—mae'n sicr yn rhywbeth y byddem yn ystyried ei ddefnyddio i gryfhau'r rhwydwaith bysiau, ond fe ddylai hefyd, yn fy marn i, gael ei ddefnyddio i ganfod mannau diffygiol yn y seilwaith sy'n atal gwasanaeth bws rhag gweithredu mewn modd prydlon.

Yn anad dim, gan ystyried y cyfraniad gan Dai Lloyd eto, rwy’n credu ei fod yn hollbwysig bod ymdrechion y Llywodraeth hon i sicrhau bod buddiannau teithwyr a gwasanaeth dibynadwy prydlon yn flaenoriaeth bendant o’i gymharu â’r elw. Yn ystod y 30 mlynedd diwethaf ers dadreoleiddio, rwy’n credu ei bod yn deg i ddweud bod y cymhelliad elw sydd wedi sbarduno’r rhwydwaith bysiau a gweithredwyr ledled Cymru wedi siomi buddiannau’r teithiwr —mae’n rhaid edrych ar hynny a byddwn yn edrych ar hynny. Os caf i ddweud, Lywydd, y rheswm fy mod yn gwybod bod nifer dda o siaradwyr yw oherwydd fy mod wedi cael gwybod ganddynt, yn garedig, bod ganddynt ddiddordeb brwd iawn yn y maes hwn.