Part of the debate – Senedd Cymru am 1:34 pm ar 1 Mawrth 2017.
Hoffwn ddiolch i Adam Price am ei gwestiynau, a dweud mai ein hamcan yw osgoi’r hyn a allai droi’n argyfwng, fel yr amlinellwyd gan yr Aelod. Rwy’n llwyr gydnabod y sgiliau sylweddol sydd i’w gweld yn ffatri Pen-y-bont, teyrngarwch y gweithlu, ac yn amlwg, pryderon y gweithwyr a’u teuluoedd ar hyn o bryd. Mae perygl hefyd nid yn unig i’r sector modurol yn ne Cymru, ond i’r gadwyn gyflenwi sy’n elwa o fodolaeth Ford yma, ac i’r economi ehangach yng Nghymru. Ac am y rheswm hwnnw, rydym yn gwbl benderfynol o wneud popeth yn ein gallu i sicrhau bod Ford yn dod o hyd i gyfleoedd newydd, cynhyrchion newydd i Ben-y-bont ar Ogwr, yn y degawd nesaf.
Siaradais â’r is-lywydd gan mai’r is-lywydd a fydd yn gwneud y penderfyniad ynglŷn â Ford yn Ewrop, ac felly, ynglŷn â Ford ym Mhen-y-bont. Ond os oes angen ymgysylltu ag unrhyw un arall yn unrhyw le yn y byd, gan gynnwys yn yr Unol Daleithiau, rwyf wedi dweud yn glir iawn y buaswn yn fwy na pharod i wneud hynny. Ond credaf yn gryf mai’r is-lywydd a fydd, yn y pen draw, yn gwneud penderfyniadau am y ffatri yn y dyfodol a lle y bydd cynhyrchion yn cael eu gweithgynhyrchu yn Ewrop.
Mae manylion yr hyn a gyflwynwyd y bore yma yn cynrychioli’r senario waethaf ar gyfer ffatri Pen-y-bont pe na bai unrhyw gynhyrchion newydd yn cael eu sicrhau yn ystod y degawd nesaf. Dyna pam rwy’n benderfynol o weithio nid yn unig gyda’r cwmni ond hefyd gyda’r gweithlu a’u cynrychiolwyr yn yr undebau, er mwyn nodi’r cyfleoedd y mae Ford eu hunain wedi dweud y gellid eu denu i Ben-y-bont. Dros yr wythnosau a’r blynyddoedd nesaf, hoffwn ddeall yn well pa gynnyrch penodol y bwriada Ford Europe ddod â hwy i Ben-y-bont, er mwyn i ni fel Llywodraeth Cymru allu parhau i gefnogi’r cwmni, fel y gwnaethom ers dechrau datganoli. Nid oes amheuaeth fod rhoi’r gorau i fod yn aelodau o’r UE yn creu her sylweddol iawn i Ford ym Mhen-y-bont, ac yn wir, i’r diwydiant modurol ledled Cymru a’r DU. Mae pob injan a gynhyrchir yno yn mynd i Ewrop er mwyn cael ei gwerthu’n ôl mewn cerbyd Ford. A dyna pam fod y Prif Weinidog wedi dweud yn gyson drwy gydol y trafodaethau Brexit y dylai mynediad rhydd a dilyffethair at y farchnad sengl fod yn brif flaenoriaeth, fel y gwnaed yn glir yn y Papur Gwyn.
Er mwyn osgoi’r argyfwng y sonia’r Aelod amdano, mae angen i ni weld ymgysylltiad mwy ystyrlon gan Lywodraeth y DU, a ‘does bosib nad yw’r hyn sy’n dda i Nissan yn dda i Ford hefyd. Rwyf hefyd yn awyddus i sicrhau, fel y crybwyllais o’r blaen yma yn y Siambr, ein bod yn sicrhau cymaint â phosibl o’r £2 biliwn o gyllid datblygu, ymchwil ac arloesi a gyhoeddwyd gan Lywodraeth y DU ar gyfer economi Cymru ac ar gyfer uwch-weithgynhyrchu, lle y gwyddom fod gan Gymru hanes balch iawn. Nid oes amheuaeth y bydd cryn bryder heddiw ymysg y gweithlu, ond rwy’n benderfynol o ddod â’r cwmni, yr undebau a’r gweithlu ynghyd i nodi’r cynhyrchion a fydd yn rhoi dyfodol mwy hyfyw i Ford Pen-y-bont yn y tymor hwy.