Diolch, Ddirprwy Lywydd. Hoffwn ddiolch i’r Aelodau am gyflwyno dadl ar y pwnc pwysig ac eang hwn. Rwy’n hapus i gadarnhau bod y Llywodraeth yn cefnogi pob un o’r gwelliannau.

Lansiwyd y rhaglen Plant Iach Cymru ym mis Hydref y llynedd ar gyfer yr holl blant a’u teuluoedd, er mwyn gwella iechyd, datblygiad cymdeithasol ac addysgol a chanlyniadau corfforol, meddyliol a chymdeithasol hirdymor. Bydd y rhaglen yn diogelu iechyd plant drwy wasanaethau sgrinio a goruchwylio o enedigaeth i saith oed. Mae’r rhaglen yn hyrwyddo gwydnwch ac wedi ei hanelu at rymuso teuluoedd i wneud dewisiadau gwybodus i ddarparu amgylcheddau diogel a meithringar.

Hoffwn ymdrin yn fras ag un o’r pwyntiau a wnaeth Angela Burns ar y dechrau, sef y gwariant canrannol yn y gwasanaethau iechyd ar fenywod a phlant. Nid wyf yn credu bod hynny mewn gwirionedd yn ffordd ddefnyddiol o fynd ati, yn syml oherwydd fy mod yn credu ein bod yn ceisio cael ymagwedd gwasanaeth cyfan i weld y person cyfan yn eu cyd-destun. Mewn gwirionedd ceir llawer o feysydd gwariant a gweithgareddau eraill na fydd wedi’u cynnwys yn y ffigurau a rowch sydd wrth gwrs yn bwysig iawn i’r hyn y gall gwasanaethau iechyd a gofal ei wneud wrth gyfrannu mewn partneriaeth ag eraill hefyd. Roedd llawer o weddill eich cyfraniad yn cydnabod ac yn ystyried y ffaith fod angen i ni weld plant yn y cyd-destun cyfan hwnnw a lle y cânt y rhyngweithiadau hynny a beth y gallai ac y dylai’r rheini ei wneud i wella.

Rwy’n croesawu ysbryd y cyfraniadau yn y ddadl, gan gynnwys y ffordd y dechreuodd Angela Burns. Rwy’n hapus i barhau i drafod yr hyn y gallem ac y dylem ei wneud o safbwynt Llywodraeth Cymru i wella canlyniadau i blant a’u teuluoedd. Ond ni ddylem geisio troi cefn ar realiti anochel beth arall sy’n digwydd y tu allan i’r lle hwn hefyd.

Er enghraifft, nid yw cymorth i deuluoedd sy’n rhentu tai wedi’i ddatganoli. Ers 2011, yn y maes hwn ac eraill, cafwyd toriadau parhaus gan Lywodraeth y DU i’r cymorth hwnnw. Mae hwnnw’n ddewis bwriadol ac mae’n golygu llai o gefnogaeth i deuluoedd mewn angen, y mwyafrif ohonynt yn gweithio mewn gwirionedd. Dyna un enghraifft o’r dewisiadau y mae Llywodraeth y DU wedi’u gwneud sydd wedi effeithio’n wirioneddol ar ganlyniadau a rhagolygon ar gyfer plant. Yn anffodus, mae’n mynd i waethygu.

Tlodi yw’r ffactor sy’n cyfyngu fwyaf ar iechyd, lles a rhagolygon ein plant yn y dyfodol. Mae’r Sefydliad Astudiaethau Cyllid yn rhagweld y bydd nifer y plant ar draws y DU a fydd yn tyfu i fyny mewn tlodi yn cynyddu mwy nag 1 filiwn fel y bydd dros 5 miliwn o blant yn y DU yn byw mewn tlodi. Byddant yn cael eu gorfodi i fyw mewn tlodi gan ddewisiadau uniongyrchol a bwriadol Llywodraeth y DU. Bydd hynny’n effeithio ar bopeth y gallwn ei wneud a’r hyn y gallwn ei gyflawni gyda, ac ar gyfer plant a’u teuluoedd.

Yma yng Nghymru, rwy’n falch o ddweud bod gennym agwedd wahanol. Rydym yn buddsoddi dros £124 miliwn yn flynyddol yn y rhaglen Cefnogi Pobl i gefnogi teuluoedd sy’n agored i niwed a helpu i atal problemau’n gynnar. Mae gan wasanaethau digartrefedd yr awdurdodau lleol ddyletswydd statudol i gyfeirio aelwydydd â phlant at y gwasanaethau cymdeithasol lle y maent mewn perygl o fod yn ddigartref yn fwriadol.

Ac wrth gwrs, mewn addysg, rydym yn cydnabod bod datblygiad yn gosod y sail ar gyfer datblygiad iechyd plentyn. Dyna pam y mae adolygiad Donaldson o’r cwricwlwm yng Nghymru, ‘Dyfodol Llwyddiannus’, yn cydnabod bod angen i blant a phobl ifanc brofi lles cymdeithasol, emosiynol a chorfforol er mwyn ymgysylltu’n llwyddiannus ag addysg—a gweld y plentyn yn eu cyd-destun cyfan. Fel y gŵyr yr Aelodau, mae Gweinidogion Cymru wedi derbyn pob un o’r argymhellion a nodwyd yn yr adroddiad hwnnw ar gyfer addysg ar draws y chwe maes dysgu a phrofiad. Un o’r meysydd hynny, wrth gwrs, yw iechyd a lles, i gyflwyno themâu sy’n cynnwys lles meddyliol, corfforol ac emosiynol. Byddwn yn parhau i weithio gydag ysgolion arloesi ar ddatblygu’r canllawiau iechyd a lles i gefnogi fframwaith y cwricwlwm.

Mae Llywodraeth Cymru hefyd yn trawsnewid y system anghenion dysgu ychwanegol. Mae’n hanfodol fod pob plentyn a pherson ifanc yng Nghymru yn gallu cael mynediad at addysg sy’n diwallu eu hanghenion ac yn eu galluogi i gymryd rhan yn y profiad dysgu. Bydd y Bil Anghenion Dysgu Ychwanegol a’r Tribiwnlys Addysg (Cymru) yn mynd â ni tuag at hyn ac yn darparu system deg a chyfiawn i bob dysgwr ag anghenion dysgu ychwanegol. Rwy’n hapus i gadarnhau eto y bydd yr anghenion iechyd nad ydynt yn anghenion dysgu yn destun canllawiau statudol y bydd y Gweinidog yn eu cyhoeddi cyn diwedd y mis hwn.

Rwy’n cydnabod pwysigrwydd darparu gweledigaeth hirdymor ar gyfer iechyd plant. Roedd un o’r pwyntiau a wnaeth Angela Burns yn sicr yn adroddiad diweddar y Coleg Brenhinol Pediatreg ac Iechyd Plant, a dyna pam rwy’n hapus i gadarnhau heddiw y bydd y Llywodraeth hon yn datblygu cynllun iechyd plant newydd i ymateb yn uniongyrchol i’r argymhelliad canolog hwnnw.

Rwyf wedi gwrando ar randdeiliaid, ac rwy’n cydnabod yr angen i ddisgrifio’r meysydd blaenoriaeth cenedlaethol y dylai gwasanaethau iechyd fynd i’r afael â hwy i wella canlyniadau i blant a phobl ifanc. Rwyf hefyd yn cydnabod rôl dulliau gwell o gasglu data ar gyfer deall iechyd plant yng Nghymru—mewn termau cyffredinol, ond hefyd i gefnogi’r cynllun hwn.

O ran y pwyntiau uniongyrchol a wnaed am y cynllun cyflawni ar gyfer canser, mae gennym ffocws newydd pellach ar ddarparu gofal sy’n canolbwyntio ar yr unigolyn. Dangosodd yr arolwg diweddaraf o brofiad cleifion canser pa mor dda y caiff gwasanaethau eu darparu i’r boblogaeth oedolion. Rydym yn cydnabod yr angen i ddatblygu dulliau o fesur profiadau a gofnodir gan gleifion ar gyfer plant yr effeithir arnynt gan ganser i sicrhau ein bod yn diwallu eu hanghenion. Byddwn yn ystyried ymestyn yr ystod oedran ar gyfer y rhai sy’n cymryd rhan yn yr arolwg hwn wrth gomisiynu yn y dyfodol.

Am y tro cyntaf, yn 2016, cyhoeddodd Llywodraeth Cymru ddata ar wasanaethau cwnsela awdurdodau lleol sy’n gweithredu mewn ysgolion uwchradd a blwyddyn chwech yr ysgolion cynradd. Roedd dros 5 y cant o’r plant a oedd yn cael gwasanaeth cwnsela ysgolion yn 2014-15 yn gwneud hynny am resymau’n ymwneud â bwlio. Dengys tystiolaeth y gall gwasanaeth cwnsela o fewn strategaeth gyffredinol ar gyfer ysgolion fod yn hynod o effeithiol yn atal y cynnydd mewn problemau iechyd meddwl. Rydym yn disgwyl i ysgolion ei gwneud yn glir na fydd bwlio gan gyfoedion yn cael ei oddef a bod y neges wrthfwlio yn cael ei rhoi ar waith.

Mae Ysgrifennydd y Cabinet dros Addysg ar hyn o bryd yn adolygu’r polisi gwrthfwlio er mwyn sicrhau ei fod yn parhau i fod yn addas at y diben. Rydym yn benderfynol o gael cymorth clir a chyson i bobl sy’n cael eu bwlio, ac rydym yn awyddus i atgyfnerthu ein nod o greu lle i bobl roi gwybod am fwlio a chael cymorth.

Yn 2015-16, cyhoeddais dros £1.5 miliwn o gyllid rheolaidd newydd i ddatblygu gwasanaethau iechyd meddwl amenedigol yn y gymuned i wella canlyniadau i fenywod sydd â salwch amenedigol. Dywed y GIG fod mwy na 1,500 o fenywod wedi cael eu cyfeirio at wasanaethau amenedigol cymunedol ers mis Ebrill 2016. Yn ddiweddar, wrth gwrs, cyhoeddais gynnydd o £20 miliwn pellach yn y gwariant ar iechyd meddwl yn gyffredinol yng nghyllideb Llywodraeth Cymru a basiwyd gan y lle hwn. Rydym yn parhau i wario mwy ar wasanaethau iechyd meddwl nag ar unrhyw ran arall o’r GIG yng Nghymru. Fe fyddwn, wrth gwrs, yn monitro effeithiolrwydd ac effaith y cymorth iechyd meddwl amenedigol newydd i sicrhau cysondeb ar draws Cymru i deuluoedd sy’n agored i niwed.

Drwy ein rhwydwaith o gynlluniau ysgolion iach Cymru, rydym yn cynorthwyo ysgolion i greu amgylchedd i helpu i fynd i’r afael â gordewdra. Mae dros 99 y cant o ysgolion a gynhelir yng Nghymru yn cymryd rhan weithredol yn y cynlluniau hyn.

Wrth gwrs, rwy’n cydnabod y pwyntiau a wnaed yn y cynnig a’r gwelliannau ynglŷn â chwaraeon. Nid ydym am anghofio pwysigrwydd addysg gorfforol yn y cwricwlwm, ond wrth gwrs mae Addysg Gorfforol yn llawer mwy na chwaraeon yn unig. Rydym eisiau i ysgolion gynnig cyfleusterau chwaraeon rhagorol wrth gwrs. Dyna pam y bydd £1.4 biliwn ychwanegol o fuddsoddiad yn ein rhaglen addysg ac ysgolion ar gyfer yr unfed ganrif ar hugain i ysgolion a cholegau allu darparu cyfleusterau o’r radd flaenaf a fydd yn eu hysbrydoli i gyflawni eu potensial. Rwy’n hapus i gadarnhau’n gryno, mewn ymateb i Darren Millar, fod y fframwaith nyrsio ysgolion yn cael ei ddatblygu gyda, a chan y gweithlu ei hun, a bydd yn cael ei lansio yn y dyfodol agos.

Wrth orffen, Ddirprwy Lywydd, rwy’n hapus i gadarnhau fy mod yn edrych ymlaen at weithio gyda phobl ar draws y gwahanol bleidiau yn y Siambr hon a’r tu allan i’r lle hwn. Edrychaf ymlaen at wneud hynny er mwyn helpu i gyflawni’r canlyniadau gorau posibl ar gyfer plant a’u teuluoedd yma yng Nghymru.