Part of the debate – Senedd Cymru am 6:12 pm ar 14 Mawrth 2017.
Diolch, Lywydd. Dadl ddiddorol iawn, gyda’r cyfraniadau a godwyd gan lawer heddiw. Diolch am y cyfle i ymateb. Rwy’n mynd i ystyried pob un o'r pwyntiau a wnaethpwyd wrth lywio ein ffordd ymlaen, ac rwy'n gwybod y bydd swyddogion y Gweinidog yn gwylio'n ofalus, nid yn unig o ran yr hyn yr wyf i’n ei ddweud, ond hefyd yr hyn yr ydych chi wedi'i ddweud o ran y cyfleoedd y bydd hynny’n eu cyflwyno yn y dyfodol. Rwy'n siŵr y byddan nhw’n rhoi cyngor i'r Gweinidog ar y materion hynny.
Mae'r Llywodraeth yn gwrthwynebu gwelliant 1 i'r cynnig, ac yn cefnogi gwelliannau 2 a 3. Rydym yn ystyried y cynllun dychwelyd blaendal. Rwy’n gwybod bod Julie Morgan wedi cyfeirio at hyn ers amser maith, ac mae'n rhywbeth yr wyf yn gwybod bod y Gweinidog yn awyddus i fynd ar ei drywydd. Mae'r Llywodraeth hefyd yn gwrthwynebu gwelliannau 4 a 5. Nid yw'r Llywodraeth yn ymwybodol o unrhyw dystiolaeth am gasglu, dim ond y dystiolaeth anecdotaidd y mae Aelodau wedi’i chodi yma heddiw am y gwahaniaeth rhwng amlder casglu gwastraff gweddilliol a thipio anghyfreithlon. Mae llawer o awdurdodau lleol yn arddangos arfer gorau, ac mae llawer o Aelodau heddiw wedi cyfeirio at hynny. Mae'r awdurdodau hyn yn cwmpasu gwahanol fathau o ddemograffeg gymdeithasol a gwahanol fathau o wasanaethau. Gallai rhoi sylw penodol i unrhyw un awdurdod yn y cyd-destun hwn fod yn anodd, ond rydym, fel y Senedd heddiw, wedi dathlu’r ffaith bod Cymru yn flaenllaw yn y byd o ran ailgylchu. Mae Julie ac eraill yn gwbl gywir i ddweud y dylem fod yn dathlu hyn. Mae'n dangos enghraifft o'r hyn y gall Cymru ei gyflawni pan ein bod yn cydweithio.
A gaf i sôn am rai o'r pwyntiau a godwyd gan Aelodau heddiw, os caf, Lywydd? Mae llawer o bobl wedi sôn am faterion diolch i gymunedau—y bobl yn ein cymunedau sy'n darparu’r gwasanaethau hyn gydag awdurdodau lleol, ac rwyf innau'n eu llongyfarch hefyd. Maen nhw’n rhan bwysig o'r broses hon. Nid mater o beth all y Llywodraeth ei wneud yw hyn. Mae gan bob un ohonom ddyletswydd i ofalu am ein hamgylchedd a sicrhau ein bod yn rheoli'r cynnyrch gwastraff sy'n cael ei greu yn y gymdeithas.
Cododd Jenny Rathbone faterion bwyd a gwastraff bwyd, ac mae hi'n hollol gywir. Ar y penwythnos prynais focs o lysiau diolwg, oherwydd nad oes dim byd o gwbl o'i le ag ef, ond mae'n gwneud cinio dydd Sul gwych. Ac mae'r mater yn ddifrifol iawn, a dweud y gwir. Mae hyn yn fater o sicrwydd bwyd hirdymor y mae'n rhaid inni feddwl yn ofalus amdano, ac, felly, mae’r Aelod yn iawn i godi'r mater hwn, ac mae’r ystadegyn brawychus a gododd hi am wastraff bwyd yn rhywbeth yr wyf yn gwybod bod y Gweinidog yn pryderu amdano.
Roedd y mater a godwyd gan Julie Morgan ac eraill, soniodd Jeremy Miles am safbwynt pwysig iawn am—. A dweud y gwir, nid dim ond mater o’r rhaglen gwastraff bwyd yw hwn; mae'n ymwneud â'r dechnoleg sy'n dod oddi yno hefyd. Rwy’n cofio pan oeddwn yn Weinidog â chyfrifoldeb am yr adran hon, ymwelais â lle yn y gogledd a oedd yn gwneud bocsys wyau a gwahanol gartonau allan o laswellt, sy'n gynnyrch cynaliadwy, ac roedd i gyd yn ailgylchadwy.
Mae hynny'n dod â mi’n daclus at y cyfraniad gan Aelodau UKIP a'r Ceidwadwyr. [Chwerthin.] Mae mater Gareth Bennett, ei gyfraniad agoriadol oedd, 'Nid ydym yn gwybod ble yr ydych chi'n mynd gydag ailgylchu, felly ni fyddwn yn cefnogi hyn.' Wel, Gareth, rydym yn ail yn Ewrop ac yn drydydd yn y byd. Mae hynny'n dweud rhywbeth wrthych, rwy’n gobeithio, ein bod yn un o genhedloedd mwyaf arloesol y byd o ran cyflawni. Hefyd, gwelais yn ddiweddar ar y rhyngrwyd waith gwych sy'n digwydd ar draws llawer o gymunedau, gan gynnwys Caerdydd, lle mae gennych lawer o gynghorwyr gwych, ond ein cynghorwyr lleol Ed Stubbs a Huw Thomas, yna y diwrnod o'r blaen, gyda'u cymuned leol, yn codi sbwriel, gyda'u trigolion, yn gwneud gwaith gwych. Ni ddylem danbrisio’r cyfleoedd y mae hynny’n eu rhoi. Ond rydym yn gwybod bod hanes i hyn. Gareth Bennett, codais yr erthygl, a dweud y gwir, erthygl yn y 'Western Mail', o'r adeg pan oedd yr Aelod yn sefyll cyn yr etholiad, a oedd yna’n beio lleiafrifoedd ethnig am godi sbwriel yng Nghaerdydd. Rwy'n meddwl bod yr Aelod—. Nid wyf yn cofio a yw'r Aelod erioed wedi ymateb i hynny neu wedi ymddiheuro i'n lleiafrifoedd ethnig—