4. 5. Datganiad: Cyfradd Comisiwn wrth Werthu Cartrefi mewn Parciau — Y Camau Nesaf

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:04 pm ar 21 Mawrth 2017.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Carl Sargeant Carl Sargeant Labour 3:04, 21 Mawrth 2017

(Cyfieithwyd)

Roedd yn nodi'n glir bod angen codi ymwybyddiaeth preswylwyr presennol o rwymedigaethau cytundebol ac i sicrhau bod preswylwyr y dyfodol yn glir ar y materion cyn llofnodi contractau. Roedd hefyd yn argymell ein bod yn ystyried sut i ganfod ac unioni arfer gwael. Rwy’n derbyn y ddau argymhelliad hyn mewn egwyddor, a byddaf yn gwahodd cydweithwyr a rhanddeiliaid allweddol i weithio gyda ni i’w rhoi ar waith, gan gynnwys datblygu deunyddiau i amlinellu’r arfer gorau a hyrwyddo gwell tryloywder ar gyfer preswylwyr a pherchnogion safleoedd. Hefyd, roedd yr adroddiad yn nodi pryderon ynghylch costau ynni ac yn awgrymu y dylid rhoi ystyriaeth bellach i fentrau i'w lleihau. Mae gwaith eisoes wedi'i wneud i atal perchnogion safleoedd rhag codi mwy na’u pris cost am ynni, ac rwy'n hapus i edrych ar sut y gallem annog perchnogion safleoedd i chwilio am y bargeinion ynni mwyaf cost effeithiol ar y farchnad. Fodd bynnag, Lywydd, argymhelliad yr adroddiad ynglŷn â chomisiwn sy’n daladwy ar hyn o bryd i berchennog y safle ar adeg gwerthiant sy'n peri’r pryder mwyaf imi, a byddaf yn canolbwyntio ar hynny heddiw.

Cyn imi wneud hynny, mae'n werth ystyried bod mwy wedi’i wneud i amddiffyn preswylwyr cartrefi mewn parciau yma yng Nghymru nag mewn rhannau eraill o'r DU. Mae pob safle cartrefi mewn parciau yng Nghymru wedi gorfod gwneud cais am drwydded newydd, ac mae rheolwyr safleoedd wedi gorfod pasio prawf unigolyn addas a phriodol. Nid yw Lloegr na'r Alban wedi mynd mor bell â hyn. Rydym wedi ceisio helpu preswylwyr cartrefi mewn parciau yn gyson—er enghraifft, nid yw perchnogion safleoedd yn gallu rhoi feto ar werthiant mwyach, ac mae’n rhaid ymgynghori â phreswylwyr am newidiadau i reolau’r safle. Yn ogystal, mae’n rhaid cydnabod cymdeithasau preswylwyr cymwys mewn ffordd gytbwys, a bydd hyn yn parhau i fod yn wir.

I droi’n ôl at y gyfradd comisiwn, mae adroddiad yr ymgynghorwyr yn iawn i dynnu sylw at y ffaith bod hwn yn fater cymhleth a allai beri canlyniadau sylweddol. Roedd yr ymgynghorwyr yn wynebu nifer o heriau wrth lunio eu hadroddiad. Er gwaethaf y ffaith bod dros hanner cyfanswm nifer y gweithredwyr parciau wedi cymryd rhan yn yr ymchwil, dim ond chwarter y gweithredwyr a roddodd wybodaeth ariannol fanwl. Mae hyn yn siomedig ac yn golygu ei bod yn anodd deall yn llawn economeg y diwydiant ar hyn o bryd ac union oblygiadau gwneud unrhyw newid i'r gyfradd comisiwn. Yn yr un modd, Lywydd, nid wyf yn argyhoeddedig ychwaith, yn absenoldeb darlun cyflawn a dibynadwy o economeg y diwydiant, bod achos wedi’i wneud i gynnal y status quo. Yn wir, rwyf wedi cael sylwadau cryf iawn sy'n awgrymu y gall fod rheswm da i leihau neu hyd yn oed ddiddymu’r gyfradd comisiwn. Yn amlwg, mae'n rhaid imi seilio fy mhenderfyniad terfynol ar y dystiolaeth orau bosibl. Hoffwn, felly, wahodd perchnogion y cartrefi mewn parciau i adael imi gael y dystiolaeth y credant y byddai'n cyfiawnhau gadael pethau fel ag y maent. O ystyried y prinder gwybodaeth a gyflwynwyd i'r ymgynghorwyr, byddai'n arbennig o ddefnyddiol cael tystiolaeth ariannol a dynnwyd o gyfrifon busnes perchnogion safleoedd a ffynonellau perthnasol eraill a allai fod ganddynt.

Bydd yr opsiynau y byddaf yn eu hystyried yn cynnwys lleihau neu hyd yn oed ddiddymu’r gyfradd comisiwn, sef, ar hyn o bryd, yr hyn yr wyf yn ffafrio ei wneud, ond ni wnaf ymrwymo ymhellach ar hyn o bryd gan nad wyf am achub y blaen ar ganlyniad yr ymarfer ymgynghori cyhoeddus sydd ar ddod. Mae'r adroddiad yn awgrymu bod nifer o safleoedd cartrefi mewn parciau yn gweithredu naill ai ar golled neu ag elw bach yn unig. Mae hyn yn atgyfnerthu'r angen am wybodaeth ariannol ystyrlon oherwydd, yn ogystal â bod yn deg â phreswylwyr, yn enwedig o ran eu gallu i gael cartrefi iddynt eu hunain, mae angen inni sicrhau nad ydym yn cael effaith anfwriadol ar hyfywedd hirdymor y sector cartrefi mewn parciau yng Nghymru ychwaith, sydd yn gyffredinol yn cynnwys safleoedd llai na'u cymheiriaid yn Lloegr. Fy mlaenoriaethau portffolio yw lles a ffyniant economaidd. Yn amlwg, felly, rwy’n awyddus i sicrhau ein bod yn taro cydbwysedd rhwng cynaliadwyedd y sector a buddiannau preswylwyr. Bydd hyn yn gofyn am asesiad manwl o'r achos busnes dros newid, ond rwy'n hyderus y gallwn gynnal yr ymarfer hwn gyda chyfranogiad llawn perchnogion safleoedd a phreswylwyr cartrefi mewn parciau.

Lywydd, byddaf nawr yn ceisio ymgysylltu â phawb dan sylw, drwy gyrff cynrychioliadol ar gyfer preswylwyr a pherchnogion safleoedd a drwy fwy o ymgysylltu â'r cyhoedd ac ymgynghori. Hoffwn i bawb, ar bob ochr i'r ddadl, gael cyfle teg a chyfartal i ddweud eu dweud, cyflwyno eu tystiolaeth, a chyfrannu at y ddadl. Nid wyf yn credu bod y dystiolaeth yr wyf wedi ei gweld hyd yma yn dangos ei bod yn ddymunol gadael pethau fel y maent. Rwy'n mawr obeithio y bydd pawb sydd â diddordeb yn manteisio ar y cyfle y byddwn yn ei ddarparu nawr i gyflwyno gwybodaeth bellach a chraffu’n fanylach ar y dystiolaeth sydd ar gael. Rwy’n bwriadu dechrau ymgysylltu ar unwaith a byddaf yn ymgysylltu â'r cyrff sy'n cynrychioli’r ddwy ochr, sef preswylwyr a pherchnogion safleoedd. Byddwn yn cyhoeddi’r ymatebion i'r ymgynghoriad cyn gynted a bod hynny’n ymarferol.

Lywydd, rwy’n gobeithio y bydd yr ymgysylltiad hwn yn rhoi mwy o eglurder ynghylch y materion ac yn fy ngalluogi i gymryd golwg gytbwys ar y camau nesaf o ran y gyfradd comisiwn. Yn y cyfamser, bydd fy swyddogion yn bwrw ymlaen â datblygu canllawiau arfer gorau ac yn rhoi sylw i argymhellion eraill yr adroddiad. Diolch.