Rwy’n hapus i aros yn amyneddgar. Nid wyf i’n siŵr a oedd fy araith i wedi cyrraedd—y nodiadau—erbyn hynny, felly rwy’n ddiolchgar i chi. Bob tro rŷm ni’n trafod trethiant, mae yna ryw gyfeiriad at ryw ffigur brenhinol—rwy’n credu mai Llywelyn ein Llyw Olaf oedd hi y tro diwethaf. Roedd y dreth trafodiadau tir yn ein hatgoffa ni mai dyna’r tro cyntaf, wrth gwrs, roeddem ni’n codi treth fel gwlad ers hynny. A’r tro yma, Harri VIII, wrth gwrs, sydd wedi bod yn rhyw fath o gysgod dros ein trafodaethau ni y prynhawn yma. Rydw i eisiau ffocysu ar yr egwyddorion, oherwydd mi fydd yna gyfle i ni fyfyrio a darllen ac ymateb yn llawn i’r holl argymhellion sydd wedi cael eu hawgrymu gan y ddau bwyllgor. Ac onid yw hi’n enghraifft, a dweud y gwir—manylder yr argymhellion sydd wedi dod gan y ddau bwyllgor, a’r ffaith bod y Llywodraeth yn barod wedi ildio a derbyn nifer helaeth ohonyn nhw—o le creiddiol y ddeddfwrfa yn rhan o’r broses o wella deddfwriaeth, sydd yn cryfhau’r ddadl rydw i am ei gwneud yng ngweddill fy araith ynglŷn â’r angen i gael y balans yn iawn rhwng gallu’r ddeddfwrfa i graffu a gallu’r Weithrediaeth, wrth gwrs, i lywodraethu? A dyna sydd wrth wraidd y sylwadau rŷm ni wedi eu clywed mor belled.

Wrth gwrs, pan fyddem ni’n cyfeirio at bwerau’r Harri VIII, maen nhw’n dyddio o statud proclamasiwn 1537. Roedd y Ddeddf Uno y flwyddyn gynt, felly mae’r Deyrnas Gyfunol bron mor hen â phwerau’r Harri VIII. Ond, wrth gwrs, mae’n rhoi rhyw fath o ffug gyfreithlondeb i’r pwerau yma i sôn am bwerau Harri VIII—hynny yw, ‘legitimacy’ ffug—oherwydd cawsan nhw eu diddymu rhyw 10 mlynedd wedi hynny, ac, â bod yn onest, gwnaethan nhw ddiflannu, a dweud y gwir, o’r broses gyfansoddiadol Brydeinig tan ddiwedd y ganrif cyn ddiwethaf. Dim ond ers y 1970au a’r 1980au maen nhw wedi dod yn rhan o brif ffrwd y broses ddeddfwriaethol yn y Deyrnas Gyfunol. Felly, peidied i ni dderbyn mai dyma’r ffordd arferol i wneud pethau. Mae wedi dod yn arferol am resymau gwleidyddol. Wrth gwrs, mae’n ffafriol i’r Weithrediaeth i weithredu yn y fath fodd. Felly, peidied i ni yn y Senedd hon gwympo i’r fagl yna, a dyna sut rydw i’n dehongli, a dweud y gwir, y cyfraniadau ar lefel egwyddorion craidd yr adroddiadau, a’r areithiau yr ydym ni wedi eu cael gan y ddau Gadeirydd.

Dau brif bwynt, wrth gwrs: mae angen fwy o fanylder ar wyneb y Bil fel bod modd i’r Cynulliad graffu ar ei gynnwys—hynny yw, mae cynnwys y rhestr o ddeunydd cymwys yn enghraifft o hynny, ar wyneb y Bil. Ac mae’r Pwyllgor Cyllid yn argymell y dylai darpariaeth ar gyfer ryddhad ar ddyledion drwg gael ei rhoi ar wyneb y Bil. Y pwynt arall yn gyffredinol, wrth gwrs, yw’r angen, lle mae yna reoliadau, i sicrhau bod rheini’n cael ei wneud drwy’r weithdrefn gadarnhaol. Felly, mae yna awgrym ynglŷn ag adran 40 ac adran 59 a symud o’r weithdrefn negyddol i’r cadarnhaol. Oni bai ein bod ni’n cael y balans yn iawn, wrth gwrs, allwn ni ddim wneud ein priod waith ni fel Senedd. Hynny yw, dyna’r egwyddor graidd: mae’n bwysig iawn gyda’r Mesurau cyntaf yma sydd wedi dod ger ein bron o ran trethiant ein bod ni’n cael y balans yna’n iawn.

Money Bills have often been right at the heart of the great battles between Parliaments and Executives in the United Kingdom, and, of course, across the world, and for good reason. There is the requirement for certainty that Mike Hedges referred to, and that’s why getting that balance right and ensuring that we can perform a proper constitutional role is vitally important.

So, finally, on the broader question, which both committees—recommendation 4 from the Finance Committee, and recommendation 3 from the Constitutional and Legal Affairs Committee—. Could we actually hear from the Cabinet Secretary what is his position in terms of an annual finance Bill? Both committees are in favour of that. There is a kind offer of working with him from the Finance Committee. We would wish him well in that collaboration, but could he tell the Senedd what is his position as Cabinet Secretary? Does he actually accept that basic principle of any properly functioning Parliament, actually, that we have an annual finance Bill that we can debate and amend?