Symudwn ymlaen at eitem 8 ar ein hagenda, sy'n ddadl ar egwyddorion cyffredinol y Bil Treth Gwarediadau Tirlenwi (Cymru). Galwaf ar Ysgrifennydd y Cabinet dros Gyllid a Llywodraeth Leol i gynnig y cynnig—Mark Drakeford.

Cynnig NDM6262 Mark Drakeford

Cynnig bod Cynulliad Cenedlaethol Cymru, yn unol â Rheol Sefydlog 26.11:

Yn cytuno i egwyddorion cyffredinol y Bil Treth Gwarediadau Tirlenwi (Cymru).

Cynigiwyd y cynnig.

Diolch yn fawr, Ddirprwy Lywydd. Fe hoffwn i ddechrau drwy ddiolch i Gadeiryddion ac aelodau’r Pwyllgor Cyllid a’r Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Deddfwriaethol am eu gwaith craffu manwl ar y Bil yma drwy Gyfnod 1. Diolch yn fawr hefyd i bawb sydd wedi bod yn trafod gyda ni ac wedi cyfrannu at ein syniadau wrth inni ddatblygu’r ddeddfwriaeth ar y dreth gwarediadau tirlenwi. Rydw i’n credu ein bod ni i gyd yn cytuno bod angen inni sicrhau treth newydd unwaith y bydd y trefniadau presennol yn dod i ben, er mwyn gwneud yn siŵr bod gwasanaethau cyhoeddus yng Nghymru yn parhau i elwa o’r refeniw sy’n cael ei godi o dreth tirlenwi ar ôl 2018.

Maer ddau bwyllgor wedi gwneud nifer o argymhellion: 24 gan y Pwyllgor Cyllid a 12 gan y Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Deddfwriaethol, ac rydw i’n gallu derbyn y mwyafrif llethol o’r rhain. Dirprwy Lywydd, gan fod y ddau bwyllgor wedi cyflwyno adroddiadau manwl iawn ac wedi gwneud nifer o argymhellion, nid yw’n bosibl imi ymateb i bob un ohonynt yn unigol yn yr amser sydd ar gael y prynhawn yma. Rydw i felly wedi ysgrifennu at Gadeiryddion y ddau bwyllgor cyn y ddadl heddiw i ymateb i bob un o’r argymhellion.

Dirprwy Lywydd, before turning to some of the detailed matters raised in those reports, I thought it would be useful to begin this afternoon by addressing two general issues raised in different ways by both committees. The first refers to the overall approach taken by the Welsh Government in framing this legislation. I have said regularly, during the scrutiny of both tax Bills currently before the Assembly, that I believe there to be a clear public interest in ensuring that the systems we create for April 2018 are recognisable to those who will have to operate them on a daily basis and that safeguard the revenue that those taxes raise. When reference is made in our legislation to relationships with established practice in England or Scotland, it is not because of any hesitation in bringing forward legislative measures that are designed specifically for Wales. It is because we take seriously the unambiguous advice from the professional community in this area that stability and certainty are essential at the outset of this new tax for business continuity, business planning and confidence in making investments.

Now, where changes can be made to improve clarity and to provide greater certainty, or to guard against abuse, then we have done so. It is why, Dirprwy Lywydd, I am happy to accept that part of the third recommendation of the Finance Committee to publish tax rates for landfill disposals tax by 1 October this year in order to provide certainty to taxpayers.

The second general point I thought I would make refers to the balance struck in this Bill between what is placed in primary legislation and what is left to secondary measures. My aim has been to place as much as possible of the detail and the operation of this tax onto the face of the Bill so that that detail appears in primary legislation. While we have worked hard to secure continuity, we have also systematically pursued the goal of accessibility. This Bill draws together 20 years’ worth of UK legislation scattered across primary and secondary statutes, as well as guidance and statutory notices. Inevitably, an approach that aims to place as much as possible on the face of a Bill means that secondary powers are required if the law is to be kept up to date and capable of meeting future needs. While my aim has been to provide stability and continuity at the outset, I have also been keen to construct the Bill in a way that allows this National Assembly to develop greater policy differentiation in the future, should there be a wish to do so.

Daeth y Llywydd i’r Gadair.

Now, I know that not all Members will agree with the balance that we have come to in the Bill, particularly in relation to the use of Henry VIII powers, but I do want to be clear this afternoon about the rationale that underpins our approach. It reflects what we believe to be the best available balance between an advanced level of detailed provision on the face of primary legislation, and the necessary flexibility exercised within the scrutiny procedures of the legislature, which secondary powers provide.

Llywydd, I need to deal rapidly with a series of recommendations for changes to the Bill contained in the Finance Committee’s report in particular. Provided agreement is given today to move this Bill to the next stage, and provided the necessary legal and drafting work can be completed, I intend to bring forward, at Stage 2, amendments to take the committee’s advice in relation to pet cemeteries, water discounts, use of weighbridges and tax relief in relation to flood prevention. I will do so within the terms of my written response to recommendations 7, 9, 13 and 16 of the Finance Committee’s report.

Llywydd, there’s been a great deal of interest in the Welsh Government’s commitment to establish a community scheme to support those areas affected by landfill sites, and I wrote to the Finance Committee yesterday to update Members on stakeholder responses to the paper I published before Christmas. The committee has called for a provision in relation to the community scheme to be included directly in the Bill. I have carefully considered the views of the committee and stakeholders, and will now work to bring forward a Government amendment to that end, later in the Bill’s process.

In relation to the Finance Committee’s recommendation 11, specification of qualifying material, further discussions are needed to test the response I intend to make to the committee’s views. Provided some genuinely complex and technical matters can be resolved, I hope again to lay Government proposals to respond to this recommendation during the Bill’s amending stages.

In relation to recommendation 5 of the Finance Committee report, the definition of disposal of material as waste, I provided the committee with a detailed note setting out the process by which the definition of a taxable disposal was constructed, and the reasons why we think the proposed provisions are necessary and appropriate.

This all means, Llywydd, that in terms of recommendations by the Finance Committee, there is only one that cannot be taken forward positively by the Government. I have looked again carefully at the committee’s views on credit for bad debt, as set out in recommendation 18 of the report. This is an area where provision will be technical, intricate and lengthy, and therefore I continue to conclude that it would be better suited to being set out in secondary regulation. In order to assist the scrutiny process, however, and in recognition of the points that both committees have made about scrutiny of this matter, I will aim to publish draft regulations, in order that the committee can be aware of them, and consider them ahead of laying final versions before the National Assembly in the autumn. In this way, the Government will be able to take account of any views of the committee, having had a chance to consider those draft regulations. I will also provide the committee with more detail of the policy intent behind these regulations during Stage 2 proceedings, again in order to assist the scrutiny process.

Llywydd, there is a great deal more in both reports of both committees to which I have made response in my letters to committee Chairs. I thank them again for the detailed and constructive spirit in which the Stage 1 consideration has been undertaken, and I hope that Members will see that my response this afternoon has been shaped in the same spirit. I believe it to be a shared ambition across the Chamber that the National Assembly takes on our new fiscal responsibilities in the best possible way, and I have considered the advice of both committees as constructive contributions to achieving just that. I hope that Members will agree to this Bill proceeding this afternoon, as recommended by the Finance Committee, so that this work can continue.

Galwaf ar Gadeirydd y Pwyllgor Cyllid, Simon Thomas.

Diolch, Lywydd. Mae’n bleser gennyf gyflwyno, fel Cadeirydd y Pwyllgor Cyllid, ein hadroddiad ni heddiw ar y rhan yma o’r Bil, ac rwy’n croesawu’r ffordd y mae’r Ysgrifennydd Cabinet wedi ymateb i’r adroddiad ac wedi ymateb y prynhawn yma hefyd i’r argymhellion gan y pwyllgor. Dyma’r trydydd darn o ddeddfwriaeth sy’n ymwneud â datganoli pwerau trethu yn Neddf Cymru 2014, a’r ail Fil, felly, yn ymwneud â threth i gael ei hystyried gan y Pwyllgor Cyllid yn y pumed Cynulliad. Cyfarfu’r pwyllgor i ystyried y Bil yn ystod tymor y gwanwyn, ac rydym yn hynod ddiolchgar i bawb a wnaeth roi tystiolaeth a’n cynorthwyo yn y broses graffu.

Mae’n dda gennyf ddweud ar gychwyn fy sylwadau ein bod ni fel Pwyllgor Cyllid yn argymell cefnogi egwyddorion cyffredinol y Bil. Mae’n amlwg bod angen y Bil er mwyn sicrhau nad yw tirlenwi yn dod yr opsiwn rheoli gwastraff rhataf sydd ar gael yng Nghymru, gan danseilio polisïau amgylcheddol eraill ac annog pobl i gludo gwastraff i Gymru. Er y bydd y refeniw treth sy’n gysylltiedig â thirlenwi yn parhau i ostwng wrth i’r Bil gyflawni ei amcanion o sicrhau bod llai o wastraff yn cael ei anfon i safleoedd tirlenwi, mae’r pwyllgor hefyd yn cydnabod y bydd yn hanfodol cynnal y ffrwd refeniw hon i Gymru, o ystyried yr addasiad canlyniadol yn y grant bloc yn sgil datganoli’r dreth hon. Mae’r Swyddfa Cyfrifoldeb Cyllidebol—yr OBR—yn rhagweld mai £25 miliwn fydd hyn yn 2018-19, sef y flwyddyn y caiff y dreth gwarediadau tirlenwi ei chyflwyno yng Nghymru.

Fodd bynnag, rydym wedi gwneud nifer o argymhellion, ac mae Ysgrifennydd y Cabinet wedi ymdrin â nifer ohonyn nhw. Rwy’n falch, o’r 34—sori, 24; mae hynny’n ddigon—o’r 24, mae 23 wedi’u derbyn gan Ysgrifennydd y Cabinet naill ai yn llwyr neu yn ysbryd eu derbyn nhw, beth bynnag. Felly, rwy’n mynd i ganolbwyntio fy sylwadau heddiw eto ar rai o argymhellion y pwyllgor sydd yn ymwneud â’r egwyddorion sylfaenol yn y ffordd yr ŷm ni’n paratoi Biliau sy’n ymwneud â threthi.

Yn gyntaf, rwyf am drafod y pwerau i wneud rheoliadau yn y Bil. Mae’r Bil yn cynnwys 29 o ddarpariaethau sy’n caniatáu i Weinidogion Cymru wneud rheoliadau, gan gynnwys 19 a fyddai’n caniatáu iddynt ddiwygio deddfwriaeth sylfaenol. Rydym yn credu bod system dreth sefydlog yn hanfodol i fusnesau Cymru, ac nad yw lefel yr hyblygrwydd a ddarperir gan y pwerau gwneud rheoliadau yn bodloni egwyddorion Llywodraeth Cymru ei hun y dylid darparu sefydlogrwydd a sicrwydd i fusnes. Rydw i’n derbyn, wrth gwrs, fod rhai o sylwadau Ysgrifennydd y Cabinet yn y ddadl eisoes yn mynd rhywfaint tuag at liniaru ein pryderon ni yn y maes yma.

Roeddem ni yn chwilio am fwy o fanylion wedi’u cynnwys ar wyneb y Bil. Er enghraifft, mae pedwar prif faes: cyfraddau arfaethedig ar gyfer y dreth; rhestr o’r deunyddiau cymwys ar gyfer y dreth; y diffiniad o ‘swm bychan’; a darpariaeth ar gyfer rhyddhad dyled ddrwg. Mae’r Ysgrifennydd Cabinet newydd ddelio yn eithaf manwl â’r olaf. Er y bydd y rhan fwyaf o’r darpariaethau ar gyfer gwneud rheoliadau yn ddarostyngedig i’r weithdrefn gadarnhaol, ni fydd hyn yn rhoi cyfle i’r Cynulliad ddiwygio darpariaethau. Yr unig ddewis fyddai pleidleisio yn eu herbyn, neu eu derbyn nhw.

Yn ein hadroddiad, fe wnaethom annog Llywodraeth Cymru i ailystyried cydbwysedd y manylion ar wyneb y Bil, ac yn benodol i ailystyried cynnwys y cyfraddau treth arfaethedig. O ran pennu’r cyfraddau treth, dywedodd Ysgrifennydd y Cabinet, wrth roi tystiolaeth, y bydd yn cyflwyno’r cyfraddau fel rhan o’r broses o baratoi’r gyllideb yn Hydref. Fodd bynnag, os na fydd y cyfraddau treth yn cael eu cynnwys ar wyneb y Bil, fel isafswm, rydym yn ceisio sicrwydd y bydd y cyfraddau arfaethedig yn cael eu cyhoeddi cyn 1 Hydref 2017, yn unol ag egwyddorion Llywodraeth Cymru o ddarparu sefydlogrwydd a sicrwydd i fusnesau. Rwy’n falch bod Ysgrifennydd y Cabinet wedi ymrwymo i gyhoeddi’r cyfraddau treth erbyn y dyddiad hwnnw.

Rwyf wedi nodi sylwadau Ysgrifennydd y Cabinet y byddai’n anghymesur i ystyried cyflwyno Bil cyllid blynyddol ar hyn o bryd. Fodd bynnag, credwn y dylai Llywodraeth Cymru ystyried cyflwyno Bil fframwaith ariannol mor fuan â phosib. Byddwn ni, fel pwyllgor, yn cynnal rhywfaint o waith ar hyn yn ystod y misoedd i ddod, ac mae Ysgrifennydd y Cabinet wedi nodi ei fod yn fodlon gweithio gyda’r Pwyllgor Cyllid i hyrwyddo’r gwaith hwn. Mae hwn yn waith, rwy’n gobeithio, y bydd y Cynulliad cyfan yn ymddiddori ynddo fe.

Mae’r Bil yn cynnwys pŵer i wneud rheoliadau ar gyfer credydau treth, ac mae Llywodraeth Cymru yn bwriadu ei ddefnyddio mewn perthynas â chredyd dyled ddrwg mewn achos o ansolfedd. Mae Ysgrifennydd y Cabinet yn ystyried bod creu rhyddhad dyled ddrwg yn gymhleth ac yn dechnegol, fel yr ydym ni newydd ei glywed. Fodd bynnag, nid yw’r pwyllgor yn credu y dylai hyn atal rhai manylion rhag cael eu cynnwys ar wyneb y Bil. Gwnaeth argymhelliad, felly, y dylid cynnwys y ddarpariaeth ar gyfer dyled ddrwg a’r amgylchiadau lle y gellid ei defnyddio yn y Bil.

Mae Rhan 4 o’r Bil yn galluogi Awdurdod Cyllid Cymru i godi treth am waredu gwastraff heb ei awdurdodi mewn mannau heblaw safleoedd tirlenwi awdurdodedig. Mae’n bwysig nodi mai’r bwriad pennaf yw atal pobl rhag osgoi talu trethi yn y maes yma, ac nid rhwystro’r hyn a ystyrir yn gyffredinol fel tipio anghyfreithlon, neu ‘fly-tipping’—y mân dipio anghyfreithlon sy’n digwydd. Rydym yn cytuno â rhanddeiliaid bod yn rhaid i’r darpariaethau gael eu cefnogi gan drefn ystyrlon o orfodi ac archwilio, ac wrth gwrs, mae angen adnoddau digonol ar gyfer y drefn honno. Fe wnaethom felly argymell y dylai Llywodraeth Cymru fonitro nifer yr achosion o waredu gwastraff heb awdurdod a nifer yr erlyniadau sy’n deillio o hynny, a chyhoeddi’r ffigurau, i fesur llwyddiant y darpariaethau. Mae Ysgrifennydd y Cabinet wedi derbyn yr argymhelliad hwn.

Clywsom amrywiaeth o safbwyntiau ynglŷn â chynllun cymunedol y dreth gwarediadau tirlenwi, a gynigiwyd gan y Llywodraeth i ddisodli’r gronfa cymunedau tirlenwi presennol. Mae hyn yn cael ei defnyddio i gefnogi prosiectau amgylcheddol a chymunedol ger safleoedd tirlenwi. Roedd rhai rhanddeiliaid o blaid y syniad y dylai’r cynllun gael ei weinyddu gan un corff dosbarthu, a chyflwynwyd nifer o awgrymiadau ynglŷn â meini prawf cymhwysedd arfaethedig y cynllun, ac rydym wedi gofyn i Lywodraeth Cymru eu hystyried. Mae un peth yn glir: mae rhanddeiliaid yn pryderu na fydd bwriad Llywodraeth Cymru i weithredu’r cynllun y tu allan i’r Bil yn amddiffyn y cyllid. Rydym yn cydnabod y bydd angen rheoli disgwyliadau wrth i lai o’r dreth gael ei chasglu, fel sy’n anochel. Serch hynny, fe wnaethom argymell y dylid cynnwys dyletswydd statudol i sefydlu cynllun cymunedol yn y Bil er mwyn sicrhau’r ffrwd ariannu bwysig hon, gan ddarparu ar gyfer manylion y cynllun drwy ddulliau eraill. Rwy’n falch bod Ysgrifennydd y Cabinet yn cydnabod y pryderon hyn a’i fod newydd gyhoeddi y bydd yn cyflwyno gwelliant gan y Llywodraeth i’r Bil. Mae Ysgrifennydd y Cabinet hefyd wedi cytuno i ystyried y dystiolaeth a gawsom ar ddatblygu’r cynllun cyn lansio ymarfer caffael i benodi corff dosbarthu’r gwanwyn hwn.

Yn olaf, roedd y pwyllgor yn siomedig o glywed bod Cyllid a Thollau Ei Mawrhydi yn bwriadu gwneud newidiadau i ddeddfwriaeth treth dirlenwi’r Deyrnas Gyfunol ym Mil Cyllid 2017. Mae hyn yn rhywbeth y mae’n rhaid inni ei fonitro ac mae Ysgrifennydd y Cabinet wedi ymrwymo i weithio gyda gweithredwyr safleoedd tirlenwi, Trysorlys Ei Mawrhydi, a Chyllid a Thollau Ei Mawrhydi i sicrhau bod cyn lleied o effaith â phosibl ar weithredwyr safleoedd tirlenwi Cymru.

Mae nifer o argymhellion manwl o gwmpas adroddiad y pwyllgor ac ymateb yr Ysgrifennydd Cabinet bellach i’w cael ar dudalen y Bil gan y pwyllgor, ac rwy’n annog felly unrhyw Aelod sydd â diddordeb i archwilio’r dudalen honno.

Galwaf ar Gadeirydd y Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Deddfwriaethol, Huw Irranca-Davies.

Diolch, Lywydd. Cyn dechrau, a gaf i ymddiheuro i chi a chyd-Aelodau, ac i’r Gweinidog hefyd, am fod ychydig yn hwyr a cholli ei sylwadau agoriadol? Cefais fy synnu gan y cynnydd yr ydym wedi ei wneud y prynhawn yma. Felly, rwy’n ymddiheuro.

Nid chi fydd yr unig berson yn ymddiheuro i mi y prynhawn yma.  [Chwerthin.]

Diolch, Lywydd. Wel, a gaf i yn gyntaf oll ganmol y ffordd adeiladol a diddorol iawn y mae’r Gweinidog a'i dîm wedi gweithio gyda ni ar graffu’r Bil hwn?  Adroddwyd ar y Bil ar 10 Mawrth, gwnaed 12 o argymhellion, ac mae'n braf bod Ysgrifennydd y Cabinet yn ei araith heddiw ac mewn llythyr at y pwyllgor, wedi derbyn 10 argymhelliad. Felly, rydym yn nodi sylwadau Ysgrifennydd y Cabinet ei fod wedi ceisio rhoi mwy o wybodaeth ar wyneb y Bil na'r hyn sy'n bodoli yn neddfwriaeth gyfredol y DU, ac rydym yn croesawu hynny. Ond rydym yn dal yn bryderus, mewn egwyddor, am nifer y pwerau Harri’r VIII y mae’r Llywodraeth Cymru hon yn ceisio eu cymryd yn y Bil hwn.

Mae ein hargymhelliad cyntaf yn gofyn am fwy o eglurder ynghylch pam mae angen cymryd pwerau mor helaeth, ac rydym yn nodi sylwadau a rhesymeg Ysgrifennydd y Cabinet heddiw, ac yn ei lythyr. Ond, yn ein barn ni, ni ddylai cynyddu faint o fanylion sydd ar wyneb y Bil gael ei weld fel trwydded ar gyfer defnyddio pwerau eang Harri’r VIII i newid deddfwriaeth sylfaenol drwy ddefnyddio is-ddeddfwriaeth, gan fod perygl y bydd craffu seneddol yn gyfyngedig. Ac rydym yn nodi, pa bynnag sicrwydd y mae’r Ysgrifennydd y Cabinet cyfredol, sydd wedi ymgysylltu mor dda â'r pwyllgor hwn, yn gallu ei gynnig i'r Cynulliad Cenedlaethol am ei fwriadau wrth ddefnyddio pwerau Harri’r VIII, nid ydynt wrth gwrs yn rhwymo ei olynwyr.

Rydym yn cydnabod nad yw’r tensiwn hwn rhwng hawliau’r ddeddfwrfa a dymuniadau’r Pwyllgor Gwaith yn newydd ac nid yw’n gyfyngedig i’r sefydliad seneddol hwn. Ond mae'n ddyletswydd arnom ni i barhau i godi'r pryderon hyn fel rhan o'r broses graffu, a byddwn yn gwneud hynny drwy gydol y pumed Cynulliad. Felly, heddiw rydym yn croesawu bod Ysgrifennydd y Cabinet yn derbyn argymhelliad 2 ac yn nodi'r cyfiawnhad dros ddefnyddio pob pŵer Harri’r VIII yn y Bil. Bydd yn cynorthwyo ein gwaith craffu ar y rheoliadau sy'n deillio o'r pwerau hyn.

Mae Deddf Cymru 2017 bellach yn darparu pwerau a fydd yn caniatáu i Lywodraeth Cymru gyflwyno Bil cyllid blynyddol yn y dyfodol. Rydym yn cytuno â'r Pwyllgor Cyllid y byddai Bil cyllid blynyddol yn golygu ffordd fwy tryloyw a mwy hygyrch o newid cyfreithiau sy'n ymwneud â threth. Er ein bod yn nodi dadl y Gweinidog dros beidio â gwneud hynny yn awr, yn ei lythyr, rydym yn gobeithio y bydd Ysgrifennydd y Cabinet yn rhoi ystyriaeth bellach i'r defnydd o Fil cyllid blynyddol yn y dyfodol.

Rydym yn croesawu penderfyniad Ysgrifennydd y Cabinet i dderbyn argymhelliad mewn egwyddor i roi rhestr o ddeunydd cymhwyso ar wyneb y Bil yn adran 15, yn amodol ar drafodaeth gyda rhanddeiliaid. Nawr, fel mater pwysig o egwyddor, rydym yn dal i gredu y dylai rheoliadau sy'n diwygio deddfwriaeth sylfaenol fod yn ddarostyngedig i'r weithdrefn gadarnhaol bob amser. Mae ein safbwyntiau cyson ar gofnod.  Gwnaethom dair set o argymhellion i gymhwyso'r weithdrefn gadarnhaol i reoliadau gael eu gwneud o dan adrannau 40, 59 a 90 o'r Bil sy'n diwygio deddfwriaeth sylfaenol. Er ein bod yn croesawu ei benderfyniad i dderbyn yr argymhelliad mewn cysylltiad ag adran 59, rydym yn gresynu na chafodd ei argyhoeddi i dderbyn yr argymhellion mewn cysylltiad ag adrannau 40 a 90.

Wrth gloi, trof at adran 90, sy'n ymwneud â rheoliadau a all wneud unrhyw ddarpariaeth gysylltiedig, ganlyniadol, atodol, drosiannol, ddarfodol neu arbed mewn cysylltiad â'r Bil. Oherwydd bod modd defnyddio’r pwerau hyn mor eang, rydym yn gwneud argymhellion yn gofyn am eglurhad ynghylch pam mae angen y pwerau hyn ar Ysgrifennydd y Cabinet a sut y mae'n bwriadu eu defnyddio. Rwy'n ddiolchgar i Ysgrifennydd y Cabinet am yr wybodaeth yn ei lythyr, a fydd yn ddefnyddiol i'r pwyllgor.

Ond, fel y dywedais eisoes, rydym hefyd yn argymell cyflwyno gwelliant i'r Bil fel bod rheoliadau o dan adran 90 sy'n diwygio deddfwriaeth sylfaenol yn ddarostyngedig i'r weithdrefn gadarnhaol. Yn ei ymateb, nododd Ysgrifennydd y Cabinet fod y dull gweithredu yn dilyn yr un a gymerir yn y Bil Treth Trafodiadau Tir a Gwrthweithio Osgoi Trethi Datganoledig (Cymru). Wrth gwrs, roedd ein hadroddiad ar y Bil hwnnw hefyd o blaid y defnydd o'r weithdrefn gadarnhaol, ond cafodd yr argymhelliad hwnnw hefyd ei wrthod. Fodd bynnag, o bwys a diddordeb arbennig yw bod y darpariaethau cyfatebol a geir ym Miliau eraill Llywodraeth Cymru, megis, er enghraifft, y Bil iechyd y cyhoedd a'r Bil dysgu ychwanegol, yn unol â barn y pwyllgor hwn a'r argymhellion hynny. Felly, byddwn yn ddiolchgar pe gallai Ysgrifennydd y Cabinet, yn ei atebion, egluro’r anghysondeb ymddangosiadol o fewn Llywodraeth Cymru ar y pwynt pwysig hwn o egwyddor.

Ond wrth gloi, a gaf i ddiolch iddo ef a'i dîm eto am yr ymgysylltiad adeiladol iawn â gwaith craffu ein pwyllgor? Rwy'n edrych ymlaen at ei ymateb.

A gaf i ddweud ar y dechrau y bydd Plaid Geidwadol Cymru yn cefnogi’r egwyddorion cyffredinol a geir yn y Bil hwn? I bob pwrpas, mae’r Bil yn disodli'r dreth bresennol ac yn gweithredu ein cyfrifoldebau datganoledig yn y maes hwn. Yn wir, rwy’n credu ei fod yn ddatblygiad mawr mewn llywodraethu yng Nghymru bod gennym yn awr y pwerau a'r cyfrifoldebau hyn. Bydd yn adeiladu atebolrwydd ein system lywodraethu yn sylweddol. Mae hynny, rwy’n credu, yn egwyddor gadarn iawn o fodel San Steffan. Felly, mae'n rhywbeth yr ydym yn ei groesawu.

Rwy’n credu, felly, bod y ffordd y mae’r Bil hwn wedi cael ei ddatblygu a'i gyflwyno yn arbennig o bwysig. Mae'n un o'r Biliau cynharaf—yr ail, yn ôl Cadeirydd y Pwyllgor Cyllid. Roeddwn yn falch, o leiaf, o glywed Ysgrifennydd y Cabinet yn dweud mai ei fwriadau ar gyfer y Bil hwn oedd bod yn glir, yn syml ac yn hygyrch. Credaf fod hynny’n gosod y math o safon y byddem yn ei disgwyl ac, yn amlwg, y safon y gellir craffu arni wedyn wrth i'r Bil gael ei archwilio’n fanwl gan y pwyllgorau perthnasol fel CLAC a chyllid, ond hefyd yng Nghyfnod 2.

Rwy'n credu bod cydymffurfio a gorfodaeth wrth wraidd deddfwriaeth gadarn yn y maes treth hwn. Yn sicr, dylai cydymffurfio gael ei wella gan ddeddfwriaeth sydd yn gliriach ac yn symlach, fel ei bod yn rhywbeth y gall pobl ei deall yn rhwydd. Unwaith eto, mae honno'n bendant yn egwyddor yr ydym yn ei chroesawu. Rwy'n credu y bydd gorfodaeth yn gofyn am gydweithrediad effeithiol rhwng Cyfoeth Naturiol Cymru a'r awdurdodau lleol. Yn amlwg, mae hynny'n mynd â ni i mewn i faes ehangach, ond mae bob amser yn bwysig cofio, wrth osod fframwaith sy'n gymharol hawdd ei orfodi, ein bod wedyn yn gwneud cymwynas â'r cyhoedd. Rwy'n credu bod y rhwystrau yn y maes hwn o ran codi tâl ar y rheini sy'n ddefnyddwyr heb awdurdod a gwneud hwnnw yn ddewis mwy costus, yn amlwg, mae hynny'n fuddiol, ond mae angen cyfle teg i ddal y bobl hynny ac mae hynny, rwy’n credu, yn ei dro, yn gofyn am gydweithrediad effeithiol rhwng yr asiantaethau allweddol. Mae llawer o'r Bil yn ymwneud, mewn gwirionedd, ag elfennau technegol gosod treth a sut mae hynny'n cael ei gynllunio a'i gymhwyso yn effeithlon. Mae hynny wir yn bwysig ac rwy'n ddyledus i'r Pwyllgor Cyllid am y gwaith y maent wedi ei wneud yn y maes hwn.

Rwyf yn aelod o CLAC, felly roeddwn eisiau troi, yn olaf, at y mater hwn o bwerau Harri’r VIII. Maent yn wir yn ddyfais sy'n rhoi llawer o rym yn nwylo’r Weithrediaeth ac yn diystyru swyddogaeth ddeddfwriaethol craffu llawn a phriodol. Nawr, rwy’n clywed—. Mae’r Gweinidog, yn ei ffordd ddengar iawn, ac nid dyma’r tro cyntaf, mae wedi ein tawelu wrth ddweud ei fod yn defnyddio hyn oherwydd ei fod eisiau cymaint ar wyneb y Bil. Rwy'n credu bod yn rhaid i ni fod yn gadarn yma, oherwydd er fy mod yn croesawu cymaint o fanylion ar wyneb y Bil—. Ac, wrth gwrs, mewn meysydd treth rydych yn sylweddoli bod pethau yn newid ac mae'n rhaid gwneud addasiadau. Ond fel y dangosodd Cadeirydd CLAC mewn ffordd mor fedrus, y ffordd o amgylch hyn fyddai cael Bil cyllid blynyddol. Felly, rwy’n parhau i wrthwynebu troi at bwerau Harri’r VIII mewn unrhyw sefyllfa oni bai argyfwng, yn wir, ond efallai y gallai roi rhywfaint o sicrwydd ei bod yn fwriad gan y Llywodraeth yn eithaf buan i symud at yr arfer o Fil cyllid blynyddol, sydd wedyn yn gwneud y stranciau penodol hyn yn ddiangen. Ond, ar y cyfan, rydym yn cytuno â’r egwyddorion cyffredinol ac yn awr yn edrych ymlaen at Gyfnod 2.

Rwy’n cefnogi adroddiad y Pwyllgor Cyllid yn fawr iawn ac rwy'n credu bod y Pwyllgor Cyllid yn cydweithio'n dda iawn. Nid ydym i gyd o’r un farn wleidyddol—yn wir, mae rhai ohonynt yn gwbl groes i’w gilydd—ond credaf mai ymrwymiad pawb a oedd yno oedd ceisio cael yr adroddiad gorau y gallem er mwyn sicrhau’r ddeddfwriaeth orau bosibl ar gyfer pobl Cymru. Credaf fod yn rhaid i hynny fod yn ddyletswydd arnom. Efallai fod ein safbwyntiau gwleidyddol yn wahanol ond, mewn gwirionedd, sicrhau’r gorau a allwn i bobl Cymru yw’r rheswm dros fod yma. Mae Bil cyllid blynyddol yn anochel, p’un a yw Ysgrifennydd y Cabinet yn awyddus i wneud hynny yn awr neu mewn cwpl o flynyddoedd. Wrth i fwy o drethi gael eu datganoli, mae'n anochel. A gaf i hefyd ddweud pa mor falch yr wyf gan ymateb cadarnhaol Ysgrifennydd y Cabinet a'i barodrwydd i weithio gyda'r Pwyllgor Cyllid, nid yn unig ar hyn, ond ar ystod eang o eitemau sy'n bwysig i ni eu cael yn iawn ar gyfer pobl Cymru?

Rwy’n croesawu’n fawr iawn benderfyniad unfrydol y pwyllgor i gefnogi'r Bil i fynd ymlaen i Gyfnod 2 drwy argymhelliad 1, er nad ydw i, fwy na thebyg, mor falch ag yw Ysgrifennydd y Cabinet â’r argymhelliad unfrydol hwn.

Rwy'n falch hefyd o weld bod camau'n cael eu cymryd i drethu safleoedd anghyfreithlon. Dylai hyn roi terfyn ar yr arfer mewn rhai ardaloedd o safleoedd gwastraff yn cael eu hagor nad ydynt yn codi tâl tirlenwi ac yn parhau i wneud nes i lys eu hatal nhw, pan fydd llawer iawn o ddeunydd yn gallu cael ei adael ar y safle hwnnw. Bellach ni fydd unrhyw gymhelliant ariannol i ganiatáu'r math hwn o dipio anghyfreithlon ar rai tiroedd. Rydym hefyd yn gwybod bod incwm y dreth gwarediadau tirlenwi yn lleihau. Rydym yn disgwyl iddo barhau i ostwng. Mae pob rhagamcan yn dangos symudiad ar i lawr o ran tunelli a threth a godir. Mae cyngor Abertawe eisoes wedi lleihau 80 y cant o’i dirlenwi yn ei anterth. Ac os oes mwy o bobl yn dilyn egwyddorion 'lleihau, ailddefnyddio ac ailgylchu' yna rydym yn mynd i gael llai yn mynd i safleoedd tirlenwi ac rwy’n—ac rwy'n siŵr fod y rhan fwyaf o bobl, os nad pawb yn y Siambr hon heddiw—yn falch iawn ein bod yn mynd i gael llai yn mynd i safleoedd tirlenwi.

Ceir nifer o drethi ymddygiad a ddisgrifir gan rai fel 'trethi pechod’—mae treth tybaco ac alcohol yn ddau ohonynt. Er bod llawer o bobl hefyd yn eu gweld nid yn unig fel trethi i newid ymddygiad, ond hefyd yn ffynhonnell fawr o refeniw i'r Trysorlys, mae treth gwarediadau tirlenwi yn gwbl ymddygiadol; ychydig iawn o incwm a godir. Eto i gyd, mae ymhell dros hanner y dreth hon yn cael ei thalu gan y sector cyhoeddus, awdurdodau lleol yn bennaf. Mae'n cael effaith fawr ar ymddygiad. Beth sy'n digwydd pan, neu os, fydd y dreth yn codi llai nag y mae'n ei gostio i’w chasglu? Oherwydd dyna beth ddigwyddodd gyda thrwyddedau cŵn. Byddwn yn dadlau ei bod yn dreth er lles y cyhoedd ac y dylai barhau, hyd yn oed os yw'n costio i'w chasglu.  Os ydych yn diddymu’r dreth ar y cam hwnnw bydd tirlenwi yn dod yn ddewis buddiol yn ariannol, ac yna bydd rhai yn dewis yr opsiwn hwnnw a bydd y swm sy'n mynd i safleoedd tirlenwi yn cynyddu, ac ni fyddai hynny'n dda i'n hamgylchedd.  Gwnaeth y pwyllgor nifer o’r hyn a ystyriaf yn argymhellion allweddol. Yn gyntaf:

Mae'r Pwyllgor yn argymell bod Llywodraeth Cymru yn ystyried y diffiniad o waredu deunydd fel gwastraff yn adran 6 ... i sicrhau eglurder a symlrwydd.

Ac a gaf i ddweud ei bod yn bwysig iawn yr holl ffordd drwy'r Bil, ein bod yn cael eglurder a symlrwydd? Mae'n hawdd cymhlethu pethau. Y symlaf yr ydych yn ei gadw, yr hawsaf y mae i sicrhau y caiff ei ddilyn a’i ufuddhau. Yn ail:

Mae'r Pwyllgor yn argymell bod Llywodraeth Cymru yn ystyried geiriad adran 11 (mynwentydd anifeiliaid anwes) ynghylch gwaredu anifeiliaid anwes marw, gydag ystyriaeth arbennig i symleiddio'r gyfraith a sicrhau cysondeb yn ddwyieithog.

Mae cysondeb dwyieithog yn hynod o bwysig. Un o'r digwyddiadau cyntaf a ddigwyddodd yma oedd digwyddiad Aled Roberts, a ddigwyddodd oherwydd bod anghysondeb dwyieithog—bod yr hyn yr oedd pobl yn meddwl oedd yn mynd i ddigwydd heb ddigwydd. Rwy'n credu ei bod yn wirioneddol bwysig bod y Bil yn dweud yn union yr un peth yn Saesneg ac yn Gymraeg, ac os nad yw'n dweud yr un peth—os bydd y Gymraeg yn agored i ddehongliad gwahanol—yna bod esboniad o'r hyn y mae’r geiriau hynny yn ei olygu yn y Gymraeg yn cael ei roi yno, fel nad oes unrhyw amwysedd. Mae problem—mewn rhai deddfwrfeydd sy'n ddwyieithog, maent yn ysgrifennu’r ddeddfwriaeth mewn dwy iaith. Yma rydym yn tueddu i gyfieithu o'r Saesneg i'r Gymraeg, ac rwy’n credu bod peryglon difrifol yn hynny, ac nid yn unig ar gyfer y darn hwn o ddeddfwriaeth, ond deddfwriaeth yn gyffredinol. Rwy'n credu ei bod yn bwysig ein bod yn sicrhau nad ydym yn cael pethau'n anghywir, yn enwedig mewn deddfwriaeth treth, oherwydd bod y Gymraeg yn dweud rhywbeth ychydig yn wahanol neu fod modd ei ddehongli yn wahanol.

Mae'r Pwyllgor yn argymell bod Llywodraeth Cymru yn adolygu adran 26 (Deunydd a gaiff ei dynnu oddi ar wely afon, môr neu ddŵr arall) er mwyn sicrhau bod deunydd a dynnwyd yn ystod atal llifogydd yn ddarostyngedig i'r un rhyddhad â deunyddiau gaiff eu tynnu er lles mordwyo.

Fel arall, mae pobl yn mynd i esgus y gallwch hwylio i fyny afon na allwch ei hwylio oni bai mewn canŵ, er mwyn cael hynny. A phwy sy'n mynd i dalu?  Cyfoeth Naturiol Cymru yn bennaf, neu'r awdurdodau lleol, neu bobl sy'n atal llifogydd. A ydym eisiau trethu rhyddhad rhag llifogydd ac amddiffyn rhag llifogydd? Credaf ein bod yn sicr nad ydym eisiau gwneud hynny. Ac, yn olaf, y cyfan yr hoffwn ei ddweud yw y byddwn wrth fy modd o weld y cynllun cymunedol ar wyneb y Bil. Mae'r cynllun cymunedol yn eithriadol o bwysig—mae wedi helpu nifer fawr o bobl. Os gwelwch yn dda allwn ni ei gael ar wyneb y Bil?

Wrth alw ar Adam Price, mae angen i mi ymddiheuro i chi am beidio â’ch galw yn gynharach yn y ddadl. Roeddech chi, mae'n debyg, yn un o'r ychydig rai a oedd yma yn brydlon, felly—. Adam Price.

Rwy’n hapus i aros yn amyneddgar. Nid wyf i’n siŵr a oedd fy araith i wedi cyrraedd—y nodiadau—erbyn hynny, felly rwy’n ddiolchgar i chi. Bob tro rŷm ni’n trafod trethiant, mae yna ryw gyfeiriad at ryw ffigur brenhinol—rwy’n credu mai Llywelyn ein Llyw Olaf oedd hi y tro diwethaf. Roedd y dreth trafodiadau tir yn ein hatgoffa ni mai dyna’r tro cyntaf, wrth gwrs, roeddem ni’n codi treth fel gwlad ers hynny. A’r tro yma, Harri VIII, wrth gwrs, sydd wedi bod yn rhyw fath o gysgod dros ein trafodaethau ni y prynhawn yma. Rydw i eisiau ffocysu ar yr egwyddorion, oherwydd mi fydd yna gyfle i ni fyfyrio a darllen ac ymateb yn llawn i’r holl argymhellion sydd wedi cael eu hawgrymu gan y ddau bwyllgor. Ac onid yw hi’n enghraifft, a dweud y gwir—manylder yr argymhellion sydd wedi dod gan y ddau bwyllgor, a’r ffaith bod y Llywodraeth yn barod wedi ildio a derbyn nifer helaeth ohonyn nhw—o le creiddiol y ddeddfwrfa yn rhan o’r broses o wella deddfwriaeth, sydd yn cryfhau’r ddadl rydw i am ei gwneud yng ngweddill fy araith ynglŷn â’r angen i gael y balans yn iawn rhwng gallu’r ddeddfwrfa i graffu a gallu’r Weithrediaeth, wrth gwrs, i lywodraethu? A dyna sydd wrth wraidd y sylwadau rŷm ni wedi eu clywed mor belled.

Wrth gwrs, pan fyddem ni’n cyfeirio at bwerau’r Harri VIII, maen nhw’n dyddio o statud proclamasiwn 1537. Roedd y Ddeddf Uno y flwyddyn gynt, felly mae’r Deyrnas Gyfunol bron mor hen â phwerau’r Harri VIII. Ond, wrth gwrs, mae’n rhoi rhyw fath o ffug gyfreithlondeb i’r pwerau yma i sôn am bwerau Harri VIII—hynny yw, ‘legitimacy’ ffug—oherwydd cawsan nhw eu diddymu rhyw 10 mlynedd wedi hynny, ac, â bod yn onest, gwnaethan nhw ddiflannu, a dweud y gwir, o’r broses gyfansoddiadol Brydeinig tan ddiwedd y ganrif cyn ddiwethaf. Dim ond ers y 1970au a’r 1980au maen nhw wedi dod yn rhan o brif ffrwd y broses ddeddfwriaethol yn y Deyrnas Gyfunol. Felly, peidied i ni dderbyn mai dyma’r ffordd arferol i wneud pethau. Mae wedi dod yn arferol am resymau gwleidyddol. Wrth gwrs, mae’n ffafriol i’r Weithrediaeth i weithredu yn y fath fodd. Felly, peidied i ni yn y Senedd hon gwympo i’r fagl yna, a dyna sut rydw i’n dehongli, a dweud y gwir, y cyfraniadau ar lefel egwyddorion craidd yr adroddiadau, a’r areithiau yr ydym ni wedi eu cael gan y ddau Gadeirydd.

Dau brif bwynt, wrth gwrs: mae angen fwy o fanylder ar wyneb y Bil fel bod modd i’r Cynulliad graffu ar ei gynnwys—hynny yw, mae cynnwys y rhestr o ddeunydd cymwys yn enghraifft o hynny, ar wyneb y Bil. Ac mae’r Pwyllgor Cyllid yn argymell y dylai darpariaeth ar gyfer ryddhad ar ddyledion drwg gael ei rhoi ar wyneb y Bil. Y pwynt arall yn gyffredinol, wrth gwrs, yw’r angen, lle mae yna reoliadau, i sicrhau bod rheini’n cael ei wneud drwy’r weithdrefn gadarnhaol. Felly, mae yna awgrym ynglŷn ag adran 40 ac adran 59 a symud o’r weithdrefn negyddol i’r cadarnhaol. Oni bai ein bod ni’n cael y balans yn iawn, wrth gwrs, allwn ni ddim wneud ein priod waith ni fel Senedd. Hynny yw, dyna’r egwyddor graidd: mae’n bwysig iawn gyda’r Mesurau cyntaf yma sydd wedi dod ger ein bron o ran trethiant ein bod ni’n cael y balans yna’n iawn.

Money Bills have often been right at the heart of the great battles between Parliaments and Executives in the United Kingdom, and, of course, across the world, and for good reason. There is the requirement for certainty that Mike Hedges referred to, and that’s why getting that balance right and ensuring that we can perform a proper constitutional role is vitally important.

So, finally, on the broader question, which both committees—recommendation 4 from the Finance Committee, and recommendation 3 from the Constitutional and Legal Affairs Committee—. Could we actually hear from the Cabinet Secretary what is his position in terms of an annual finance Bill? Both committees are in favour of that. There is a kind offer of working with him from the Finance Committee. We would wish him well in that collaboration, but could he tell the Senedd what is his position as Cabinet Secretary? Does he actually accept that basic principle of any properly functioning Parliament, actually, that we have an annual finance Bill that we can debate and amend?

Mark Reckless.

Diolch, Lywydd, ac rwy’n credu y dylwn ymddiheuro’n fawr dros yr Aelodau yr ydych, yn sicr yn fy achos i, yn oddefgar iawn wedi caniatáu iddynt gyfrannu at y ddadl hon; ymddiheuraf i Ysgrifennydd y Cabinet hefyd am beidio â dal o leiaf rhan gyntaf ei sylwadau. Y peth a nodais fwyaf yw bod Ysgrifennydd y Cabinet wedi gwrando ac mae wedi meddwl ac mae wedi ystyried beirniadaeth ac awgrymiadau adeiladol ac mae wedi dod i'r Siambr heddiw gyda safbwynt diwygiedig. Fel y Cadeirydd ac Aelodau eraill, rwy'n ddiolchgar bod cynifer o argymhellion y Pwyllgor Cyllid wedi cael eu derbyn yn llawn neu'n rhannol.

Mae fy mhlaid i yn bwriadu cefnogi egwyddorion cyffredinol y Bil hwn heddiw. Penderfynwyd cyn yr etholiad y byddem yn cefnogi'r datganoli trethi a oedd yn y cytundeb Dydd Gŵyl Dewi gyda'r bwriad o gael setliad datganoli sefydlog. Nid wyf yn siŵr ein bod yn mynd i gael hynny, ond, serch hynny, byddwn yn cefnogi datganoli'r dreth benodol hon. Nodaf y drafodaeth a gawsom, o leiaf yn y tymor canolig, am yr angen am Fil cyllid. Byddwn yn credu ei bod yr un mor bwysig y dylai’r Bil cyllid hwnnw, o ystyried y byddwn yn symud at strwythurau cyllidebol newydd, ganiatáu nid yn unig i'r Siambr fynegi ei barn ar y lefel o dreth neu'r cymhwysedd treth, ond dylai fod posibilrwydd tebyg i ddylanwadu ar y lefel neu'r blaenoriaethau o fewn ochr gwariant y cyfriflyfr.

Rwy'n credu mai’r peth mwyaf siomedig ar y funud yw peidio â chael y cyfraddau cychwynnol ar wyneb y Bil. O ystyried bod hon yn dreth gynnar a gafodd ei datganoli i ni yn y Cynulliad hwn neu'r Senedd, byddai'n briodol nodi hynny gan y ddeddfwrfa hon sy’n penderfynu beth yw’r gyfradd dreth. Yn syml, nid yw’r syniad hwn yn foddhaol, sef y dylid ei adael i Weinidogion ac y dylem, ar y mwyaf, gael penderfyniad cadarnhaol, fel y dywedwyd yn fedrus gan bobl eraill, na ellir ei newid. Mae’r mater a drafodwyd ynghylch sicrwydd i drethdalwyr, ond rwy’n credu bod y mater o egwyddor yn llawer mwy sylfaenol: ai’r ddeddfwrfa etholedig ddylai fod yn trethu pobl Cymru, neu ai’r Gweinidogion ddylai fod yn gwneud hynny drwy ryw broses eilaidd? Rwy'n eithaf clir ynghylch fy safiad i a fy mhlaid ar hynny, ac rwy'n synnu nad ydym o leiaf wedi cael cefnogaeth lafar gan rai eraill yn y Siambr i’r cynnig. Efallai eu bod yn gwneud cytundebau eraill ac yn cael trafodaethau, a dymunaf yn dda iddynt. Ond serch hynny, rwy’n credu fel egwyddor y byddai'n llawer gwell cael y cyfraddau yn i ddechrau ar wyneb y Bil.

A gaf i dynnu sylw at un maes lle rwy'n credu bod Ysgrifennydd y Cabinet wedi nodi ei fod yn barod i newid y ddeddfwriaeth, ac roeddwn yn credu ei fod yn arbennig o bwysig? Aethom ni fel Pwyllgor Cyllid i safle ailgylchu a gwaredu Lamby Way—er bod y gwaredu yn dod i ben cyn bo hir—ac yn ogystal â gweld dargyfeiriad afon Rhymni, roeddwn yn llawn edmygedd o’r ffordd yr oedd y pwyso yn digwydd. Nodais mai’r broses oedd bod y lori yn cario’r gwastraff yn dod i mewn, yn cael ei phwyso gan y bont bwyso wrth iddi ddod i mewn, yna roedd yn cael gwared ar y gwastraff ac yna’n cael ei phwyso ar y ffordd allan, a'r gwahaniaeth rhwng y mesuriadau hynny oedd swm y gwastraff a waredwyd, a dyna beth sy'n sbarduno cymhwysedd y dreth. Felly, roeddem yn pryderu o weld yn y Bil, fel y'i drafftiwyd yn wreiddiol, ei bod yn ofynnol pwyso'r gwastraff oedd yn cael ei waredu cyn ei waredu, a fyddai wedi bod yn gwbl groes i’r hyn a oedd yn cael ei weithredu mewn gwirionedd, o leiaf ar y safle hwnnw, ond o bosibl mewn safleoedd eraill. Felly, rwy'n ddiolchgar i Ysgrifennydd y Cabinet am ystyried barn y pwyllgor ar yr anhawster deddfwriaethol penodol hwnnw, ac rwy’n credu, yn sicr o'r hyn yr wyf wedi ei weld hyd yn hyn, bod y ffordd y mae Ysgrifennydd y Cabinet wedi ymgysylltu â'r pwyllgor a'r ffordd y mae’r broses ddeddfwriaethol hon yn gweithio wrth i ni gymryd deddfwriaeth treth i’r lle hwn yn glod i'r sefydliad ac i’r rhai sydd ynghlwm wrth y gwaith. Diolch.

A gaf i hefyd ddiolch i Ysgrifennydd y Cabinet am gyflwyno'r ddadl hon heddiw? Rwyf hefyd am ddiolch i fy ffrind a fy nghydweithiwr yma, Dafydd Elis-Thomas, am ddweud popeth wrthyf am reolau Brenin Harri’r VIII, nad oeddwn yn gwybod llawer amdanynt cyn y ddadl hon. Rwyf fwy na thebyg yn gwybod ychydig mwy am hynny yn awr nag yr wyf am safleoedd tirlenwi. Ond mae'n dda cymryd rhan yn y ddadl hon heddiw, ac rwyf wrth fy modd, Ysgrifennydd y Cabinet, eich bod wedi ystyried ein pryderon am fynwentydd anifeiliaid anwes domestig, neu yn syml mynwentydd anifeiliaid anwes fel yr oedd yn y Gymraeg—roedd problem gyda drafftio'r fersiwn wedi'i chyfieithu o'r Bil drafft—ac roedd hynny'n eilbeth diddorol i’n trafodaeth gyfan ar sut yr ydych yn ffurfio deddfwriaeth, yn enwedig ym maes trethiant, sy’n weithgaredd newydd i’r Cynulliad hwn, ac yn un y mae gwir angen i ni wneud yn siŵr ein bod yn ei gael yn iawn.

Fel yn achos y dreth trafodiad tir newydd, rydym yn gwybod y bydd treth tirlenwi'r DU yn dod i ben ym mis Ebrill 2018 a’r grant bloc yn cael ei ostwng yn unol â hynny. Felly nid oes gan Lywodraeth Cymru unrhyw ddewis gwirioneddol ar wahân i ddatblygu ei threth ei hun. Fel y mae Mark Reckless newydd grybwyll, yr ymweliad â safle tirlenwi Lamby Way—roeddwn i hefyd yn ddigon ffodus fel aelod o'r Pwyllgor Cyllid i fynd ar ymweliad â Lamby Way. Yn wreiddiol, roeddwn wedi bwriadu ymweld â sefydliad CERN yn Genefa y diwrnod hwnnw. Cafodd hynny ei gynllunio ychydig fisoedd cyn hynny, ond yn amlwg fe ges i’r fargen orau. [Chwerthin.] Pa mor genfigennus yr oeddwn i o'r bobl hynny a ymwelodd â Genefa, fel yr oeddem ni, ar ben Lamby Way—. Rwy’n credu bod fy het wedi chwythu i ffwrdd ar un adeg, ac fe wnaethoch chi, Mike Hedges, yn garedig ei dal. Ond roedd yn ymweliad diddorol. Dysgwyd llawer am waredu sbwriel a chafwyd trafodaeth hefyd, fel y crybwyllodd Mike Hedges, am sut y gellir gweld safleoedd tirlenwi presennol nid fel safleoedd tirlenwi yn unig, ond fel adnoddau yn y dyfodol. Mae rhywfaint o’r deunydd tirlenwi hwnnw, yn enwedig yn y safleoedd hŷn o flynyddoedd lawer yn ôl, bellach yn ailgylchadwy, a bydd yn ailgylchadwy, yn ôl pob tebyg, yn y dyfodol. Felly, mae cyfleoedd adfer posibl ar gyfer y dyfodol. Ar safle Lamby Way rwy’n credu eu bod yn cyfeirio atynt fel cyfleoedd mwyngloddio, a gododd set newydd gyfan o faterion ac ystyriaethau i ni.

Ymdriniwyd â llawer o'r meysydd yr oeddwn yn mynd i siarad amdanynt. Ond os caf droi yn fyr at yr argymhellion yn yr adroddiad hwn. Byddwn yn dweud hyn, ond rwy’n credu bod hwn yn adroddiad ardderchog gan y Pwyllgor Cyllid—da iawn i'r Cadeirydd am gadeirio'r sesiynau a arweiniodd at hyn. Mae'n adroddiad syml ac, yn wir, mae'r Bil yn llawer byrrach nag oedd y Bil treth disodli’r dreth stamp. Mae'n dda gweld, yn achos y dreth hon, fod y sesiynau tystiolaeth wedi eu cynghori yn dda, gwrandawyd ar y tystion ac mae Ysgrifennydd y Cabinet wedi derbyn llawer o'n hargymhellion.

Mae argymhelliad 3 yn benodol yn galw am gyfraddau trethi naill ai gael eu dangos ar wyneb y Bil, neu o leiaf—cyfaddawd—iddynt gael eu cyhoeddi cyn 1 Hydref 2017. Byddaf yn cytuno â'r galwadau gan yr Aelodau eraill i’r cyfraddau treth hynny fod yn fwy amlwg. Nid wyf yn credu bod angen bod yn gytbwys ynglŷn â hyn. Nid wyf yn dweud y dylai dwylo Llywodraeth Cymru gael eu clymu ac y dylai popeth gael ei nodi ar wyneb unrhyw Fil cyllid, ac na ddylech adael unrhyw beth i reoleiddio—credaf y byddai hynny'n wirion. Ond yn achos trethiant ac yn achos y dreth hon, fel gyda threth trafodiad tir, rydym i gyd yn ceisio sicrhau trosglwyddiad esmwyth i'r gyfundrefn drethu newydd cyn gynted ag y bo modd. Mae hynny'n golygu bod angen i’r diwydiant gael hyder yn y drefn newydd a hyder y bydd yr un mor debyg â phosibl, o leiaf yn y cyfnodau cynnar, i fodel presennol y Deyrnas Unedig. Felly, rwy’n credu bod cael manylion y gyfradd ar y Bil neu gael cyhoeddi’r cyfraddau o leiaf ar ryw adeg a bennir yn y dyfodol, Ysgrifennydd y Cabinet, yn ein helpu ni i gyd i gytuno â daliadau’r Bil hwn.

Os caf fi grybwyll y term hyfryd 'twristiaeth gwastraff', roedd hwn yn bryder allweddol i’r pwyllgor—wel, fe ddaeth yn bryder allweddol—ac roedd gennym i gyd ddelweddau yn ein meddwl o lorïau gwastraff yn croesymgroesi’r ffin, ac yn amlwg mae’n rhaid osgoi hyn. Fe wnaethom ddysgu, ac mae'n bwysig cofio, bod y gost o gludo gwastraff yn rhan gyfrannol fach o'r gost gyffredinol o warediadau tirlenwi. Felly, gallai gwahaniaeth cymharol fach yn y cyfraddau tirlenwi gael effaith fawr ar ymddygiad. Ac felly, roedd angen ymdrin â hynny.

Yn allweddol i greu’r dreth newydd hon y mae’r angen i gynnal y llif refeniw. Felly rhaid i’r ddeddfwriaeth hon atal tirlenwi rhag bod, unwaith eto, yn ddewis rhataf o ran rheoli gwastraff. Fel y dywedodd Mark Reckless, rwy’n credu bod gan Ysgrifennydd y Cabinet y bwriadau gorau pan ddaw at y Bil hwn gan sicrhau pontio llyfn a gwneud yn siŵr bod gennym y system dreth gwarediad tir mwyaf effeithlon yma yng Nghymru yn y dyfodol. Rwyf i a'r Ceidwadwyr Cymreig yn hapus i gefnogi egwyddorion cyffredinol y Bil treth hwn.

Galwaf ar Ysgrifennydd y Cabinet dros Gyllid a Llywodraeth Leol i ymateb i’r ddadl.

Diolch yn fawr, Lywydd. Diolch i bawb sydd wedi cymryd rhan yn y ddadl ac am yr arwyddion gan bob plaid yma eu bod yn bwriadu cefnogi datblygiad y Bil i Gyfnod 2. Rwyf yn ddiolchgar iawn am hyn.

Byddaf yn dechrau drwy ddiolch i Simon Thomas am wneud pwynt y dylwn mewn gwirionedd fwy na thebyg fod wedi ei wneud fy hun ond nid oedd gennyf amser, sef bod y Bil yn ymwneud â pholisi amgylcheddol yn ogystal ag yn ymwneud â threthi, ac mae’r defnydd o drethiant yn y maes hwn wedi bod yn effeithiol iawn, iawn, fel y nododd Mike Hedges. Ac mae gan y dreth statws unigryw fel treth sy’n clirio’i dyled ei hun yn fwriadol—mae'n gobeithio rhoi ei hun allan o fusnes, ac mae wedi bod yn llwyddiannus iawn wrth symud i'r cyfeiriad hwnnw. Nid ydym am wneud unrhyw beth a fyddai'n atal hynny rhag digwydd, ond yn y cyfamser, mae angen i ni godi refeniw, gan y bydd y Trysorlys yn cymryd yn ganiataol ein bod yn gwneud hynny, a bydd yn gwneud addasiad grant bloc ar y dybiaeth honno. Felly, mae'r ffaith y byddwn yn codi’r refeniw yn bwysig iawn.

Rydym wedi clywed llawer yn y ddadl ar bob ochr am bwerau Brenin Harri'r VIII. Gadewch i mi ddweud fy mod yn dechrau o'r sefyllfa o rannu'r gred y dylai Llywodraeth fod yn ofalus iawn wrth gyflwyno cynigion o'r fath bob amser, ac nid ydym yn ei wneud ar chwarae bach. Ond mae’r ffaith bod cymaint ohonynt yn y Bil hwn yn bennaf oherwydd, fel y gwelwch yn fy llythyrau at Gadeiryddion y pwyllgorau, ein bod wedi torri i lawr ar bŵer eang Harri’r VIII sydd ar gael i Weinidogion yn Lloegr i wneud llawer o bethau fwy neu lai fel y byddent yn eu hoffi, ac i wneud y pwerau hynny yn llawer mwy penodol a chul ac, yn fy marn i, yn rhai y gellir eu craffu. Mae angen cael cydbwysedd. Credwn ein bod wedi ei gael yn y ffordd iawn. Mae'n ddiddorol—byddech yn disgwyl imi ddweud hynny, rwy’n amau—hyd yn oed yn adroddiad y Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Deddfwriaethol, sy'n amheus o bwerau Harri’r VIII, mae’r pwyllgor ei hun yn gwneud argymhelliad, yn argymhelliad 6, i osod deunydd cymhwyso ar wyneb y Bil, y bwriadaf ei dderbyn, ac yn argymhelliad 7 i gymryd pŵer Harri'r VIII i allu newid hynny yn y dyfodol. Felly, gallwch weld y cydbwysedd a'r drafodaeth yn cael eu datblygu, hyd yn oed yn adroddiadau'r pwyllgorau eu hunain.

O ran Bil cyllid blynyddol, unwaith eto, mae nifer o Aelodau wedi cyfeirio ato. Edrychaf ymlaen at weithio gyda'r pwyllgor. Rwy'n gweld yr amser yn dod pan fydd Bil cyllid blynyddol yn rhan o’r drefn o wneud pethau yma. Ond ar hyn o bryd nid oes gennym unrhyw bwerau codi trethi, ac ym mis Ebrill 2018 bydd gennym ddwy dreth yn unig. Fel y dywedodd Mike Hedges, wrth i’r system aeddfedu, ac wrth i fwy o bwerau o'r fath ddod i Gymru, rwy’n credu y bydd yn anochel. Ond rwy'n awyddus iawn i weithio gyda'r pwyllgor i edrych ar y ffordd y mae Biliau o'r fath yn cael eu defnyddio mewn mannau eraill , ac i gynllunio ymlaen llaw er mwyn i ni roi'r prosesau gorau ar waith yn barod ar gyfer yr amser y byddwn yn y sefyllfa honno.

Cyn belled ag y mae safleoedd heb eu hawdurdodi yn y cwestiwn—Simon Thomas gododd hyn—bydd wedi gweld yn Lloegr ddoe bod ymgynghoriad wedi cael ei lansio ar drethiant gwarediadau heb awdurdod, yn dilyn yr hyn sydd wedi digwydd yn yr Alban a'r hyn yr ydym yn bwriadu ei wneud yng Nghymru. Ar yr un pryd, cafodd rheoliadau eu cyhoeddi i ymdrin â'r newidiadau i'r system dreth warediadau tirlenwi yn Lloegr y mae’r Trysorlys wedi’u cyhoeddi. Rwy’n credu pan fyddwn yn edrych arnynt—ac mae angen mwy o amser arnom i edrych arnynt yn iawn—byddwn yn gweld bod y newidiadau yn llai arwyddocaol nag a nodwyd yn wreiddiol. Ac rwyf wedi rhannu â'r pwyllgor y llythyr a gefais gan Ysgrifennydd Ariannol y Trysorlys, sy'n rhoi rhywfaint o gysur i ni ar y mater hwnnw.

O ran y pwyntiau eraill a wnaed y prynhawn yma, byddaf yn gwrando'n ofalus, wrth gwrs, ar yr hyn y mae Cadeirydd y Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Deddfwriaethol wedi'i ddweud am adrannau 40 a 90 ac yn ystyried y pwyntiau sydd wedi'u gwneud mewn cysylltiad â'r pwerau hynny. Fe wnaeth David Melding, mewn cyfraniad a oedd yn bell o fod yn frathog, rai pwyntiau pwysig iawn, yn fy marn i, ynghylch cydymffurfio a gorfodaeth.  Oherwydd, er bod hwn yn Fil byrrach, fel y dywedodd Nick Ramsay, o'i gymharu â LTTA, mewn gwirionedd, mae materion cydymffurfio a gorfodaeth yn fwy cymhleth o ran y dreth warediadau tirlenwi nag y maent o ran treth dir y dreth stamp, ac mae hynny'n rhan o'r rheswm pam mae gennym gymaint o fanylion ar wyneb y Bil.

Gadewch i mi orffen drwy gytuno â phwynt y dechreuodd Adam Price ymdrin ag ef. Rydw i wedi bod yn ddigon ffodus o fod yn gyfrifol am gyfres o Filiau sydd wedi dod gerbron y Cynulliad Cenedlaethol hwn, yn nhymor diwethaf y Cynulliad ac yn y tymor hwn. Nid wyf erioed wedi bod yn gysylltiedig â Bil lle nad oeddwn yn credu bod y broses graffu wedi gwella’r Bil hwnnw, ac rwy'n credu bod hynny'n wir iawn am y Bil hwn. Mae fy null i o weithio wedi bod yn union fel y dywedodd Mike Hedges: sef bod gennym ddiddordeb ar y cyd mewn gwneud pethau'n iawn, gan wneud y Bil gorau posibl, ac yn yr ysbryd hwnnw y bydd y Llywodraeth yn mynd i’r afael â Chyfnod 2 a'r gwelliannau yr wyf eisoes wedi cytuno arnynt y prynhawn yma.

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn y cynnig? A oes unrhyw wrthwynebiad? Felly, derbynnir y cynnig yn unol â Rheol Sefydlog 12.36.

Derbyniwyd y cynnig yn unol â Rheol Sefydlog 12.36.