Gan gyfeirio at ymateb y Prif Weinidog ddoe, gofynnodd Steffan Lewis yn benodol, fel y gwneuthum innau heddiw, ynglŷn ag atgyfeiriadau at unedau mamau a’u babanod. Nid oes gennym unedau mamau a’u babanod yng Nghymru. Gwasanaethau cymunedol, cawsant eu cyflwyno dair blynedd wedi cau’r unedau, er ein bod, wrth gwrs, yn cydnabod bod eu hangen. Ond mewn achosion o seicosis ôl-enedigol, er enghraifft, mae angen cyfleusterau cleifion mewnol ar gyfer mamau a babanod. Dyna y mae canllawiau’r Sefydliad Cenedlaethol dros Ragoriaeth mewn Iechyd a Gofal yn e ddweud. Nid oedd y safonau gwasanaeth a nodwyd gan Goleg Brenhinol y Seiciatryddion yn cyfeirio at ffigurau màs critigol hyd yn oed; maent ond yn dweud y dylid cynllunio gwasanaethau ar sail ranbarthol, y dylai pobl gael mynediad cyfartal ble bynnag y maent yn byw. Maent yn sôn am ddefnyddio staff i weithio yn y gymuned pan fo cyfraddau’r cleifion mewnol yn isel. Yn sicr, nid ydynt yn cefnogi cau unedau.

Mae’r coleg brenhinol yn dweud wrthym y gallwn ddisgwyl y bydd 140 o fenywod yng Nghymru angen mynediad at uned mam a’i baban bob blwyddyn—mwy na digon i wneud uned yn hyfyw. Nawr, yn y cyd-destun hwnnw, rhaid bod achos dros ailystyried eich safbwynt ynglŷn ag a ddylai fod uned mam a’i baban arbenigol gan Gymru. Ac yn wir, gan fynd y tu hwnt i’r sefyllfa yn ne Cymru, mae ffigurau’r Coleg Brenhinol Pediatreg yn nodi, nid yn unig yr angen i ailagor y ganolfan, ond yr angen am ganolfan newydd yn y gogledd hefyd, os mai edrych ar y galw a wnawn.