Nid wyf yn aelod o’r pwyllgor, ond rwy’n falch iawn o gael cyfle i gymryd rhan yn y ddadl hon. Hoffwn longyfarch y pwyllgor ar ei adroddiad, ac yn arbennig, hoffwn longyfarch Margaret Hutcheson a’i ffrindiau am dynnu sylw at ganser yr ofari, ac fel y dywedodd Hannah Blythyn, am lwyddo i’w gael wedi’i drafod yma ar lawr y Siambr. Felly, rwy’n credu bod hwnnw’n gam mawr ymlaen ynddo’i hun.

Rwy’n siŵr fod llawer ohonoch yn bresennol yn y digwyddiad Lleisiau Cleifion Canser yn gynharach eleni, yn ôl ym mis Ionawr. Dyma oedd yr ail ddigwyddiad o’i fath. Trefnwyd y digwyddiad cyntaf, y cyntaf o’i fath yng Nghymru, gan Annie Mulholland. Efallai y bydd rhai ohonoch yn cofio, neu efallai hyd yn oed yn adnabod Annie, a oedd yn ymgyrchydd gwych ac a ymddangosai’n aml yn y cyfryngau ac ar y teledu i dynnu sylw at faterion yn ymwneud â chanser yr ofari. Sefydlodd y digwyddiad Lleisiau Cleifion Canser i ddod â phobl sy’n dioddef o’r holl wahanol fathau o ganser at ei gilydd. Cafodd Annie ei hun ddiagnosis o ganser yr ofari yn 2011 ac yn anffodus, bu farw ym mis Mai 2016. Ond hoffwn dalu teyrnged i’r sylw a dynnodd at yr achos ar y pryd. Gwn ei bod yn aelod o’r grŵp trawsbleidiol ar ganser yr wyf yn gadeirydd arno, a’i chenhadaeth oedd amlygu materion sy’n gysylltiedig â chanser a’u dwyn i sylw pawb.

Rwy’n llongyfarch Margaret Hutcheson ar gyflwyno’r ddeiseb hon ac rwy’n cydnabod y lleisiau cryf iawn a geir ar y mater hwn. Mae llawer o etholwyr wedi dod i fy ngweld i ofyn am sgrinio, a gofyn i Lywodraeth Cymru gyflwyno sgrinio ac yn y digwyddiad Lleisiau Cleifion Cancer yn gynharach eleni, cafwyd galwad gyson gan fenywod a dynion am raglen sgrinio. Gwn y bydd y deisebwyr wedi eu siomi gan yr argymhellion, gan fy mod yn gwybod bod Margaret Hutcheson, sydd ei hun yn nyrs gofal lliniarol wedi ymddeol, eisiau sgrinio blynyddol ar gyfer canser yr ofari gan ddefnyddio’r prawf gwaed CA125. Ond yn ôl yr hyn a ddeallaf, a’r dystiolaeth a amlinellir yn adroddiad y Pwyllgor Deisebau, ceir perygl o ganlyniadau positif anghywir gyda’r prawf hwn a daw’r adroddiad i’r casgliad, waeth faint y dymunwn iddo weithio, nid oes unrhyw dystiolaeth i gefnogi cyflwyno rhaglen sgrinio poblogaeth gan ddefnyddio’r prawf gwaed CA125, neu ddull amgen, ar hyn o bryd. Rwy’n credu bod rhaid i ni dderbyn y penderfyniad hwn, sy’n seiliedig ar dystiolaeth, ac felly rwy’n meddwl bod y Pwyllgor Deisebau yn iawn yn eu hargymhellion. Ond rwy’n credu ei bod yn gwbl hanfodol ein bod yn cadw’r posibilrwydd o sgrinio dan arolwg, gan fod gwyddoniaeth yn newid drwy’r amser a cheir datblygiadau enfawr drwy’r amser. Felly, gadewch i ni barhau i adolygu hyn er mwyn i ni wybod, os daw cyfle byth i fynd i’r afael â’r clefyd hwn, y byddwn mewn sefyllfa i wneud hynny.

Rwy’n cytuno ag Angela Burns a Hannah Blythyn na ddylai hwn gael ei alw’n lladdwr distaw, am fod hynny’n awgrymu nad oes unrhyw beth y gallwch ei wneud am y peth. O’r holl ddadlau a glywsom heddiw, mae yna lawer y gallwch ei wneud am y peth. Gallwch adnabod y symptomau, gall meddygon teulu gael eu helpu drwy hyfforddiant gydag ymwybyddiaeth o’r materion hyn ac rwy’n credu bod y ffaith ei fod wedi dod yma heddiw ac yn cael ei drafod yn bwysig tu hwnt.

Cynhaliwyd ymgyrch i godi ymwybyddiaeth gan Ganolfan Ganser Felindre yn gynnar yn 2016 ac rwy’n croesawu hynny. Croesawaf y ffaith eu bod wedi gweithio gyda Target Ovarian Cancer i ddosbarthu pecynnau gwybodaeth i feddygon teulu ac i geisio gwneud meddygon teulu yn fwy ymwybodol o symptomau a chydnabod—oherwydd, fel rwy’n meddwl bod pawb wedi dweud heddiw, mae diagnosis cynnar yn gyfan gwbl allweddol.

Rwy’n credu ein bod angen mwy o’r ymgyrchoedd gwybodaeth hyn ac ymgyrchoedd hefyd i dynnu sylw at y symptomau i fenywod eu hunain, fel y mae pobl wedi sôn heddiw. Nid wyf yn credu y gallwn roi proffil rhy uchel i’r mater hwn. Ni ddylai fod yn ymgyrch codi ymwybyddiaeth untro, oherwydd gwyddom y gall diagnosis cynnar arwain at wella. Felly, hoffwn orffen mewn gwirionedd drwy ddweud da iawn wrth bob menyw sydd wedi gwneud ymdrechion o’r fath i dynnu sylw at yr ymgyrch hon a diolch i’r Pwyllgor Deisebau am ei ymateb.