Ie, gaf i ddiolch i Dai Lloyd am ei gyfraniad a'i gwestiynau? Rwy’n credu fy mod i wedi dweud ar nifer o achlysuron yn awr y gallai’r fenter Cymru Hanesyddol gynnig manteision enfawr i amgueddfeydd lleol, nid yn unig o ran sgiliau—dof at y pwynt hwnnw mewn eiliad—ond hefyd o ran hyrwyddo’r sector yn fwy eang a denu mwy o bobl sydd â diddordeb mewn treftadaeth i ymweld, nid yn unig â sefydliadau cenedlaethol, ond hefyd ag amgueddfeydd lleol. Ac rwy’n meddwl, yn arbennig, bod yna fanteision posibl o ran datblygu sgiliau o fewn y gweithlu, ac rwy’n credu y gallwn adeiladu ar argymhellion adolygiad Edwards o amgueddfeydd lleol i gysylltu sgiliau proffesiynol rhwng yr amgueddfa genedlaethol ac amgueddfeydd lleol. Rwy’n credu bod hyn yn rhywbeth y byddai'r amgueddfa genedlaethol yn awyddus i’w wneud . Rwy'n credu ei fod yn rhywbeth sydd ei angen yn fawr iawn ar amgueddfeydd lleol.

Gan symud ymlaen at bwyntiau eraill a godwyd gan yr Aelod, rwy’n meddwl yn gyffredinol bod canlyniad yr ymarfer hwn wedi dangos bod llawer o'r ofnau a oedd yn bodoli ar ddechrau'r broses hon yn ddi-sail i raddau helaeth. Mae gan y grŵp llywio aelodau sy'n cynrychioli pob un o'r sefydliadau cenedlaethol ac, yn hollbwysig, mae gan y grŵp llywio aelodau sy'n cynrychioli pob un o'r undebau llafur. Credaf fod y grŵp llywio wedi gwneud gwaith gwych yn ymgysylltu yn ystyrlon ac yn drylwyr â'r gweithlu ym mhob un o'r sefydliadau wrth gyrraedd yr argymhellion hyn. Ac nid oes ofn arnaf gadw meddwl agored o ran yr hyn y gallai'r dyfodol ei gynnig i'r sector, ac eithrio i ddweud bod yn rhaid i’r dyfodol hwnnw fod yn ddisglair ac yn gadarnhaol i bawb. Dyna pam yr wyf yn cadw meddwl agored ynghylch y modd penodol o sicrhau bod Cadw yn cael y rhyddid sydd ei angen arno i weithredu'n fwy hyblyg ac yn fwy rhagweithiol, ac i adeiladu ar lwyddiannau diweddar.

Os edrychwn ni ar sefyllfa Cadw heddiw, mae ganddo’r nifer uchaf erioed o aelodau, y lefel uchaf o incwm a’r nifer uchaf erioed o ymwelwyr, ond mae hynny'n ganlyniad i nifer o ffactorau: un, mae’r bobl gywir yn y sefydliad wedi cael y rhyddid a’r hyblygrwydd i fod mor greadigol ac ysbrydoledig ag y gallant fod. Rwyf eisiau gwneud yn siŵr bod y sefydliad yn cael ei ddiogelu at y dyfodol, fodd bynnag, er mwyn gwneud yn siŵr nad oes potensial ar gyfer ymyrraeth ar lefel weinidogol a allai niweidio nifer yr ymwelwyr, incwm neu rifau aelodaeth. Am y rheswm hwnnw, hoffwn archwilio pob opsiwn ar gyfer rhoi’r cyfle mwyaf posibl i’r sefydliad fod mor arloesol â phosibl. Am y rheswm hwnnw, rwy'n agored i ystyried nid yn unig yr opsiynau sydd wedi eu cyflwyno yn yr adolygiad, ond hefyd opsiynau eraill y dylid eu hystyried yn rhan o'r broses o archwilio’r hyn yr wyf yn meddwl sydd orau, nid yn unig i Cadw, ond i’r sector cyfan.

O ran y bartneriaeth strategol, rwy’n gwybod bod yr Aelod yn croesawu un o’r argymhellion yn yr adroddiad. Yn seiliedig ar y teimlad yr oedd yn ei gyfleu, fy nghasgliad i oedd ei fod yn croesawu nifer o'r argymhellion, gan gynnwys argymhelliad ar gyfer cydweithio llawer agosach i'r graddau y mae twristiaeth ddiwylliannol yn y cwestiwn, i’r graddau y mae hyrwyddo safleoedd treftadaeth y byd yn y cwestiwn ac, wrth gwrs, i'r graddau y mae rhannu dyletswyddau swyddfa gefn yn y cwestiwn, nid lleiaf oherwydd bod rhywfaint o gydweithio yn digwydd eisoes, ond yn syml, nid yw hynny'n ddigon. Ac rwy’n credu mai’r hyn y dylai’r holl Aelodau gadw mewn cof, yn enwedig y rhai a oedd yn gwrthwynebu’r fenter hon o'r cychwyn, yw na fyddem yma heddiw, gyda chytundeb pob un o'r sefydliadau cenedlaethol a chynrychiolwyr yr undebau llafur, pe na bai'r Llywodraeth hon wedi cynnig camau newydd ond radical i roi'r sector ar sylfaen fwy sefydlog, a dyna yw ein nod—sicrhau bod y sector yn ei gyfanrwydd yn gallu dod trwy'r storm a fydd yn parhau i'r graddau y mae cyllid cyhoeddus yn y cwestiwn.

O ran sôn am uno, rwy'n credu ei fod yr un mor beryglus i Aelodau ddiystyru unrhyw lwybrau posibl ar gyfer ein sefydliadau cenedlaethol yn y dyfodol ag y mae i Aelodau fynnu y dylai un llwybr gael ei ddilyn yn hytrach nag un arall. Bydd yr hyn sydd orau i’r sector yn sicr yn cael ei farnu gan y sector a’r rhai sy’n rhan ohono, nid yn unig gan y rhai sy'n rhedeg sefydliadau, ond gan y gweithlu cyfan. Ond gadewch i ni gytuno ar rywbeth: beth bynnag a fydd yn digwydd yn y dyfodol, rydym ni i gyd yn dymuno i'r sector fod mewn sefyllfa lawer cryfach, fwy cadarn yn y blynyddoedd i ddod nag y bu yn ystod y cyfnod hwn o galedi anodd.