Mae’n bleser i gyfranogi yn y ddadl yma. Man a man i mi ddweud hefyd, pan oeddwn i’n iau, roeddwn innau hefyd yn gynghorydd sir yn Abertawe, ac roedd o’n brofiad eithaf melys, mae’n rhaid i mi ddweud dros nifer o flynyddoedd. Gwnes i ddysgu llawer, ac, yn benodol, felly, pwysigrwydd gwasanaethau cymdeithasol. Achos, yn y bôn, heb ofal cymdeithasol, byddai’r gwasanaeth iechyd yn mynd i’r wal. Felly, rydw i’n mynd i ganolbwyntio ar hynny yn fy nghyfraniad i rŵan yn nhermau pwysigrwydd y gwasanaethau cymdeithasol.

Rwyf wedi dweud wrthych chi o’r blaen yn y Siambr yma fod nifer ein henoed ni yn cynyddu’n ddirfawr. Mae hynny yn agwedd bositif o lwyddiant ein systemau gofal ni a systemau gwasanaethau iechyd. Ym 1950, dim ond 250 o bobl oedd ym Mhrydain a oedd yn 100 mlwydd oed. Ddwy flynedd yn ôl, roedd 13,700 o bobl ym Mhrydain yn 100 mlwydd oed. Mae’r ffigurau wedi codi yn sylweddol. Wrth gwrs, fel meddygon, rydym ni’n gorfod cadw pobl adref yn eu cartrefi eu hunain rŵan, lle y byddem ni, dyweder 10 neu 20 mlynedd yn ôl, wedi danfon y bobl yna i mewn i’r ysbyty gan mor fregus oedd eu hiechyd.

Ond, wrth gwrs, mae’r gwelyau wedi mynd i lawr yn eu niferoedd ac, wrth gwrs, rydym ni yn y sefyllfa lle mae’n rhaid i ni gadw pobl adref rŵan. Weithiau maen nhw’n byw ar eu pen eu hunain ac yn gyfan gwbl ddibynnol ar y sawl sy’n dod rownd i ofalu amdanyn nhw. Mae’r holl system, felly, yn dibynnu ar ofal cymdeithasol. Hefyd, mae pobl yn fwy bregus yn aml, a hefyd mae ganddyn nhw afiechydon llawer mwy cymhleth nawr nag oedd ganddyn nhw nôl yn y dydd. Mae pobl efo gwahanol diwbiau a gwifrau ac ati ynghlwm ynddyn nhw hefyd yn cael gofal adref gan ofalwyr cymdeithasol y dyddiau yma. Felly, mae yna her sylweddol o flaen y sawl sydd yn darparu'r gofal hwnnw.

Wrth gwrs, mae’r gwasanaethau cymdeithasol yn edrych ar ôl pob math o broblemau eraill, megis diogelu plant, wrth gwrs, a hefyd systemau iechyd meddwl. Ond rwy’n mynd i ganolbwyntio ar y gofalwyr achos dyna’r system sydd gyda ni sydd yn gwneud yn siŵr bod ein gwasanaeth iechyd ni yn gallu rhedeg mor eithriadol a chystal ag y mae fe. Ond, yn nhermau sut rydym ni’n meddwl am ofal, rwyf wedi dweud wrthych chi o’r blaen hefyd yn y Siambr yma, rwy’n credu dros y blynyddoedd rydym ni wedi tueddu i israddio yr egwyddor o ofalu am berson arall.

Nôl yn y dydd, cyn efallai i ni gael gwasanaeth iechyd, roeddem ni yn gofalu yn dda iawn am bobl. Roedd ein nyrsys ni yn carco yn fendigedig ac roedd gofalwyr o safon ac ati yn gofalu yn dda iawn. Ond, dros y blynyddoedd, fel mae meddygaeth wedi mynd yn fwy technegol, mae’r elfen o ofal wedi cael ei israddio. Rydym ni’n tueddu i anghofio amdano ac rydym yn tueddu i ddatganoli gofal i bobl sydd ddim wedi derbyn y math o hyfforddiant y buaswn i’n licio eu gweld nhw’n ei dderbyn, ac nid ydyn nhw’n derbyn y cyflog y dylen nhw ei dderbyn a hefyd maen nhw’n gorfod byw, fel yr ydym ni wedi’i glywed eisoes, ar gytundebau dim oriau. Rhan o agwedd cymdeithas tuag at yr holl egwyddor o ofalu am berson arall ydy hynny. Fel cymdeithas, rydym ni wedi tueddu i israddio hynny. Mike.