<p>Grŵp 8: Gwella a Gwarchod Iechyd a Llesiant Pobl Ifanc (Gwelliannau 33, 34)</p>

Part of 6. 6. Dadl ar Gyfnod 3 Bil Iechyd y Cyhoedd (Cymru) – Senedd Cymru am 4:50 pm ar 9 Mai 2017.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Angela Burns Angela Burns Conservative 4:50, 9 Mai 2017

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr iawn i chi wir. Rwy'n siomedig iawn o gael eich ymateb, Gweinidog. Nid wyf yn credu y bydd y dull bratiog sydd gennych o edrych ar y canlyniadau amrywiol i iechyd plant yn cael yr effaith a ddymunir yn y gwelliannau hyn. Dro ar ôl tro ar ôl tro mae’r Cynulliad hwn yn eistedd ac yn trafod materion yn ymwneud ag iechyd y cyhoedd. Rydym i gyd yn sôn byth a hefyd am gymaint mae pobl yn ei ysmygu, faint o bobl sydd dros bwysau, pa mor afiach ydym ni, a sefyllfa beryglus dyfodol ein GIG a sut y byddwn yn ymdrin, mewn pump, deg, pymtheg ac ugain mlynedd â chynnydd mewn cyflyrau cronig a fydd—a bod yn onest—yn andwyo’r GIG os na fyddwn yn ofalus. [Torri ar draws.] Mae'n ddrwg gen i, mae fy llais i’n gryg iawn heddiw. Mi fyddai’n dda gennyf pe byddai’n gwella. Ac eto, mae’r gwelliant syml hwn wedi ei dargedu at ein pobl ifanc mewn gwirionedd—dyfodol Cymru. Mae'r gwelliant yn gofyn yn syml y dylai Llywodraeth Cymru gyflwyno i'r Siambr hon, yn flynyddol, i bob un o'r Aelodau hyn o'r Cynulliad sy’n trafod y mater hwn wythnos ar ôl wythnos, fis ar ôl mis, flwyddyn ar ôl blwyddyn, y gallu i edrych a ydym mewn gwirionedd yn cyflwyno mesurau iechyd cyhoeddus cymwys i bobl ifanc ai peidio, mesurau sy’n mynd i wneud gwahaniaeth, i leddfu’r sefyllfa beryglus a all ffrwydro ymhen pump neu ddeng mlynedd.

Mae darnau amrywiol o ddeddfwriaeth ar gael ar hyn o bryd. Fe wyddoch chi, gallwn eu rhestru i gyd: Deddf lles cenedlaethau'r dyfodol, y Bil anghenion dysgu ychwanegol sydd ar fin dod i rym, y Bil hwn. Gadewch i mi roi sylw i un yn unig: y Mesur bwyta'n iach. Rwy'n cofio bod yn Aelod Cynulliad a bod ar y pwyllgor wnaeth gyflwyno hwnnw. A yw wedi gwneud gwahaniaeth sylweddol i ansawdd bwyd mewn ysgolion yng Nghymru? Nac ydyw. Mae fy mhlant i newydd adael yr ysgol gynradd, ac am y blynyddoedd y buon nhw yno, roedden nhw mewn ysgol nad oedd ganddi ei chegin ei hun ac roedd yn rhaid cludo popeth i mewn, ni welson nhw lysieuyn gwyrdd erioed. Diolch byth, roedd ganddyn nhw riant a fyddai'n eu gorfodi i fwyta brocoli fin nos. Oni bai mod i wedi gwneud hynny, fydden nhw ddim yn gwybod sut beth yw llysieuyn gwyrdd.  Felly, nid ydym ni—er gwaethaf ein holl fwriadau a'r darnau o ddeddfwriaeth a roddwyd o’r neilltu yma ac acw, rydym yn colli’r pwyslais hwnnw. Felly, amcan y gwelliant hwn yn syml oedd canolbwyntio ar hynny.

Rwy’n teimlo’n drist iawn eich bod wedi penderfynu nad ydych yn gallu ei dderbyn, oherwydd nid yw Llywodraeth Cymru wedi cael trafferth gyda bwriadau polisi bratiog mewn llawer Bil, ac nid ydych wedi cael trafferth gydag ailadrodd erioed o’r blaen. Felly, rwy’n ystyried mai peth trist iawn wir, yn fy marn i, yw eich bod yn cael trafferth gyda’r mater hwn, ac rwy’n credu eich bod yn colli cyfle, ac rydym yn mynd i golli golwg ar y pwyslais hwnnw o ran gwneud newid i fywydau pobl ifanc yng Nghymru.