Diolch am gydnabod y cynnydd sydd wedi’i wneud a'r gydnabyddiaeth sydd wedi ei rhoi gan wahanol bleidiau wrth weithio drwy'r Cynulliad diwethaf ac i mewn i’r un presennol, a gan wahanol bobl y tu allan i’r lle hwn hefyd. Rwy'n credu bod croeso mawr i hynny.

O ran y pwynt ehangach a godir gennych, rwy’n meddwl bod hynny’n mynd y tu hwnt i'r sgwrs yr hoffem ei chael am wneud dewisiadau ynghylch sut yr hoffem farw. Mae rhan ohono, fodd bynnag, yn dal i ymwneud ag ymestyn bywyd drwy ymyraethau meddygol. Ceir her yma am hysbysiadau ‘peidiwch â cheisio dadebru’, a’r hyn y byddai pobl yn ei ddymuno a’r hyn na fyddent yn ei ddymuno. Mae rhywbeth yn y fan yna eto am fynd yn ôl i gynllunio gofal uwch, a deall yr hyn sydd ei eisiau arnom, yn hytrach nag aros i feddyg ymyrryd, oherwydd yr her i'r meddyg fydd—neu bwy bynnag yw’r gweithiwr gofal iechyd proffesiynol; bu penderfyniad diweddar am hyn gan y Cyngor Nyrsio a Bydwreigiaeth a oedd yn anodd imi—ar ba adeg y dylai rhywun geisio rhoi adfywiad cardio-pwlmonaidd neu beidio. Bydd y rhan fwyaf o weithwyr gofal iechyd proffesiynol yn teimlo ei bod yn ddyletswydd arnynt i roi cynnig ar adfywio cardio-pwlmonaidd. Nawr, rwy’n meddwl bod her go iawn yn y fan yna, oherwydd ar adegau, mae'n debyg nad dyna fyddai’r peth cywir i'w wneud. Ond yr her yw sut yr ydych yn cael y sgwrs honno sy'n ystyried y dyletswyddau proffesiynol a'r dyletswyddau moesegol sydd gan weithwyr gofal iechyd proffesiynol unigol, a hefyd eu gallu i fod yn weithwyr proffesiynol sydd wedi’u rheoleiddio a’u cofrestru hefyd. Felly, nid yw hwn yn faes hawdd—ac mae hynny’n arwain at y dewisiadau cydwybod unigol yr ydych yn sôn amdanynt am yr hyn y byddem yn dewis ei wneud drosom ein hunain. Yn ogystal â'r gŵr bonheddig yr oeddech chi’n cyfeirio ato, roeddwn i’n adnabod Debbie Purdy a'i her hithau ynglŷn â’i gallu i wneud dewisiadau drosti ei hun. Rwy'n credu mai rhan o hyn yw, pan fyddwn yn sôn am yr hyn y mae’r Senedd yn penderfynu ei wneud, nad oes gan y Llywodraeth farn am hyn. Mae hwn yn fater i unigolion benderfynu ar yr hyn y maent am ddewis ei wneud—sut, ble, pam ac a ddylid neu na ddylid newid y gyfraith i’w gwneud yn haws i bobl roi terfyn ar eu bywyd ar adeg o'u dewis. Yn bersonol, rwy'n ei chael hi’n eithaf anodd gweld pobl yn mynd i wledydd gwahanol i ddiweddu eu bywyd ar adeg o'u dewis. Pe byddwn i yn y sefyllfa honno, nid wyf yn siŵr beth fyddwn i'n ei wneud, ond dyna pam mae’n ddewis ymwybodol unigol, ac rwy’n meddwl mai felly y dylai fod. Ond, wrth wneud hynny, rwy’n credu bod angen i bob un ohonom ystyried gallu'r unigolyn i wneud ei ddewis drosto ei hun, ar adeg o'i ddewis, yn amlwg cyn belled â bod ganddo’r gallu i wneud hynny. Ond, yn yr un modd, mae’n rhaid inni ystyried y perygl posibl y gallai hyn ei greu i weithwyr gofal iechyd proffesiynol. Mae'n ddadl anodd sydd ar fin y gyllell, rwy’n meddwl, inni i gyd ei chael, a bydd bron bob un ohonom yn dod i gasgliadau ychydig yn wahanol. Ond rwy'n credu, yn sicr, yn y maes lle yr ydym ni nawr, bod angen inni gael sgwrs fwy rheolaidd am farw, yr hyn y mae'n ei olygu i ni, yr hyn sy'n bwysig i ni, a beth sy'n bwysig i'r rhai sy'n cael eu gadael ar ôl.