Diolch i Llyr am ei gwestiynau. O ran y cynnig dysgu proffesiynol, nid wyf yn credu, yn y gorffennol, ein bod wedi gallu cynnig y cyfleoedd dysgu proffesiynol sy'n wirioneddol ddefnyddiol i’n proffesiwn addysgu. Mae angen taro cydbwysedd rhwng dull cenedlaethol o weithredu, gan sicrhau bod pob athro, waeth ble y maent yng Nghymru, yn cael gafael ar gyfres o gyfleoedd dysgu proffesiynol sy'n adlewyrchu blaenoriaethau cenedlaethol, boed hynny’n gyflwyno'r fframwaith cymhwysedd digidol, er enghraifft, neu reoli ymddygiad, neu newidiadau cwricwlwm newydd, ond hefyd gydnabod, ar gyfer pob athro, bod eu hanghenion a'u disgwyliadau dysgu proffesiynol eu hunain yn mynd i fod yn wahanol iawn.

Mae'n rhaid i ni symud i ffwrdd o'r dysgu proffesiynol hen ffasiwn yr ydym wedi ei wneud yn y gorffennol, lle’r ydym yn gofyn i athrawon ddod, fel arfer i Gaerdydd, a gwrando ar ŵr doeth yn siarad ar lwyfan am y diwrnod ac yna fynd yn ôl a gwneud hynny yn yr ysgol. Nid yw hynny yn ysbrydoli’r gweithwyr proffesiynol eu hunain, ac nid yw'n cael effaith yn y dosbarth. Felly, mae'n rhaid i ni sicrhau cyfleoedd dysgu proffesiynol trosfwaol cenedlaethol, ond hefyd mae’n rhaid bod yn ymatebol i anghenion unigol athrawon unigol. Gall dysgu proffesiynol ddigwydd mewn llawer iawn o ffyrdd, a’n gwaith ni yw sicrhau, fel Llywodraeth genedlaethol, bod hynny ar gael i bawb, ei fod yn cael ei gyllido'n iawn, a bod yr hyn sydd ar gael o ansawdd da.

Llŷr, rydych yn hollol gywir. Un o'r heriau sydd gennym yw hyn: os oes gennych athro ifanc disglair, afieithus, mae’r person hwnnw yn cael ei chwipio i fyny drwy'r rhengoedd ac yn aml yn cael ei dynnu allan o'r ystafell ddosbarth. Dyw hyn ddim yn wir ym mhob achos, ond weithiau nid y nodweddion a'r talentau proffesiynol sydd gennych sy'n eich gwneud yn athro dosbarth gwych yw’r rhinweddau arweinyddiaeth sydd eu hangen i redeg ysgol. Felly, mae'n rhaid i ni gydnabod a rhaid i ni roi dilyniant gyrfa i’r bobl hynny sydd am aros yn yr ystafell ddosbarth. Ni ddylai eu cyfleoedd gyrfa a'u potensial o ran cyflog gael eu mygu oherwydd mai dyna ble maent yn rhagori. Dyna ble mae angen iddynt fod, ac, wrth gwrs, mae datganoli tâl ac amodau yn rhoi cyfle perffaith i edrych ar y pethau hyn yn llawn.

Mae'r cymhwyster proffesiynol cenedlaethol ar gyfer prifathrawiaeth, mae angen iddo fod—rydym angen iddo wella ac rydym yn y broses honno. Rydym yn sicr yn gwrando ar adborth y bobl hynny sydd wedi mynd drwy’r broses. Ond mae dau beth sydd yn rhaid i ni fynd i'r afael â nhw: (1) pam, os bydd rhywun yn mynd drwy'r broses CPCP, nad yw’n mynd ymlaen i wneud cais am swydd prifathrawiaeth? Rwy’n adnabod athro dawnus iawn yn fy etholaeth i fy hun a chawsom yr union sgwrs yma. Dywedodd wrthyf, ‘Ydych chi o ddifrif? Rwyf wedi gweld yr hyn y mae’n rhaid i fy mhennaeth i ei wneud ac rwy'n eithaf hoffi fy mywyd, diolch yn fawr iawn'. Daw hyn â ni at y cwestiwn gwirioneddol yr ydych wedi siarad amdano: llwyth gwaith. Rydym yn aml yn sôn am lwyth gwaith athrawon, ond gall llwyth gwaith penaethiaid yn aml fod yn eithafol.

Felly, yr hyn yr ydym yn ei wneud o ran llwyth gwaith penaethiaid, mae ymchwil yn digwydd ar hyn o bryd lle’r ydym yn edrych ar yr hyn y mae penaethiaid yn treulio eu hamser yn ei wneud a'r hyn y gallwn ei wneud i liniaru rhywfaint ar hynny. Rwyf am i fy mhenaethiaid i—ein penaethiaid, mae’n ddrwg gen i; roedd hynna’n berchnogol iawn ar fy rhan i, 'fy mhenaethiaid’—rwyf am i’n penaethiaid ni fod yn canolbwyntio ar addysgu a dysgu a datblygu'r cwricwlwm. Dydw i ddim eisiau bod yn pryderu, fel yr oeddwn am un pennaeth a oedd yn treulio'r rhan fwyaf o'i hamser yn poeni am sut mae hi'n mynd i agor y drysau yn y bore, oherwydd bod adeilad yr ysgol lle mae’n gweithio yn disgyn i lawr o’i chwmpas. Ni ddylai fod yn poeni am hynny; dylai hi fod yn poeni am addysgu a dysgu. Nid wyf am i’r pennaeth y cwrddais â hi yn ddiweddar dreulio amser yn edrych ar sut y gall arbed 10 ceiniog ar yr archeb bapur neu'r archeb papur tŷ bach; mae angen iddi fod yn meddwl am addysgu a dysgu. Gallwn ddirprwyo’r tasgau hynny i bobl eraill. Felly, yn union fel y gallem fod yn edrych ar ffederasiwn, yn wir mae’n rhaid i ni hefyd edrych ar reolwyr busnes yn cymryd rhai o'r tasgau hynny oddi ar benaethiaid a'u rhoi i bobl sydd â’r sgiliau i wneud hynny a'r amser i wneud hynny. Yna gall y penaethiaid ganolbwyntio ar yr hyn yr ydym am iddyn nhw ganolbwyntio arno, sef codi safonau a darparu profiadau addysgol gwych i’n pobl ifanc.

Mae’r mater arall yn ymwneud â chael meincnod ar gyfer prifathrawiaeth, a chael rhywfaint o sicrwydd am y cymwysterau a'r parodrwydd ar gyfer prifathrawiaeth. Ond gadewch i mi fod yn glir: yr hyn y bydd yr academi hefyd yn ymwneud ag ef yw nid cael rhywun drwy CPCP y maent wedi sicrhau ei ansawdd; mae hefyd yn ymwneud â chreu'r mentora a'r cymorth sy’n digwydd yn barhaus. Ac un o'r pethau yr ydym yn eu gwneud i benaethiaid newydd yn arbennig yw, 'Llongyfarchiadau, dyma eich prifathrawiaeth newydd, i ffwrdd â chi', ac rydym yn gadael llonydd iddynt. Mae hynny'n frawychus iddynt—yn bosibilrwydd gwirioneddol frawychus—i’r gweithwyr proffesiynol hynny. Felly, mae’r academi arweinyddiaeth yn ymwneud â meithrin gyrfa pobl drwy gydol y daith gyfan, ac nid dim ond dweud, pan fyddwch yn cael swydd pennaeth, 'Dyna ni, yn awr rydych ar eich pen eich hun, pob lwc’. Bydd yn darparu mentora newydd a threfniadau partneriaeth, ac felly’n cefnogi penaethiaid i wneud hynny.