2. 1. Teyrngedau i’r Cyn Brif Weinidog Rhodri Morgan

Part of the debate – Senedd Cymru am 1:17 pm ar 23 Mai 2017.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of John Griffiths John Griffiths Labour 1:17, 23 Mai 2017

(Cyfieithwyd)

Diolch i chi am y cyfle i dalu teyrnged i Rhodri yn y Senedd heddiw, ac, wrth gwrs, ym mhresenoldeb Julie, a ffurfiodd bartneriaeth mor gryf â Rhodri dros gymaint o flynyddoedd, mewn priodas ac yn wleidyddol. Roedd hi’n fraint, Llywydd, i wasanaethu gyda Rhodri yn y Cynulliad, ac yn wir yn y Llywodraeth, ac rwy'n ddiolchgar iawn i Rhodri am roi fy nghyfleoedd cyntaf i mi fel aelod o'i Lywodraethau. Roedd gweithio gydag ef yn bleser. Roedd ei ymrwymiad i sosialaeth, i Gymru, i ddatganoli, a’i synnwyr digrifwch bywiog, yn gwneud hynny yn bleser o’r mwyaf.

Cofiaf yn dda am Rhodri, yn ei ddyddiau cynnar yn Brif Ysgrifennydd, yn siarad mewn cymaint o ddigwyddiadau yn y Cynulliad, yn y Bae, yma ac acw, ar amrywiaeth eang iawn o faterion. Roedd bob amser yn dangos ehangder a dyfnder diddordeb a gwybodaeth oedd yn gwneud i bob un ohonom ni, rwy’n credu, ymfalchïo bod gennym Brif Weinidog o'r fath. Roedd hynny yn sicr yn wir mewn cyfarfod rhyngwladol o bobl flaenllaw rwy’n ei gofio yn y Celtic Manor pryd y traethodd Rhodri yn huawdl am hanes a diwylliant Cymru. Daeth cymaint o bobl ataf i ac eraill o’r Cynulliad wedyn a dweud ei bod yn rhaid ein bod yn falch iawn o gael arweinydd gyda'r dyfnder hwnnw o wybodaeth am hanes a diwylliant Cymru.

Roedd mynd gyda Rhodri i ymweld â gweithfeydd dur yn Nwyrain Casnewydd yn brofiad diddorol iawn. Roedd pawb yno, a chanddynt ddegawdau o brofiad yn y diwydiant dur, yn llawn edmygedd o ddiddordeb Rhodri a'i wybodaeth am brosesau a chynnyrch diwydiannol, ac rwy’n gwybod nad am y diwydiant dur yn unig yr oedd hynny’n wir. Roedd yn wir am gymaint o ymweliadau â gwahanol sectorau a oedd yn ffurfio, ac sy’n dal i ffurfio, ein heconomi yng Nghymru. A phan y daethai draw yn achlysurol i gemau rygbi Dreigiau Casnewydd Gwent—nid pan fyddent yn chwarae Gleision Caerdydd, ond gwrthwynebwyr eraill, fel Munster, rwy’n cofio —roedd yn llwyddiant ysgubol ar y terasau oherwydd ei angerdd, ei angerdd amlwg iawn am rygbi ac, yn wir, am chwaraeon yn gyffredinol, ac oherwydd ei fod yn gweiddi ei gymeradwyaeth ac yn barod i fod yn rhan o’r cellwair ynghylch Gleision Caerdydd a Dreigiau Casnewydd Gwent a’u gwahanol rinweddau, canlyniadau a llwyddiannau. Ac, wrth gwrs, ar y strydoedd ac ar garreg y drws, roedd Rhodri yn hynod o boblogaidd, ac, fel mae cymaint o bobl eisoes wedi dweud heddiw, ac fel y dywedwyd gymaint o weithiau y tu allan i'r Siambr hon, roedd ganddo allu cwbl naturiol a diffuant i uniaethu â phobl o gymaint o wahanol gefndiroedd.

Llywydd, rwy’n credu ei fod yn glir bod lle Rhodri mewn hanes yn ddiogel—sefydlu’r Cynulliad a’i roi ar waith, gan roi iddo hygrededd, amlygrwydd a phoblogrwydd, a hefyd llunio gwleidyddiaeth yn dilyn datganoli yng Nghymru, a gwleidyddiaeth Llafur Cymru i’r sefyllfa yr ydym ni bellach mor gyfarwydd â hi: i’r chwith o'r canol, a gynlluniwyd ar gyfer Cymru, dŵr coch clir.