8. 8. Dadl: Presgripsiynau Cymdeithasol

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:27 pm ar 23 Mai 2017.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Baroness Mair Eluned Morgan Baroness Mair Eluned Morgan Labour 4:27, 23 Mai 2017

(Cyfieithwyd)

Rwy'n credu y byddai ychydig o ragnodi cymdeithasol o fudd i bob un ohonom heddiw. Rwy'n credu ei fod wedi bod yn ddiwrnod anodd iawn i bob un ohonom ac yn ddiwrnod trist iawn a byddai unrhyw beth i godi ein hysbryd yn helpu. Ond hoffwn ddiolch i'r Ysgrifennydd dros iechyd am gyflwyno’r cynnig hwn oherwydd rwy’n credu ei fod yn dangos bod dealltwriaeth fod mwy i iechyd na dim ond gofalu am lesiant corfforol y claf. Mae Jenny Rathbone wedi tanlinellu'r ffaith bod un o bob pedwar ohonom yn debygol o ddioddef rhyw fath o broblemau iechyd meddwl yn ystod ein bywydau—. Rwy'n credu mai’r pwynt yn sicr yw gofyn i gleifion beth sy’n bwysig yn hytrach na, ‘Beth sy’n bod?’ Fy marn i yn sicr yw bod yn rhaid i ni barchu a thrin yr unigolyn a'r claf ac nid dim ond y salwch.

Mae fy ngŵr yn feddyg teulu ac mae ef wedi bod yn ymarfer rhagnodi cymdeithasol ers bron i ddau ddegawd, yn bennaf atgyfeiriadau i ganolfannau chwaraeon. Ond rwy'n credu ei bod yn bwysig ein bod yn datblygu hyn ymhellach, a hoffwn ganolbwyntio ychydig o eiriau ar y cyfleoedd i ddefnyddio rhagnodi cymdeithasol mewn cysylltiad â'r celfyddydau. Nawr, fel y mae’r Ysgrifennydd dros Iechyd yn gwybod, rydym wedi sefydlu grŵp trawsbleidiol celfyddydau ac iechyd yn y Cynulliad ac rwy'n frwdfrydig iawn am hyn. Roeddwn yn gadeirydd yr elusen Live Music Now ac roedd yn anhygoel i wylio'r gweddnewidiad mewn cartrefi gofal pan fyddem ni’n anfon cerddorion arbenigol i mewn i chwarae ac i gael effaith wirioneddol a chodi ysbryd y bobl yn y cartrefi gofal hynny. Rwy'n credu bod gan Lywodraeth Cymru hanes da iawn o ran sut y mae’r celfyddydau yn effeithio ar iechyd: mae 50 y cant o’r sefydliadau sy'n cael cyllid refeniw trwy gymhorthdal ​​gan Gyngor Celfyddydau Cymru yn gysylltiedig ag iechyd mewn rhyw ffordd.

Rwy'n edrych ymlaen at groesawu Ysgrifennydd y Cabinet i gyfarfod nesaf y grŵp trawsbleidiol hwnnw pryd y byddwn yn gwneud cyflwyniad iddo a gofyn iddo gefnogi’r ymdrechion i ddatblygu sail dystiolaeth fwy cadarn i gefnogi celfyddydau ac iechyd yng Nghymru. Mae llawer iawn o waith, fel y dywedais, yn cael ei wneud eisoes. Mae Cyngor Celfyddydau Cymru eisoes yn y broses o goladu'r gwaith sydd eisoes yn cael ei wneud yng Nghymru, ac mae angen, rwy'n credu—