Yn yr un modd ag y mae cronfa datblygu rhanbarthol Ewrop yn cymryd casgliad penodol o feini prawf i rannu Cymru’n ddwy ran, felly hefyd y mae model y fargen ddinesig, er ei holl fanteision, mewn perygl o wneud yr un peth. Mae’n anodd dychmygu, a dweud y gwir, sut y bydd y rhan fwyaf o Bowys yn teimlo effeithiau y buddsoddiad trefol mawr yng Nghymru ei hun. Mae Russell George yn llygad ei le yn sôn am yr hyblygrwydd a’r gallu i ddechrau edrych tua’r dwyrain. Nid yng ngogledd Cymru yn unig, Mark Reckless, y mae angen yr elfen honno o hyblygrwydd.

Rai blynyddoedd yn nes ymlaen, ar ôl Brexit, mae’n bosibl y bydd polisi rhanbarthol wrth gwrs yn edrych yn wahanol iawn wrth inni ddod o hyd i ysgogiadau strategol a chynllunio mewn mannau annisgwyl. Efallai y bydd yr union gysyniad o gymorth rhanbarthol wedi’i lunio gan ystyriaethau nad ydym o bosibl wedi dechrau eu harchwilio eto hyd yn oed. Ni chawn fwy o gydbwysedd yn yr economi yng Nghymru, nac yn y DU, os ydym ond yn efelychu’r hyn a wnawn o dan strwythurau’r UE. Ond yn y tymor byr i ganolig, mae Cymru’n gywir i fanteisio ar bolisi rhanbarthol y DU i wneud y gorau o botensial y ddwy fargen ddinesig a bargen dwf gogledd Cymru.

Mae’n gyfle bendigedig i ddangos sut y gall Llywodraethau ac awdurdodau lleol o wahanol liwiau gwleidyddol weithio gyda phwrpas cyffredin. Os yw ffraeo lleol neu uchelgais ddi-fflach, neu hyd yn oed ddiffyg hyder yn golygu bod y cyfleoedd euraidd hyn yn cael eu gwastraffu, yna mae’n gwneud datganoli ac unrhyw honiad a wnawn ein bod yn feddylwyr mawr mewn gwlad fach yn destun sbort.

Ac yn y tymor byr i ganolig, mae angen i ni gadw ein llygaid ar annhegwch yng Nghymru a chofio, er yr holl ffocws sydd i’w groesawu ar y fargen ddinesig yn fy rhanbarth, nid yw’n fantais i fy etholwyr os yw eu cymdogion gwledig i’r gogledd yn dod i’r casgliad na allant fyw ar olygfeydd ac anelu tua’r de yn llu i swyddi, ysgolion, a thai y bydd y fargen ddinesig yn eu hybu, ond nad ydynt yno eto.

Felly, rwy’n talu teyrnged i Russell George, a ddechreuodd archwilio nôl yn y Cynulliad diwethaf sut beth fydd bargen wledig yng Nghymru. Rwy’n falch fod y syniad yn codi stêm, fel yn wir y mae ymgyrch hirsefydlog Paul Davies ar y tollau ar bont Cleddau yn codi stêm. Yn yr ysbryd hwnnw o bwrpas cyffredin y dywedaf pa mor siomedig ydwyf wrth weld gwelliannau’r Llywodraeth mewn perthynas â thollau pontydd Hafren. Er fy mod yn falch iawn o ddweud fod Jayne Bryant wedi dweud ei bod yn croesawu ymrwymiad y Prif Weinidog ar hyn, gan nad yw ein cynnig yn honni mai eiddo deallusol y Prif Weinidog yn unig yw’r syniad o bont Hafren ddi-doll. Yn syml iawn, mae’n gwahodd yr Aelodau i groesawu ei hymrwymiad i wneud hyn, ymrwymiad sy’n dod gan rywun a fydd mewn sefyllfa i gael gwared ar y tollau hynny mewn gwirionedd. Trwy ddileu’r pwynt hwnnw, nid yw Llywodraeth Cymru yn croesawu ymrwymiad y gellir ei gyflawni gan Lywodraeth y DU er lles Cymru mewn gwirionedd, a’i bod yn well ganddynt bwdu am na chawsant gyfle i weiddi. Fe golloch y cyfle hyd yn oed i sôn am farn Jeremy Corbyn ar y tollau, felly rwy’n tybio naill ai nad ydych yn rhagweld y bydd mewn sefyllfa i gyflawni hynny, neu nad ydych yn gallu dioddef y syniad mai ef sy’n ceisio bod mewn sefyllfa i gyflawni hynny.

Ac felly dof at welliant 3, y byddwn yn ei gefnogi. Gobeithio nad oes angen i mi ailadrodd bod y Ceidwadwyr Cymreig wedi ymrwymo’n llwyr i forlyn llanw Abertawe, yma ac yn y Senedd, ac mae’r Prif Weinidog wedi bod yn ddigon cwrtais i gydnabod hynny yn y Siambr hon yn ddiweddar iawn. Mae dadleuon ar draws yr ystod o’i effaith fel catalydd ar gyfer cynhyrchu ynni glân dibynadwy, i’w effeithiau fel catalydd ar gyfer adfywio economaidd yn y wlad hon, i’w effaith fel catalydd ar ein henw da yn y llygaid y byd—mae’n gwbl amlwg. Ond er hynny, ni allwn fynd ati’n gyfleus i gael gwared ar yr oriau o ddadleuon a wnaed gan bob plaid a’r ddwy Lywodraeth sydd wedi ymrwymo i fynd i’r afael â thlodi tanwydd, gostwng costau ynni ar gyfer diwydiant a chapio prisiau ynni, a gydbwyswyd â dadleuon eraill sy’n dangos diddordeb cynyddol mewn cyflenwad ynni diogel ac aer glân. Mae’r cydbwysedd hwnnw’n anodd ei reoli, mae’n anodd dod o hyd iddo ac mae’n galw am ei drin yn ofalus gan Lywodraeth gyfrifol. Y peth olaf sydd ei angen ar y morlyn llawn yn awr yw Corbynomeg. Mae plymio i mewn ar y pwynt hwn a dweud ‘Rhowch y morlyn llawn i ni ar unrhyw gost’ yn gyfystyr ag ildio. Mae’n gyfystyr â dweud nad oes gan y cwmni na Llywodraeth y DU—na Llywodraeth y DU—ragor i’w gynnig ar hyn i’n cael yn nes at y cydbwysedd bregus hwnnw a bod cydbwysedd yn golygu penderfyniad cadarnhaol ar gyllido.

Nawr, efallai y gallai Llywodraeth Cymru fod wedi helpu gydag ychydig mwy na hynny yn ôl pob tebyg—nid wyf yn gwybod, rhywbeth fel cyllid rhatach drwy ffrydiau Llywodraeth Cymru efallai yn hytrach na buddsoddiad preifat 100 y cant. O ddifrif, nid wyf yn gwybod—mae hi ychydig yn hwyr bellach, beth bynnag—ond lle y gall Llywodraeth Cymru weithredu yw drwy sicrhau bod yr amserlen ar gyfer rhoi trwyddedau morol yn cyd-fynd â’r amserlen ar gyfer y prosiectau mawr y mae angen y trwyddedau hynny ar eu cyfer. A’r tro hwn—