Part of the debate – Senedd Cymru am 3:01 pm ar 7 Mehefin 2017.
Ie, gydag ‘ie’ ychwanegol, Jenny. Rwy’n sicr yn cytuno â hynny.
Ond rwy’n credu bod y mater hwn ynglŷn â’r gallu i addasu eiddo yn rhywbeth y mae angen i ni fod o ddifrif yn ei gylch yn bendant oherwydd, yn aml ar yr ystadau hyn, yn enwedig y rhai mawr, fe welwch fod eiddo pobl hŷn, os caf eu galw’n hynny—pobl sydd eisiau symud i dŷ llai ac sydd â rhywfaint o broblemau symudedd o bosibl—yn tueddu i gael eu gosod o’r neilltu, ar y sail ei bod yn braf ac yn dawel, mewn mannau lle nad yw pobl o reidrwydd yn eu gweld, lle y gall arwahanrwydd ddatblygu heb i neb sylwi, lle nad oes gofod cymdeithasol, lle na fydd plant ifanc byth yn gweld nac yn dod i adnabod y bobl hŷn ar eu hystadau. Ceir cwestiynau fel, ‘A oes digon o lefydd parcio i weithwyr gofal ymweld â’r tŷ?’, er enghraifft, ac ‘A oes gwasanaeth bws hygyrch i’r feddygfa agosaf?’ Yr ateb i’r cwestiynau hynny, yn aml iawn, yw ‘nac oes.’ Mae’r rhain yn fwy poblog nag ystadau’r 1960au a’r 1970au, ystadau rwy’n gyfarwydd â hwy, ac eto heb y lefel o drafnidiaeth gyhoeddus neu amwynderau eraill, y peth trist yw nad yw’r ystadau hyn yn ateb y galw o hyd.
Dyna pam fod gennyf ddiddordeb yn yr hyn roedd David yn ei ddweud ynglŷn â sut y gallai teuluoedd fyw’n wahanol mewn trefi a dinasoedd, yn anad dim oherwydd bod dwysedd uwch yn addas ar gyfer cymdeithasau cydfuddiannol a modelau cyd-berchnogaeth, sy’n ddeniadol iawn yn fy marn i. Nid yw bywyd trefol dwysedd uwch yn ddadl dros ddiboblogi ardaloedd gwledig o Gymru; nid yw’n syniad a fydd o reidrwydd yn trosglwyddo’n dda i gefn gwlad, er ei bod yn bosibl y gall trefi gwledig fanteisio ar hyn i ryw raddau. Rwy’n meddwl am Aberystwyth, lle y ceir bwlch bellach yn y ddarpariaeth rhwng tai amlfeddiannaeth dirywiedig a adawyd ar ôl gan fyfyrwyr a’r fflatiau dinesig eu natur gyda’u rhenti sy’n ddwywaith cymaint â rhent tŷ ym mhentrefi’r gefnwlad.
Rwy’n sylweddoli fy mod yn brin o amser, Cadeirydd. Mae Ysgrifennydd y Cabinet yn gwybod beth yw fy safbwynt ar ailddatblygu tai amlfeddiannaeth yn gartrefi priodol ar gyfer teuluoedd, felly rwy’n gobeithio y bydd yn cadw hynny mewn cof, ond hefyd efallai yn ystyried defnyddio Cymorth i Brynu ar gyfer adnewyddu cartrefi, sy’n caniatáu i’n cwmnïau adeiladu bach—. Un o bob pump yn unig o’n tai sy’n cael eu hadeiladu gan adeiladwyr bach; cânt eu hadeiladu gan uwchgwmnïau mawr fel arfer. Mae defnyddio Cymorth i Brynu i adnewyddu tai yng nghanol trefi, rwy’n credu, yn gyfraniad bach tuag at ddatrys y broblem tai. Mae’n ddrwg gennyf, rwy’n gobeithio bod hynny’n iawn. Diolch.