Part of the debate – Senedd Cymru am 3:55 pm ar 7 Mehefin 2017.
Wel, na. Mae’n rhaid i mi anghytuno â chi. Yr hyn y dylai’r diwydiant ffermio yng Nghymru ofyn i’w hun yw nid beth sy’n mynd i ddigwydd ar ôl Brexit, ond beth fyddai wedi digwydd pe na baem wedi cael Brexit. Rhaid i mi anghytuno â Rhun ap Iorwerth pan ddywed fod y polisi amaethyddol cyffredin wedi bod yn ffafriol i ffermwyr Cymru. Nid yw’r polisi amaethyddol cyffredin yn un statig. Mae derbyn rhai o wledydd tlotaf Ewrop wedi golygu bod llawer o’r ffermwyr yn y gwledydd hyn yn gymwys i gael cymorthdaliadau cyn ffermwyr Cymru, felly mae cymorthdaliadau fferm yn y DU wedi bod yn gostwng o flwyddyn i flwyddyn ers amser hir iawn, ac o dan reolau Ewropeaidd, byddent yn parhau i ostwng. Rhaid i ni ofyn i ni ein hunain felly: o ble y daw’r arian i dalu’r cymorthdaliadau fferm hyn yn y lle cyntaf? Wel, yr ateb, wrth gwrs, yw o gyfraniad y DU i’r Undeb Ewropeaidd. Nid yw’n anodd dirnad o hyn, pe na bai’r DU yn darparu cymorthdaliadau ffermio ar draws Ewrop gyfan, y byddai swm llawer mwy o arian ar gael i’w fuddsoddi yn y diwydiant ffermio ym Mhrydain ac yng Nghymru. Yr her i ni yma yn y Cynulliad hwn yw gwneud yn siŵr fod Trysorlys y DU yn trosglwyddo’r graddau cywir o’r arbedion enfawr hyn i’r economi ffermio yng Nghymru.
Yn wahanol i lawer yn y Siambr hon, rwy’n ffyddiog y bydd cymuned ffermio weithgar, wych, effeithlon ac arloesol y DU a Chymru, o’i rhyddhau o fiwrocratiaeth ormodol a baich deddfwriaethol y polisi amaethyddol cyffredin, yn ffynnu mewn modd nas gwelwyd erioed o’r blaen. Yn wir, clywais un ffermwr yn dweud, o ystyried y ffordd yr oedd y rheoliadau’n mynd o dan y PAC—mae’n ddrwg gennyf, ni allwn orffen hwnnw—na fyddai wedi bod yn hir cyn y byddai wedi dod yn ofynnol iddo dagio’r llygod mawr ar ei fferm. Mae gennym ddyletswydd yn y Cynulliad hwn i ddiogelu ein diwydiant ffermio, felly dylem i gyd uno i wneud yn siŵr, nid yn unig nad yw ein ffermwyr yng Nghymru yn colli’r un geiniog goch o’r cymorthdaliadau yr oedd ganddynt hawl iddynt cyn Brexit, ond eu bod hefyd yn rhannu cyfran o’r enillion ariannol enfawr a ddaw yn sgil rhyddhau’r DU o orfod rhoi cymorthdaliadau ffermio i 27 gwlad arall yr Undeb Ewropeaidd.