Part of the debate – Senedd Cymru am 4:03 pm ar 7 Mehefin 2017.
Diolch i chi, Llywydd. Wel, mewn etholiad a gafodd ei alw i benderfynu Brexit, nid ydym wedi cael unrhyw oleuni o gwbl ynglŷn â pha fath o gytundeb masnach y bydd ffermwyr Cymru yn ei gael o hyn. Ni allaf dderbyn bod Theresa May wedi dweud unrhyw beth perthnasol am ffermio yng Nghymru. Y peth mwyaf cofiadwy a ddywedodd am ffermio yw ei bod yn arfer sathru’r gwenith, fel rhyw fath o ‘Thatcher in the rye’, a chawn ein gadael gyda’r—. Chwarae ofnadwy ar eiriau, rwy’n gwybod. Cawn ein gadael gyda’r hyn a ddywedodd mewn gwirionedd pan ddaeth i Gymru. Beth a ddywedodd mewn gwirionedd? Dywedodd nad oedd unrhyw sicrwydd o gymorth i ffermwyr ar ôl 2020. Dyna ddyfyniad uniongyrchol o’i hymweliad â Chymru ddoe ddiwethaf. Daeth Tim Farron i ganolbarth Cymru, ac am beth y siaradodd? Siaradodd am bolisi gofal cymdeithasol yn Lloegr—dim byd i ffermwyr Cymru.
Rwy’n ddiolchgar fod Ysgrifennydd y Cabinet wedi ailadrodd ymrwymiad ei Llywodraeth i’r Papur Gwyn rhyngom ni, Plaid Cymru, a gadewch i ni gofio, y Democratiaid Rhyddfrydol yn ogystal, er eu bod yn honni nad ydynt yn rhan o hyn. Ond mae’n wir nad yw’r Blaid Lafur yn y DU chwaith wedi dweud dim am ba fath o gytundeb masnach a gawn. Ni ddywedodd Keir Starmer, yr un mwy synhwyrol, unrhyw beth o gwbl ynglŷn â’r hyn y dylai fod. Fel y nododd Paul Davies yn ddigon cywir, y ffaith amdani yw ein bod yn cael ein cynnal gan gronfeydd yr UE ar hyn o bryd. Pe bai hynny’n dod yn ddarostyngedig i fformiwla Barnett, byddem yn colli ein cymorth yma yng Nghymru i raddau sylweddol. Nid yw hynny ond yn tanlinellu, yn anffodus, sut roedd sylwadau David Rowlands yn deillio o anwybodaeth ac wedi’u hyngan heb daflu unrhyw oleuni yn y Siambr heddiw—[Torri ar draws.] Wel, na; nid oes gennyf amser. Mae fy amser ar ben yn barod, mae’n ddrwg gennyf, ond roeddwn yn meddwl eich bod wedi dangos nad ydych yn deall dim am amaethyddiaeth o gwbl.
Neil Hamilton—rydym wedi gwneud yr un araith ormod o weithiau yn yr un lle ar hyn o bryd, ond yr un peth a ddywedodd Neil Hamilton yn yr hustyngau nos Lun yn Llandeilo y credwn ei fod yn onest, ond nid wyf yn ei dderbyn, oedd mai ei safbwynt ef oedd y byddai’n derbyn cost am adael yr Undeb Ewropeaidd. Nid wyf yn barod i wneud hynny, ac nid yw Plaid Cymru. Yfory, byddwn yn penderfynu beth fydd yn digwydd yn y DU yn gyffredinol. Beth bynnag fydd yn digwydd, byddwn wedi ethol un o’r Prif Weinidogion gwannaf a welsom ers yr ail ryfel byd, pwy bynnag sy’n ennill yr etholiad hwnnw, ac rwy’n credu ein bod yn wynebu trafodaethau anodd tu hwnt gyda’r UE.