Part of the debate – Senedd Cymru am 4:01 pm ar 13 Mehefin 2017.
Hoffwn ddiolch i Dai Lloyd am ei gwestiynau a'i gyfraniad. O ystyried bod hwn yn adroddiad helaeth ac nad yw nifer o’r Aelodau wedi cael cyfle heddiw i’w ddarllen yn llawn eto nac i amgyffred y manylion, byddwn i'n fwy na hapus i gyflwyno dadl yn amser y Llywodraeth i edrych ar yr adroddiad hwn yn fanylach. Bydd craffu ar yr adroddiad hefyd yn cynnwys rhagor o drafodaethau â’r cyrff a’r sefydliadau cenedlaethol y mae’n fwyaf perthnasol iddynt.
Af i drwy rai o'r pwyntiau cyffredinol ac yna y pwyntiau mwy penodol y cododd yr Aelod. O ran heriau cyfanwerthu, mae'r adroddiad yn argymell bod Cyngor Llyfrau Cymru yn datblygu cynigion i liniaru effaith bresennol gweithgarwch cyfanwerthu o ran gwerthu llyfrau, yn ogystal â darparu ar gyfer tueddiadau tebygol yn y dyfodol. Rwy'n credu bod hyn yn gwbl hanfodol os ydym yn dymuno parhau i weld siopau llyfrau bach annibynnol, yn enwedig ar y stryd fawr mewn ardaloedd gwledig.
Roedd y panel yn cydnabod llwyddiant mawr y papurau bro ac argymhellodd y dylent barhau yn gyfrifoldeb i Lywodraeth Cymru, o ystyried yr enghreifftiau amrywiol y mae'r Aelod eisoes wedi eu hamlinellu a'r dystiolaeth a ddarparwyd gan aelodau'r cyhoedd a rhanddeiliaid. Mae'n eithaf clir bod y trefniadau presennol yn addas at eu diben ac na ddylid eu newid.
Rwy’n gobeithio y bydd y tri sefydliad yn gallu ymateb yn adeiladol i'r adroddiad yn ystod yr wythnosau nesaf. Rwyf hefyd yn gobeithio, fel y dywedais wrth Suzy Davies, cwrdd â’r tri gyda'i gilydd, ar y cyd, i drafod sut y gallwn ddatblygu’r argymhellion. Bwriad pennaf y camau a nodir yn yr adroddiad yw sicrhau tri pheth. Y cyntaf yw meithrin rhagoriaeth lle y mae wedi’i wreiddio eisoes. Yn ail, caniatáu i’n holl sefydliadau cefnogi ganolbwyntio ar yr hyn y maen nhw’n ei wneud orau. Ac yna yn drydydd, sicrhau bod y gweithgareddau nad ydyn nhw’n cael eu darparu hyd eithaf ein disgwyliadau ar hyn o bryd, yn cael eu symud i'r lle gorau er mwyn eu darparu’n effeithiol ar gyfer cyhoeddwyr, awduron a darllenwyr.
Ceir manylion am yr heriau y mae'r Aelod wedi gofyn amdanyn nhw yn yr adroddiad. Maen nhw’n eithaf helaeth, ac ynghyd â'r heriau yr ydym yn eu hwynebu ar hyn o bryd, mae argymhellion clir ar sut y gellir eu goresgyn. Ac, unwaith eto, fe’u nodir yn yr adroddiad. Dylwn i ychwanegu hefyd mai un argymhelliad y mae’r panel yn ei wneud yw cynnal adolygiad arall, ymhen pum mlynedd, ac rwy’n credu y byddai hynny o fudd, o ystyried natur newidiol y sector a'r angen i sicrhau bod y sector ei hun yn cael cymorth priodol gan y Llywodraeth, ond bod awduron, cyhoeddwyr a darllenwyr hefyd yn derbyn cymorth priodol gan y sefydliadau cenedlaethol. Felly, byddwn i’n hapus i ddweud fy mod i’n credu y dylai fod yn destun adolygiad arall ymhen pum mlynedd.