A allaf i ddiolch i’r Ysgrifennydd Cabinet am ei ddatganiad cynhwysfawr a hir ar yr adolygiad annibynnol yma o gymorth ar gyfer cyhoeddi a llenyddiaeth Cymru? Wrth gwrs, ein her ni fel gwleidyddion yn fan hyn ydy craffu ar beth mae’r adroddiad yma yn ei ddweud, yn ogystal â beth rydych chi wedi ei ddweud am yr adroddiad, ac, wrth gwrs, mae yna her sylweddol yn y craffu yna achos mae’r adroddiad 212 o dudalennau yma dim ond wedi ymddangos ar ein system gyfrifiadurol i rhyw ddwy awr yn ôl. Wedyn, gyda phob parch, nid ydw i wedi cael cyfle i ddarllen pob gair yn y 200 o dudalennau yna eto, ond nid yw hynny ddim yn mynd i’m dal i yn ôl rhag gofyn cwestiynau, mae’n rhaid imi ddweud.

Mae yna nifer o bethau yma i’w croesawu, ac un o’r pethau, wrth gwrs, ydy bod hwn yn bwnc allweddol bwysig. Fel mae’r adolygiad yn ei ddweud ac rydych chi’n dyfynnu yn y paragraff olaf yn fan hyn, mae’r adolygiad yma yn gyfle

‘i ddathlu Cymru—grym creadigol llenyddiaeth i ddisgrifio, dehongli a dathlu ein hunaniaeth. Mae gwerth mawr i'r grym hwnnw, ar lwyfan cenedlaethol a rhyngwladol.’

Wel, o gymryd hynny o ddifri, mae eisiau cymryd y pwnc allweddol yma hefyd o ddifri achos, yn naturiol, mae’r tirlun ym maes llenyddiaeth a chyhoeddi wedi newid yn eithaf syfrdanol dros y blynyddoedd diwethaf yma. Mae nifer o blatfformau gwahanol, digidol ac ati, fel rydym ni wedi ei glywed eisoes. Wrth gwrs, yn lle dim ond mynd i’r siop lyfrau leol neu i’r llyfrgell, yn y bôn mae rhywbeth o’r enw ‘Amazon’ hefyd wedi dod i’r brig, sydd hefyd y ffordd amlaf mae pobl yn cael eu llyfrau y dyddiau yma, a sut mae’r holl fusnes yma o weithio, os ydym ni eisiau gweithio efo pethau fel Amazon sydd yn darparu’r rhan fwyaf o’r llyfrau sy’n cyrraedd ein tai ni y dyddiau yma. Mae angen, wrth gwrs, nodi wrth Amazon fod angen mwy o ddarpariaeth iaith Gymraeg yn beth maen nhw’n ei ddosbarthu. Rydw i’n nodi wrth basio, os ydw i’n cofio’n iawn, fod gan wasg y Lolfa rhyw fath o drefniant efo Amazon, ond bach iawn ydy’r trefniant iaith Gymraeg. Wedyn, mae yna her sylweddol gan fod y tirlun yn newid, ac mae yna esblygiad parhaol.

Wrth gwrs, gyda’r arian cyhoeddus sydd wedi ei ddosrannu gerbron, fel rydych chi’n ei nodi, mae yna lwyddiannau, yn enwedig efo’n papurau bro ni—papurau bach lleol sydd yn hybu diddordeb ac yn gwasgaru gwybodaeth i’n cymunedau lleol ni. Rydw i’n meddwl am bapur bro Abertawe, ‘Wilia’. Man a man iddo gael ei sylw, a phapur bro Llanbedr Pont Steffan, ‘Clonc’. Man a man i hwnnw gael ychydig bach o sylw, achos nid bob dydd yr ydym ni’n adrodd teitlau’n papurau bro yn y Siambr yma, ond maen nhw wedi bod yn llwyddiannau ysgubol dros y blynyddoedd. Wrth gwrs, rydym ni’n edrych am barhad o’r gefnogaeth yna, ac felly parhad i’r llwyddiant yna. A gan ein bod ni’n sôn am gyhoeddi a llenyddiaeth yng Nghymru, rydw i’n credu ei fod yn fater i’w groesawu, o leiaf, fod yna fwy o gyfrifoldebau yn cael eu trosglwyddo i Gyngor Llyfrau Cymru. Ond, wrth gwrs, fel rydych chi’n crybwyll, bydd angen rhai newidiadau o gofio’r tirlun sydd hefyd wedi newid yn nhermau digidol ac ati.

Yn nhermau pam mae yna rai newidiadau’n gorfod cymryd lle, fel rydych chi wedi nodi eisoes, mae yna newidiadau strwythurol sydd yn mynd i gymryd lle rhwng Cyngor Celfyddydau Cymru, Llenyddiaeth Cymru, a’r Cyngor Llyfrau, fel rydych chi wedi nodi.

Buaswn i eisiau gwybod yr amserlen a sut rydych chi’n mynd i weinyddu hynny, fel Ysgrifennydd Cabinet. Ond, yn fan hyn, yn y paragraff ar ddiwedd yr ail dudalen allan o bedwar, rydych chi’n nodi bod yr adolygiad wedi canfod tystiolaeth glir o broblemau gwirioneddol mewn rhai ardaloedd yn ymwneud â chynllunio strategol, pennu blaenoriaethau, llywodraethu, rheoli risg, gwariant, ac ati. Mae’r rhestr yn mynd ymlaen. Wrth gwrs, os ydym yn mynd i gael datganiad ar adolygiad nad yw’r gweddill ohonom ni wedi cael cyfle i ddarllen, buaswn i eisiau gwybod mwy o wybodaeth a mwy o fanylion ynglŷn â beth yn union ydy’r problemau yn y cynllunio strategol, pennu blaenoriaethau, llywodraethu, rheoli risg, ac ati, gan eich bod wedi mynd i mewn i gryn fanylder ynglŷn â disgrifio’r broblem, ond heb fanylu wrthym ni beth yn union ydy’r broblem. Felly, mae yna her, wrth gwrs.

Efallai y bydd yr Ysgrifennydd Cabinet yn ymwybodol bod y pwyllgor diwylliant—mae Suzy Davies wedi crybwyll hyn eisoes—yn gwneud adolygiad ar newyddiaduraeth newyddion ar hyn o bryd a’r ffordd mae cyfathrebu’n digwydd yn yr oes ddigidol yma. Mae yna ryw fath o groestoriad â beth sy’n digwydd yn y pwyllgor diwylliant, sydd yn gwneud yr adolygiad yma ar hyn o bryd—weithiau mae eisiau cyfeirio at y gwaith sydd eisoes yn mynd ymlaen yn y Senedd yma.

Ar ddiwedd y dydd, gan fod yna gymaint o fanylion nad ydym wedi cael cyfle i’w craffu, mi fuaswn i’n gofyn, ar sail y datganiad yma heddiw—yn iawn, rydych wedi ateb cwestiynau—ond mi fuaswn i’n gofyn am ddadl lawn yn amser y Llywodraeth hefyd. Diolch yn fawr.