Part of the debate – Senedd Cymru am 4:09 pm ar 13 Mehefin 2017.
Wrth gwrs. O ran y cyhoeddiad ei hun, mae yn gynhwysfawr, ond mae hefyd yn fanwl iawn ac yn darparu dadansoddiad trylwyr iawn o gyhoeddi a llenyddiaeth yng Nghymru. Crybwyllir y newid y mae’r Aelod yn cyfeirio ato o ran cyhoeddi digidol mewn nifer o adrannau, ac mae argymhellion, nid yn unig i Lywodraeth Cymru ac i Gyngor Llyfrau Cymru, ond i nifer o sefydliadau, ac i’r sector cyhoeddi yn ei gyfanrwydd eu rhoi ar waith. Rwy’n credu, os gall y newid hwnnw ddigwydd, os gellir gweithredu’r argymhellion a wnaed i’r holl sefydliadau a'r sector cyfan o ran trawsnewid digidol, byddwn yn gweld newid sylweddol. Yr hyn sy'n glir iawn, nid yn unig o’r argymhellion ac adolygiad y panel, ond hefyd o'r dystiolaeth sydd wedi ei chyflwyno yn rhan o'r ymgynghoriad, yw bod angen derbyn yn llawn y farchnad ddigidol. Er bod gennym draddodiad gwych o ysgrifennu a chyhoeddi yng Nghymru, nid ydym eto wedi dal i fyny â rhai o'r marchnadoedd hynny a rhai o'r gwledydd hynny sydd ar flaen y gad o ran e-lyfrau a manteisio ar brosesau digidol. Ond, fel y dywedais, ceir nifer o argymhellion ar gyfer pob sefydliad, ac rwy’n credu, er mwyn elwa i’r eithaf ar gyfleoedd digidol, y bydd yn rhaid ystyried yr argymhellion hynny yn eu cyfanrwydd, nid yn unigol.
O ran plant a sut yr ydym yn sicrhau bod rhagor o blant yn darllen yn amlach, mae nifer o fentrau llwyddiannus iawn ar waith, nid yn unig gan Gyngor Llyfrau Cymru a Llenyddiaeth Cymru, ond hefyd gan Lywodraeth Cymru. Rwyf eisoes wedi nodi nifer ohonynt, gan gynnwys sialens ddarllen yr haf a'r cynllun pob plentyn yn aelod o'r llyfrgell, ac, wrth gwrs, mae’r manteision ychwanegol o gael rhagor o bobl ifanc yn darllen, sy'n cynnwys rhagor o rieni yn dod yn ddarllenwyr amlach. Rwy'n credu bod budd mawr i hyn o ran oedolion yn ennill gwell sgiliau ar gyfer cyflogaeth.
Soniais yn fy natganiad y bydd angen i Gyngor Llyfrau Cymru archwilio, o ran cynhwysiant—ac mae hyn yn ymwneud â hyrwyddo llyfrau i bobl ifanc. Bydd angen iddo fyfyrio ar ei strategaethau presennol a'i bolisïau presennol, a gwella, o ran cynhwysiant, ei bresenoldeb yng Nghymru er mwyn sicrhau bod ei waith, a gwaith cyhoeddwyr a gwaith awduron yn cael ei hyrwyddo a’i fod yn cyrraedd yr holl gymunedau yng Nghymru.
Rwy'n credu bod hyn yn beth hynod gyffrous i’r sector. Mae'n gyffrous i awduron, ac os gellir gweithredu’r argymhellion, yn amlwg ar ôl craffu ymhellach, rwy’n credu y byddwn ni’n gweld hyd yn oed mwy o bobl yn dechrau darllen ac yn dechrau ysgrifennu hefyd.