Part of the debate – Senedd Cymru am 4:12 pm ar 13 Mehefin 2017.
Hoffwn ganolbwyntio ar y rhan o’ch datganiad sy’n sôn am lenyddiaeth, ac yn benodol, y ffynhonnell wych honno o arloesi ac entrepreneuriaeth, ac rwy'n siarad am y siop lyfrau fach annibynnol. Nawr, mae’r sector hwn wedi lleihau dros y blynyddoedd wrth i Amazon a’u tebyg ddatblygu, ond mae’r rhai sydd wedi goroesi yn fusnesau rhagorol, gyda chysylltiadau gwych â'r gymuned leol, sy’n cymryd rhan mewn digwyddiadau o bob math. A gaf i gymeradwyo Griffin Books ym Mhenarth am y darlithoedd llenyddol y maen nhw’n eu cynnal, y digwyddiadau i blant a phobl ifanc i hybu diddordeb mewn llyfrau a hefyd am Ŵyl Lenyddiaeth Penarth? Mae'n rhaglen ragorol a gaiff ei threfnu’r o’r un siop lyfrau annibynnol hon. Efallai y gwnaf i eich gwahodd, yn wir, ym mis Gorffennaf—bydd eich cyn-gydweithiwr Huw Lewis yn cymryd rhan yng Ngŵyl Lenyddiaeth Penarth, pan fyddwn yn trafod ei gofiant am ei blentyndod, am gael ei fagu yn Aberfan. Felly, mae digwyddiadau rhagorol yn cael eu cynnal.
Byddwn i hefyd yn dweud bod serendipedd yn chwarae rhan fawr mewn llenyddiaeth, dim ond mynd i mewn, siarad â phobl sy’n gwybod llawer iawn am bwnc ac yn edrych ar y silffoedd. Yr hyn sy’n wych am siop lyfrau lai yw'r dewis bendigedig sydd fel arfer wedi ei wneud gan y bobl sy'n rhedeg y siop honno. Mae hynny, yn fy marn i, bob tro yn ffynhonnell gyfoethog i fanteisio arni ac fe gewch chi afael ar rai o'r deunydd llenyddol gorau sydd ar gael. Felly, rwy’n gobeithio y bydd y strwythurau newydd yn sicrhau bod y sector yn parhau i gael cymorth a bod hynny yn cynyddu hyd yn oed ar gyfer digwyddiadau llenyddol a’u tebyg.
A gaf i, ar yr un pryd, ganmol y rhan y mae microgyhoeddwyr yn ei chwarae, y mae llawer ohonom, mi wn, wedi ei dilyn, gan gynnwys Lee Waters yn y fan yno, wrth gyhoeddi llenyddiaeth hynod arloesol sydd yn cyrraedd y brif ffrwd yn y pen draw, ond nid ar y dechrau? Yn benodol, mae barddoniaeth yn aml yn dibynnu ar y cyhoeddwyr llawer llai hyn, ac, wrth gwrs, maen nhw nawr hefyd yn elwa ar yr oes ddigidol. Rydym wedi clywed rhywfaint am hynny, ond, unwaith eto, bydd rhywfaint o adnoddau wedi'u targedu yno i alluogi’r llwyfannau hynny i ddatblygu, yn parhau i gefnogi'r dreftadaeth lenyddol wych, gyfoethog sydd gennym yng Nghymru.