Part of the debate – Senedd Cymru am 5:28 pm ar 13 Mehefin 2017.
Diolch, Dirprwy Lywydd. Heddiw, rwy’n awyddus i roi diweddariad ar ein prosiect Cyflymu Cymru a’r cynnydd tuag at brosiect olynol. Mae'r prosiect Cyflymu Cymru presennol yn parhau i wneud cynnydd da. Hyd at ddiwedd mis Mawrth 2017, mae BT wedi dweud wrthym fod mwy na 645,000 eiddo wedi cael mynediad at fand eang ffeibr cyflym drwy brosiect Cyflymu Cymru. Mae BT wedi cadarnhau bod digon o safleoedd yn cael eu hadeiladu ar hyn o bryd i wireddu ei ymrwymiad cytundebol i roi mynediad at fand eang cyflym iawn sy’n cynnig cyflymder lawrlwytho 30 Mbps i oddeutu 690,000 o eiddo cyn i’r contract gau ar 31 Rhagfyr eleni. Hefyd, bydd safleoedd ychwanegol yn gallu cael mynediad at gyflymderau o rhwng 24 Mbps a 30 Mbps.
Gallaf ddweud hefyd bod gwybodaeth am y farchnad yn dangos bod yr arlwy masnachol o wasanaethau cyflym iawn hefyd wedi rhagori ar ragolygon, gan roi mynediad at wasanaethau band eang cyflym iawn i eiddo ychwanegol y tu hwnt i'n maes ymyrryd erbyn hyn. Bydd yr Aelodau'n falch o nodi'r cynnydd y mae’r darparwr sefydlog diwifr Airband wedi'i wneud wrth gyflawni ein contract i ehangu mynediad at fand eang i nifer o barciau busnes ledled Cymru. Mae'n bleser gennyf gadarnhau bod y gwaith hwn bellach wedi'i gwblhau ac yn cynnwys ôl troed wedi’i ddilysu o ryw 2,000 o safleoedd busnes ar draws y gogledd a’r de.
Mae ein rhaglen lywodraethu, ‘Symud Cymru Ymlaen', yn glir ynghylch ein huchelgais i gynnig band eang cyflym a dibynadwy i bob eiddo yng Nghymru. Fel yr wyf wedi’i amlinellu mewn datganiadau blaenorol, rydym eisoes wedi dechrau ar y gwaith paratoi angenrheidiol i sefydlu prosiect buddsoddi band llydan olynol. Bydd y prosiect newydd yn cael ei ategu gan gyllideb sector cyhoeddus o ryw £80 miliwn, a fydd yn ei dro yn sbarduno arian cyfatebol sector preifat i ymestyn band eang ymhellach i'r safleoedd anoddaf eu cyrraedd ar draws Cymru erbyn 2020.
Lansiwyd adolygiad marchnad agored ym mis Tachwedd er mwyn deall, ar sail fesul safle, ble y mae band eang cyflym iawn wedi ei gyflwyno hyd yn hyn, a ble y mae'r farchnad yn bwriadu buddsoddi dros y tair blynedd nesaf. Dechreuwyd cyfres o ddigwyddiadau ymgysylltu â’r diwydiant ym mis Rhagfyr i helpu i lunio a llywio ardal ymyrryd y dyfodol a’r strategaeth gaffael. Rydym yn bwriadu dechrau ar gam nesaf y broses gaffael ym mis Medi. Mae'r broses o adolygu'r farchnad agored wedi cynhyrchu rhestr o dros 98,000 eiddo na allant gael mynediad at fand eang cyflym iawn ar hyn o bryd, a lle nad oes gan gwmnïau telathrebu unrhyw gynlluniau i'w cyrraedd yn ystod y tair blynedd nesaf.
Drwy gydol y broses hon o adolygu’r farchnad agored ac ymgysylltu’n barhaus â diwydiant, rydym wedi gwneud ymdrech sylweddol i wella ansawdd y data sy'n sail i'n dealltwriaeth o ble y mae'r bylchau band eang ar draws Cymru. Rydym yn awyddus i symud oddi wrth y data lefel cod post yr ydym wedi dibynnu arno yn flaenorol i ddata a all adnabod statws band eang safleoedd unigol. Gwnaethom hefyd fabwysiadu ymagwedd ofalus ac roeddem yn tueddu i gynnwys adeiladau, yn hytrach na’u heithrio, os oedd amheuaeth ynghylch pa un a ddylai rhai lleoliadau gael eu cyfrif yn adeiladau cymwys. Mae hyn yn golygu bod rhai safleoedd wedi eu cynnwys na fyddent wedi’u cynnwys o bosibl o dan adolygiadau marchnad agored blaenorol. Mae angen i ni brofi'r data hwn yn awr drwy ymgynghori.
Heddiw, rwy’n lansio ymgynghoriad cyhoeddus pedair wythnos ar ganlyniadau'r adolygiad o’r farchnad agored. Rydym yn awyddus i glywed barn y diwydiant telathrebu a phreswylwyr a pherchnogion busnes ynghylch pa un a ddylai unrhyw safleoedd eraill gael eu cynnwys, neu a ddylai unrhyw eiddo sydd ar y rhestr ar hyn o bryd gael eu heithrio. I gefnogi hyn, bydd y data sydd ar gael ar ein gwefan ar lefel gronynnog iawn. Rwy'n annog pawb sy’n cael eu blino gan fand eang gwael i sicrhau bod eu safleoedd unigol wedi’u nodi’n gywir ar y map. Rwy’n annog Aelodau’r Cynulliad ac awdurdodau lleol i ddefnyddio eu gwybodaeth leol i helpu i sicrhau bod y data hwn yn gadarn ac yn gywir.
Bydd yr ymgynghoriad yn ein helpu i fireinio mwy ar y rhestr o safleoedd nad ydynt yn gysylltiedig. O ystyried graddfa’r niferoedd dan sylw, yn anochel, ni fydd y rhestr o safleoedd sydd ar ôl yn berffaith, ond po fwyaf o ymatebion a ddaw i lawer, mwyaf cynhwysfawr fydd y rhestr. Er mwyn helpu ymatebwyr i ddod o hyd i safleoedd unigol, mae map rhyngweithiol ar gael ar wefan Llywodraeth Cymru. Byddwn, felly, yn gofyn bod pob Aelod yn rhannu'r rhestr mor eang â phosibl, a byddaf yn sicrhau bod yr Aelodau'n cael y cyfeiriad ar y we. Bydd canlyniadau'r ymgynghoriad cyhoeddus yn helpu i benderfynu ar y strategaeth gaffael, o ran nifer a lleoliad y lotiau bidio posibl, a pha un a ddylid cynnwys unrhyw feini prawf blaenoriaethu. Bydd ymgysylltu pellach gyda'r diwydiant a rhanddeiliaid allweddol yn ystod yr haf i fireinio ein dull caffael. Rydym yn bwriadu bod mewn sefyllfa i wahodd tendrau ffurfiol i gyflwyno'r prosiect newydd ym mis Medi, gyda'r prosiect yn dechrau yn gynnar yn 2018.
Yn ystod y cyfnod ymgynghori hwn, rwy’n awyddus i sicrhau bod pob barn yn cael ei chlywed. Os oes yna gymunedau sydd â diddordeb mewn gweithredu eu hatebion eu hunain, rwy’n awyddus i glywed ganddynt. Os oes yna sylwadau ar sut y dylem rannu’r lotiau caffael, rwy’n awyddus i’w clywed. Ac os oes yna sylwadau am sut y dylem flaenoriaethu neu dargedu'r cyllid, rwy’n awyddus i glywed y rheini hefyd.
Mae'n amlwg i mi, ochr yn ochr â'r gwaith a nodir uchod, y bydd ein cynlluniau talebau band eang yn parhau i gynnig achubiaeth i gartrefi a busnesau. Rwy’n falch o gadarnhau y bydd y cynlluniau hyn yn parhau, a byddant yn addasu ac yn datblygu i sicrhau eu bod yn parhau i fod yn berthnasol. Rwy'n falch o gyhoeddi heddiw, mewn ymateb i adborth gan fusnesau, ein bod wedi addasu telerau ac amodau ein taleb gwibgyswllt i gwmpasu ystod ehangach o ddewisiadau. Bydd y newid hwn yn cyflwyno mwy o hyblygrwydd a bydd yn apelio at fusnesau sydd angen cymorth gyda chostau adeiladu a gosod ar gyfer cynhyrchion band eang yr ystod ganol, yn hytrach na newid i gynhyrchion llinell ar log drutach.
Rwyf wedi ymrwymo i gyflawni ein huchelgeisiau yn ‘Symud Cymru Ymlaen' i gynnig band eang dibynadwy, cyflym i bob eiddo yng Nghymru. Diolch.