Dyma ni felly’n symud ymlaen i’r eitem nesaf ar y agenda, sef y ddadl fer. Wrth i Aelodau adael yn dawel, mi wnaf i alw’r ddadl fer yn enw Jeremy Miles. Gwnaf i alw ar Jeremy Miles i siarad am y pwnc a ddewiswyd ganddo—Jeremy Miles.

Diolch, Llywydd. Heddiw, yn y Senedd, rydym yn coffáu 35 mlynedd ers diwedd rhyfel y Falklands, yr aeth llawer o ddynion ifanc iddi i amddiffyn ynysoedd Falkland rhag ymosodiad gan yr Ariannin, a chollodd llawer eu bywydau. Mae Cymru wedi chwarae ei rhan ar y llwyfan byd-eang mewn sawl ffordd, nid yn lleiaf drwy gyfraniad ein pobl ifanc i’n lluoedd arfog.

This debate today is on Wales’s role in the world and it’s, in several ways, an attempt to describe the wider range of ways that Wales does play a constructive and beneficial role on the international stage. I am pleased to have this opportunity to put forward this debate, and to David Rees, the Chair of the external affairs committee, and Joyce Watson, who will also be contributing to this debate.

Daeth y Dirprwy Lywydd i’r Gadair.

Mae Ariannin wedi chwarae rhan arwyddocaol yn hanes Cymru yn y byd. Ychydig dros ganrif cyn rhyfel y Falklands, gadawodd 153 o arloeswyr lannau Cymru am Batagonia, am eangderau Chubut. Yno, ffurfiasant gymuned sy’n dal i siarad Cymraeg ac i arddel eu Cymreictod hyd heddiw. Rhoddodd y senedd a sefydlasant yno bleidlais i’r menywod Cymreig yn 1867, 51 o flynyddoedd cyn i’w chwiorydd gartref gael yr un hawl. Rydym wedi allforio ein gwerthoedd Cymreig blaengar i’r byd byth ers hynny. Pan oeddem yn dathlu 150 mlwyddiant y Wladfa ym Mhatagonia yn ddiweddar, teithiodd Cerddorfa Genedlaethol Gymreig y BBC yno, gyda chefnogaeth Llywodraeth Cymru a’r Cyngor Prydeinig. Mae’r math hwn o gyfnewid ac allforio diwylliannol yn ganolog i’r hyn a ddylai ddod yn rhwydwaith byd-eang o bŵer meddal Cymreig. Er bod ein pŵer caled yn gyfyngedig, gall ein hasedau celfyddydol, chwaraeon, diwylliannol ac addysgol enfawr, sydd o safon fyd-eang mewn llawer o achosion—opera, offerynnol, a theatr i enwi ond ychydig—o’u defnyddio’n gywir, greu pŵer meddal sylweddol, sy’n gallu adeiladu pontydd i bob rhan o’r byd, a thrwy hynny, gall ddenu pobl i Gymru, gyda’u syniadau a’u dyfeisgarwch. Ni fyddwn yn cyflawni ein potensial os nad ydym yn buddsoddi yn y pŵer meddal hwnnw ac yn ei harneisio’n ddeallus, ac yn allweddol, os nad ydym yn cysylltu’r modd y’i defnyddiwn ac y’i cefnogwn yn agos at ein polisi economaidd.

This has always been crucially important, but it’s now even more important as we are now leaving the European Union. One of the greatest challenges for us all is to reform that relationship with the European Union. One of the most important statements in years on Wales’s role in the world is contained within the Welsh Government and Plaid Cymru White Paper, ‘Securing Wales’ Future’. We must now ensure that the UK Government delivers on the priorities set out in that White Paper. But, whilst our relationship with the single market remains unclear, the uncertainty caused by the process of leaving the European Union will mean that the prospects of attracting new businesses to Wales over the next few years are not particularly good.

We do already have significant international investors in Wales and our global co-dependence is incorporated in GE, Tata, Ford, Airbus and others—that, between them, employ thousands of our people. But, we must also set as a target for strengthening our indigenous businesses.

Rhaid i helpu busnesau Cymru i gael mynediad at farchnadoedd tramor barhau i fod yn flaenoriaeth. Dylai Llywodraeth Cymru, yn fy marn i, sefydlu corff dan arweiniad y diwydiant—fe’i galwn yn ‘Masnach Cymru’—gyda chefnogaeth Llywodraeth Cymru, ond yn gweithredu’n annibynnol, a chyda chylch gorchwyl clir i wella gallu busnesau Cymru i werthu tramor, gan gynnwys ar-lein, gan ddarparu rôl lysgenhadol i brynwyr tramor, a swyddogaeth cymorth busnes ddeallus wedi’i harwain gan fentoriaid. Mewn rhai sectorau, mae hon yn flaenoriaeth frys. Mae mwy na 90 y cant o allforion sector bwyd a diod Cymru yn mynd i’r UE. Rhaid dod o hyd i farchnadoedd newydd fel mater o flaenoriaeth. A dylai’r cytundebau masnach sy’n dod â’r marchnadoedd newydd hyn atom ac sy’n effeithio ar hanfodion bywyd economaidd ddod ger ein bron yn y Siambr hon i’w cymeradwyo, fel bod buddiannau penodol economi Cymru yn cael eu diogelu.

Ond rhaid i ni edrych y tu hwnt i Ewrop am ysbrydoliaeth, a pharhau i adeiladu ein cysylltiadau â rhannau eraill o’r byd. Dylem edrych ar waith Rhaglen Gymrodoriaeth Saltire yn yr Alban, sy’n cysylltu entrepreneuriaid a swyddogion gweithredol mewn busnesau yn yr Alban gyda chymheiriaid tramor i rannu arferion gorau byd-eang a datblygu profiad uniongyrchol o farchnadoedd tramor. Pam na ddylem gael rhywbeth sy’n cyfateb i hynny yng Nghymru?

Nawr, fe wyddom mai pryder am fewnfudo o Ewrop oedd un o’r prif achosion a oedd yn sail i’r penderfyniad i adael yr Undeb Ewropeaidd, ond ni ddylai’r rhai ohonom a ddadleuodd dros gadw ein haelodaeth o’r Undeb Ewropeaidd syrthio i’r fagl o gredu mai’r fersiwn gyfredol o reolau rhyddid i symud yw’r unig ffordd i ni fynegi ein rhyngwladoliaeth. Rhoi ein budd economaidd cenedlaethol—yn hirdymor ac ym mhob rhan o’r DU—yn ganolog i system fudo newydd yw’r peth iawn i’w wneud. A pham yn wir na ddylem gael pŵer, fel sydd gan daleithiau Canada, i bennu anghenion mudo lleol fel rhan o system ar gyfer y DU gyfan?

But, we should also reflect our internationalism in a commitment to welcome those who are fleeing war and persecution. I encourage the Government, therefore, to take action on the recommendations of the Equality, Local Government and Communities Committee to make Wales a first nation of refuge.

Gadewch inni gofio nad yw mudo byd-eang yn digwydd i un cyfeiriad yn unig. Mae’r Cymry bob amser wedi byw y tu hwnt i’n glannau, a dylem fod yn falch o’n diaspora Cymreig. Er bod mentrau allgymorth megis Cymru Byd-eang i’w croesawu cyn belled ag y maent yn mynd, yr hyn sydd ei angen arnom mewn gwirionedd yw datganiad polisi croyw a chlir gan Lywodraeth Cymru ynghylch nodau a diben y polisi diaspora, sut y byddwn yn mapio’r diaspora, pwy y gallwn weithio gyda hwy i gyflawni hynny, y rôl y gall y Llywodraeth ei chwarae, beth y mae’r Llywodraeth yn ei ddisgwyl gan eraill, a sut y bydd yn gweithio gyda Llywodraeth y DU i ddatblygu a meithrin perthynas gyda Chymry dramor.

Nid yw hyn yn ymwneud â rhwydweithio meddal a hiraeth, er mor bleserus y gall y ddau beth hynny fod. Mae’n ymwneud â sut y gall Cymru ffynnu ar dalent, creadigrwydd ac ymrwymiad yr holl Gymry, lle bynnag y maent yn digwydd byw. Heb strategaeth ddiamwys a fframwaith polisi, rydym mewn perygl o fethu yn yr uchelgais hwn. Ac eto, nid yw’n ymwneud yn unig â’r hyn y gall y Llywodraeth ei wneud. Mae’n rhaid i ni hefyd ddatgan her i’n diaspora Cymreig. Ble bynnag yr ydych yn byw, rhaid i ni ofyn y cwestiwn, ‘Beth allwch chi ei wneud yn awr dros Gymru?’ Ond yn bennaf, rhaid meithrin y sgiliau a’r syniadau sydd eu hangen arnom i fanteisio ar ein rôl yn y byd, yma gartref, drwy system addysg sy’n edrych tuag allan.

I applaud the Welsh Government on its international education programme, which is provided by the British Council and assists in giving an international perspective to our pupils. I hope to see this being built on as we develop our schools curriculum. But we also know how far behind we are in the teaching of modern foreign languages, which have been in decline for over a decade, with a reduction of over 44 per cent over the past 15 years in terms of pupils studying those subjects up to A-level. It appears that the steps we’re taking to tackle this have not been working. The demand for modern languages to ensure success in the international economy are increasing, and we won’t be preparing our young people adequately to prosper in a global economy unless we tackle that particular challenge as a matter of urgency.

Our universities are part of a global network of research and study that we should be proud of. Over 25,000 international students are studying at our universities here in Wales, each of them prospective ambassadors for Wales when they return to their home nations. Programmes such as Global Wales assist universities in extending their reach, but they must be imbued with a new feeling of responsibility to use those networks, not just to improve their own research and education but also to build the wider Welsh economy and society.

Mae miloedd o fyfyrwyr wedi croesi gorwelion newydd fel rhan o raglenni Erasmus yr Undeb Ewropeaidd. Y tu allan i’r UE, rhaid i ni sicrhau bod y cyfleoedd hyn yn parhau, ac nid fel trefniadau dwyochrog rhwng prifysgolion, ond fel rhwydwaith amlochrog o gyfleoedd cyfnewid i bawb, gan helpu i weu patrwm dinasyddiaeth ryngwladol. Wrth i ni geisio sicrhau chwarae teg rhwng addysg academaidd a galwedigaethol, beth yw maint uchelgais y Llywodraeth i roi’r un cyfle i weithio ac astudio dramor i brentisiaid? Mae yna enghreifftiau da eisoes i ni adeiladu arnynt, ond hyd nes y gallwn gynnig cyfle i brentisiaid fynd ar leoliad tramor i’r un graddau ag y gwnawn i fyfyrwyr, ni fyddwn yn cyflawni’r parch cydradd hwnnw, sy’n un o’r gwerthoedd craidd sydd gennym yn ein hymagwedd newydd tuag at sgiliau ac addysg.

Gyda’n gwerthoedd, ym mhopeth a wnawn, rhaid i’n gweithgareddau tramor adlewyrchu gwerthoedd rydym yn eu trysori gartref. Rydym wedi deddfu yn y lle hwn i fod yn genedl gyfrifol yn fyd-eang. Boed hynny drwy Gymru yn Affrica neu drwy ein Under2 Coalition o bartneriaethau amgylcheddol, rydym wedi bod o ddifrif ynglŷn â’n rhwymedigaethau dinasyddiaeth fyd-eang ag ystyried ein bod yn wlad fach. Ond rhaid i ni hefyd fyw ein gwerthoedd wrth i ni fasnachu—fel y dewiswn ein partneriaid masnachu ac fel y dewiswn eu disgrifio. Caiff cysylltiadau y dewiswn eu disgrifio fel perthnasoedd arbennig eu hennill drwy ymdrech galed a rhaid eu seilio ar werthoedd a rennir ac nid yn syml ar elw masnachol i’r ddwy ochr.

Felly, mae’r ffyrdd yr ymgysylltwn â gweddill y byd yn amrywiol, yn gymhleth ac yn gysylltiedig. Mae’n hanfodol, nid yn unig ein bod yn gweithredu i hybu ein pŵer meddal diwylliannol, i gefnogi ein hallforwyr, i adeiladu rhwydwaith o fyfyrwyr ac ymchwilwyr a pharhau i fod yn bartneriaid byd-eang ymroddgar a chyfrifol, ond mewn oes o adnoddau prin a heriau cymhleth, rhaid i bob un o’r camau a gymerwn ategu a chefnogi ei gilydd. Dylai’r rhai sy’n gweithio i ymestyn ein cysylltiadau diwylliannol allu cydweithio â’r rhai sy’n darparu teithiau masnach. Dylai’r rhai sy’n gweithio i gyrraedd ein nodau amgylcheddol wybod beth rydym yn ei wneud i ymestyn ein cyrhaeddiad addysgol. Mae hynny’n galw am strategaeth ‘Cymru yn y byd’ gydgysylltiedig, sy’n dweud wrthym beth yw blaenoriaethau Llywodraeth Cymru, sut y bydd yn gweithredu, ac yn wir, beth y mae’r Llywodraeth yn ei geisio er budd Cymru o bolisi tramor Llywodraeth y DU—a strategaeth sy’n destun trafod a chraffu fel mater o drefn yn y Siambr hon.

Am y rhan fwyaf o fy mywyd gwaith, cyn cael fy ethol, roeddwn yn gweithio ar ran busnesau rhyngwladol, yn gweithio ar brosiectau yn yr Unol Daleithiau, yn Ewrop, yn Awstralia, yn y dwyrain pell, yn ogystal ag yma yn y DU. Roedd y cyd-destun byd-eang bob amser yn bresennol. Ers cael fy ethol, cefais fy nharo gan gyn lleied rydym yn cynnwys y cyd-destun rhyngwladol yn ein trafodaethau yn y lle hwn. Yn 2015, cyhoeddodd Llywodraeth Cymru strategaeth dda ar gyfer ei hymwneud â’r byd, sy’n dwyn yr un enw â’r ddadl hon. Nid yw wedi ymddangos mewn unrhyw ffordd arwyddocaol yn nhrafodion y sefydliad hwn. Felly, rwy’n croesawu’r ffaith fod y Llywodraeth bellach wedi cynnull grŵp rhyngwladol o dan nawdd y Prif Weinidog, ac edrychaf ymlaen at weld y Siambr hon yn cael cyfle i ddadlau a thrafod ei waith.

Nid yw’r modd y dewiswn ymwneud â gwledydd eraill yn eitem ddisgresiynol. O’i gael yn iawn, gallwn helpu ein cymunedau; gallwn helpu Cymru i ffynnu. O’i gael yn anghywir, cawn ein gadael ar ôl. Rydym yn byw mewn oes pan fo troi tuag i mewn ac amddiffyn yr hyn sydd gennym yn demtasiwn mewn byd o newid cyflym. Mater i ni, yn y lle hwn, yw cyflwyno achos dros strategaeth allanol glir, weladwy a chydgysylltiedig, ac i gyflwyno’r achos dros Gymru yn y byd.

A gaf fi ddiolch i’r Aelod dros Gastell-nedd am y ddadl heno ac am gynnig munud o’i amser i mi? Mae wedi siarad am Batagonia a’n symud draw yno yn y 1850au, ond a gaf fi hefyd ei atgoffa ynglŷn â ble arall y mynegwyd ein gwerthoedd sy’n seiliedig ar degwch a chyfiawnder cymdeithasol? Fe’u mynegwyd gan y llu o ddinasyddion Cymru a ymunodd â’r frigâd ryngwladol yn rhyfel cartref Sbaen i ymladd yn erbyn ffasgaeth, i ymladd yn erbyn yr asgell dde eithafol, ac i sicrhau bod cyfiawnder cymdeithasol ar gael i bawb ar draws y byd. Credaf mai’r hyn y ceisiwn ei ddweud heno yw bod angen i’r agwedd ar Gymru sy’n edrych tuag allan ddod i’r amlwg yn awr hefyd. Ar ôl Brexit mae cyfle i ni wneud hynny. Rydym yn gweld y newidiadau yn y berthynas â’r Undeb Ewropeaidd. Rydym yn gweld y cyfleoedd i Gymru fynd allan i’r byd unwaith eto, i werthu ei hun i’r byd unwaith eto, ac i sicrhau bod yr hyn sydd gennym—y gwerthoedd sydd gennym a’r gwerthoedd a rannwn—yn addas ar gyfer yr holl gytundebau masnachu a fydd ar waith ac a fydd yn gwasanaethu ein cymunedau’n dda.

Diolch i chi, Jeremy, am roi amser i mi siarad yn eich dadl fer heddiw. Fel cadeirydd rhanbarthol cymdeithas Seneddwragedd y Gymanwlad, rwy’n ymwybodol iawn o werth partneriaethau rhyngwladol a’r manteision y gallant ac y maent yn eu cynnig i bob un ohonom. Mae partneriaeth ardderchog Seneddwragedd y Gymanwlad a’r rhaglen weithredu a gytunwyd wedi helpu i sicrhau cynnydd a newid mewn nifer o feysydd hynod bwysig sy’n cynnwys rhoi terfyn ar drais yn erbyn menywod a phlant, masnachu mewn pobl a gwella rhagolygon menywod yn yr economi. Felly, gweithio mewn partneriaeth â gwledydd ar draws y Gymanwlad sydd wedi ein galluogi i rannu ein gwybodaeth a’n syniadau, a hefyd i helpu i sicrhau newid. Ar adeg pan fo Brexit ar frig yr agenda, bydd partneriaethau gyda’n ffrindiau yn y Gymanwlad ac yn Ewrop hefyd yn fwy allweddol nag erioed o’r blaen yn fy marn i.

Diolch. Galwaf ar Arweinydd y tŷ i ymateb i’r ddadl—Jane Hutt.

Diolch yn fawr iawn, Dirprwy Lywydd. Hoffwn ddiolch i Jeremy Miles am godi’r pwnc pwysig hwn. Rwy’n credu mai dyma’r adeg fwyaf allweddol, mae’n debyg, ers datganoli o ran agenda ryngwladol Cymru. Mae hefyd yn dda i ddefnyddio’r cyfle heno i groesawu’r profiad helaeth rydych yn ei gynnig i’r ddadl hon, ac yn wir, i’r Cynulliad hwn, ac i dynnu sylw at y ffaith nad oeddem yn ôl pob tebyg yn gwneud defnydd llawn o’r profiad hwnnw a’r ffocws hwnnw—a thynnodd David Rees sylw at hyn hefyd—yn ein trafodion. Ond rwy’n credu ei bod yn bwysig, fel y dywedwch, ein bod wedi cyhoeddi ‘Cymru yn y Byd’, agenda ryngwladol Llywodraeth Cymru, yn 2015. Ond am anferth—wyddoch chi, am ddigwyddiadau. Mae cymaint wedi digwydd ers hynny. Dangosodd canlyniad refferendwm yr UE a’r etholiad yr wythnos diwethaf, wrth gwrs, effaith digwyddiadau, ac wrth gwrs, mae’r digwyddiadau hyn yn effeithio’n fawr ar ein hagenda ryngwladol.

Pan fydd goblygiadau Brexit yn gliriach, credaf y byddwn yn gallu blaenoriaethu sut y byddwn yn cymryd rhan mewn Undeb Ewropeaidd ar ei newydd wedd a thu hwnt, ac yn gwneud penderfyniadau gwybodus ynglŷn â’r ffordd orau i ddyrannu ein hadnoddau. Ar yr adeg honno, byddwn yn cyhoeddi strategaeth ryngwladol newydd. Ond yn y cyfamser, rydym yn parhau â’n hymgysylltiad rhyngwladol ym mhob un o’r ffyrdd a grybwyllwyd gennych, a byddaf yn cyffwrdd â’r rheini. Yn awr, yn fwy nag erioed, mae angen i ni ddatblygu’r economi i sicrhau bod Cymru yn parhau i ffynnu. Mae ffocws ein gwaith rhyngwladol yn glir: creu Cymru fwy ffyniannus a chynaliadwy drwy fwy o allforio a buddsoddi gan wella dylanwad ac enw Cymru yn rhyngwladol. Rwy’n credu mai ar rôl ddiplomyddol, rôl wleidyddol ehangach o’r fath y dylem ganolbwyntio, fel rydych wedi tynnu sylw ati heddiw. Mae angen i ni barhau i hyrwyddo Cymru fel lle gwych i fyw, astudio, gweithio, ymweld ag ef a gwneud busnes. Mae angen i ni ddiogelu’r sefyllfa ariannol ar gyfer y genhedlaeth hon, cenhedlaeth ein plant, a chenedlaethau i ddod.

Ers datganoli, mae gan Lywodraeth Cymru stori dda i’w hadrodd. Mae ein henw da yn rhyngwladol o gwmpas y byd wedi tyfu ac yn parhau i dyfu, a lle mae pobl yn gwybod amdanom, ni chawn ein hystyried bellach fel man anghysbell gyda thirlun creithiog, fel atgof o’r dyddiau a fu pan oedd gennym ddiwydiant glo ffyniannus; erbyn hyn mae gennym broffil hollol wahanol ac rydym yn fwy adnabyddus am ein heconomi sy’n seiliedig ar wybodaeth, ein hymchwil arloesol, ein sector addysg uwch ardderchog, lleoliad gwych i ymweld ag ef, gyda ffigurau twristiaeth yn codi o hyd, ac am ansawdd rhagorol ein bwyd a’n cynnyrch. O ran enw da, yn gynharach y mis hwn, roedd llygaid y byd ar Gymru pan fu dros 200 miliwn o bobl mewn dros 200 o wledydd a thiriogaethau yn gwylio rownd derfynol Cynghrair Pencampwyr UEFA, y tro cyntaf i rowndiau terfynol y dynion a’r menywod gael eu cynnal yn yr un ddinas ar yr un penwythnos, a daeth 170,000 o ymwelwyr o bedwar ban byd i Gaerdydd ar gyfer y digwyddiadau hyn. Ac ni allwch roi pris ar werth proffil rhyngwladol cadarnhaol.

Rydych wedi crybwyll diwylliant. Mae gan ddiwylliant ran enfawr i’w chwarae yn datblygu proffil, yn helpu i ddatblygu cysylltiadau dylanwadol ar bob lefel. Ac mae gan Gymru gyfoeth o ddiwylliant a threftadaeth, ac mae angen i ni wneud i hynny weithio drosom, a ninnau bellach yn dod yn enwog yn rhyngwladol fel cartref cystadleuaeth Canwr y Byd, sy’n cael ei chynnal yr wythnos hon, Artes Mundi, gwobr gelf fwyaf y DU ac un o’r rhai mwyaf arwyddocaol yn y byd, a gwobr Dylan Thomas, un o’r gwobrau mwyaf mawreddog i ysgrifenwyr ifanc.

Ac mae Cymru hefyd ar flaen y gad yn arwain y byd mewn nifer o fentrau, megis dod yn Genedl Masnach Deg gyntaf y byd, datblygu rhaglen Cymru o blaid Affrica, a chyflwyno Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015. Ac ers datganoli, rydym wedi datblygu cysylltiadau gyda gwledydd a rhanbarthau fel Iwerddon a Llydaw, lle mae gennym gysylltiadau clir, ac mae pob un ohonynt wedi golygu datblygu perthynas waith gynhyrchiol yn rhyngwladol a chreu cyfleoedd i rannu arferion gorau. Ar ôl Brexit, byddwn yn ceisio datblygu cysylltiadau newydd lle mae’n gwneud synnwyr i wneud hynny, ac rwy’n falch hefyd fod Joyce Watson wedi tynnu sylw at y gwaith bywiog a’r ymrwymiad dan arweiniad Joyce yn arbennig mewn perthynas â grŵp a chymdeithas Seneddwragedd y Gymanwlad—a chawsom gynhadledd wych yma yng Nghaerdydd, a gynhaliwyd gan Joyce yn ddiweddar iawn, cynhadledd a edrychai ar entrepreneuriaeth menywod ac a edrychodd ar enghreifftiau diddorol iawn yma o Gymru.

Ond wrth wraidd ein strategaeth ryngwladol ac economaidd, mae’n ymwneud â sut rydym yn darparu cefnogaeth ystyrlon i gwmnïau o Gymru sy’n awyddus i allforio eu nwyddau a’u gwasanaethau, rhyngwladoli eu busnesau, cynyddu gwerth allforion, a nifer y cwmnïau o Gymru sy’n allforio—pileri canolog ein strategaeth economaidd. Mae gennym ystod gynhwysfawr o gymorth i allforwyr presennol a darpar allforwyr sy’n canolbwyntio ar bedwar maes allweddol: eu hysbrydoli i ddechrau neu dyfu eu hallforion; trosglwyddo’r wybodaeth a’r sgiliau i adeiladu eu gallu i allforio; eu helpu i gysylltu â darpar gwsmeriaid dramor; a chefnogi ymweliadau â marchnadoedd tramor. Felly, rydym yn helpu cwmnïau ar bob cam o’u taith allforio, ac rydym wedi helpu cwmnïau o Gymru i ennill archebion allforio newydd. Ac yn y flwyddyn ddiwethaf, aethom â mwy na 170 o gwmnïau gwahanol ar deithiau masnach ac i arddangosfeydd tramor mewn ystod amrywiol o farchnadoedd. Ac eleni, mae ein rhaglen yn cynnwys rhai cyrchfannau cyfarwydd: India, Tsieina, Japan, er enghraifft, yn ogystal â marchnadoedd llai cyfarwydd, megis Singapore, Fietnam, De Korea ac Iran. Ac er bod Cymru’n allforio dwy ran o dair o’i nwyddau i wledydd yr UE, mae’r rhaglen hon yn pwysleisio pwysigrwydd cynnal a chreu cysylltiadau masnach gyda marchnadoedd y tu allan i Ewrop. Ond rydym yn benderfynol o gefnogi allforwyr Cymru gymaint ag y gallwn mewn economi ôl-Brexit—ar y blaen ac ynghanol unrhyw neges i gwmnïau, mae’r datganiad fod Cymru ar agor i fusnes.

Mae cwmnïau yng Nghymru eisoes wedi rhoi camau ar waith i ymateb i heriau economi ôl-UE, ac rydym yn gweithio gyda mwy a mwy o gwmnïau i’w cynorthwyo i allforio. Ac rwyf am i bawb ar draws Cymru a gweddill Ewrop ddeall nad yw gadael yr UE, i ni, mewn unrhyw ystyr yn golygu y bydd Cymru yn troi ei chefn ar Ewrop; rydym bob amser wedi bod yn glir fod Llywodraeth Cymru yn parchu’r penderfyniad i adael yr Undeb Ewropeaidd, ond mae ein Papur Gwyn, ‘Diogelu Dyfodol Cymru’, yn darparu cynllun cynhwysfawr a chredadwy ar gyfer y trafodaethau wrth i’r DU baratoi i adael yr UE. A gaf fi ddweud eto hefyd pa mor bwysig yw cadeiryddiaeth David Rees o’r hyn sydd bellach yn gynyddol yn Bwyllgor materion allanol yn hytrach na deddfwriaeth ychwanegol—am rôl bwysig y mae’r pwyllgor hwnnw’n ei chwarae yma yn y Cynulliad, rôl sy’n cael ei chydnabod y tu hwnt i’r fan hon yn y DU ac Ewrop? Wrth gwrs, mae Jeremy Miles yn aelod allweddol o’r pwyllgor hwnnw. Rwy’n credu y bydd y rôl yn datblygu, ac mae’n datblygu’n sylweddol, wrth inni symud ymlaen.

Rydym yn barod i weithio’n adeiladol gyda Llywodraeth y DU i sicrhau cytundeb sy’n diogelu busnesau Cymru, ein heconomi a ffyniant Cymru yn y dyfodol. Nid yw ein pobl ifanc yn gwybod am fywyd y tu allan i’r Undeb Ewropeaidd, gyda’i hawliau i bobl symud yn rhydd a rhaglenni a ariannwyd gan yr UE. Soniasoch am Erasmus; yn 2015, roedd Erasmus + yng Nghymru yn cynorthwyo tua 2,600 o staff a myfyrwyr yn y sector addysg bellach ac uwch a’r sector ieuenctid i astudio, gweithio, gwirfoddoli, dysgu a hyfforddi yn Ewrop. Rhaid i ni weld y cyfleoedd hyn yn parhau ar ôl Brexit.

Hefyd, fe siaradoch am Gymru’n wlad groesawgar sy’n elwa ar fewnfudo o sawl rhan o’r byd, gan gynnwys yr UE, ac mae ymfudwyr i Gymru yn cyfrannu’n helaeth tuag at ddarparu ein gwasanaethau cyhoeddus hanfodol a gweithio yn ein sectorau economaidd allweddol, gan groesawu miloedd o fyfyrwyr o bob cwr o’r byd i astudio yma a chryfhau ein prifysgolion o safon fyd-eang.

Wrth edrych i’r dyfodol, rwy’n credu bod angen i ni weld bod angen o hyd i ni recriwtio o’r UE ac o amgylch y byd i swyddi lle mae angen clir i wneud hynny oherwydd prinder. Rydym am wneud i’r rhai sydd eisoes yma barhau i chwarae eu rhan yn gwneud Cymru yn genedl lwyddiannus sy’n edrych tuag allan. Rwy’n falch eich bod wedi tynnu sylw eto at y gwaith croesawus, sy’n edrych tuag allan, a wneir gan y Pwyllgor Cymunedau, Cydraddoldeb a Llywodraeth Leol ar ffoaduriaid, a byddwn yn trafod hynny eto cyn bo hir.

Felly, yn olaf rwyf am sôn am y ffaith ein bod fel Llywodraeth, dros y 10 mlynedd diwethaf, wedi cynorthwyo ac annog degau o filoedd o bobl yng Nghymru i gymryd rhan a chyfrannu at ddatblygu rhyngwladol drwy ein rhaglen Cymru o blaid Affrica. Mae mwy o blant yn mynd i’r ysgol bellach, mae miloedd o fenywod wedi cael eu grymuso drwy hyfforddiant sgiliau ac mae rhai o’r teuluoedd tlotaf yn iachach diolch i’r hyfforddiant helaeth y mae gweithwyr iechyd Cymru wedi’i gynnig yn rhan o hynny.

I gloi, mae Brexit a globaleiddio yn cyflwyno heriau a chyfleoedd i Gymru. Trwy weithio gyda’n gilydd ar draws y sbectrwm gwleidyddol gydag ystod eang o bartneriaid yng Nghymru, y DU ac yn rhyngwladol, gallwn adael cymaint â phosibl o’n hôl ar y byd a helpu Cymru i ddod yn wlad fwy ffyniannus a chyfrifol yn fyd-eang.

Diolch yn fawr iawn. Dyna ddiwedd ein trafodion am heddiw. Diolch.

Daeth y cyfarfod i ben am 17:38.