Wel, rydym, ar hyn o bryd, yn ymdrin â chanlyniad yr etholiad cyffredinol, a dim ond dau opsiwn dichonadwy gafodd eu cynhyrchu ganddo. Un oedd Llywodraeth Geidwadol leiafrifol—yr un yr oeddwn i, gyda llaw, yn ei ffafrio, ond byddai hynny wedi bod yn fregus, yn amlwg—neu, yn ail, cyfuniad gyda'r DUP i greu cytundeb hyder a chyflenwi. Nid oedd dim cyfuniad arall a allai fod wedi cynhyrchu Llywodraeth i’r wlad hon ac, yn amlwg, penderfynodd y Prif Weinidog fod yr angen i negodi Brexit llwyddiannus yn golygu bod angen sicrwydd ychwanegol ar ffurf cytundeb hyder a chyflenwi. Ar y sail honno, mae rhywfaint o gost wedi ei hawlio. Dydw i ddim yn synnu bod hynny bellach yn destun craffu ac, wrth gwrs, mae hynny'n gwbl briodol.

Mae'n rhaid imi ddweud, cyn imi gyrraedd hynny, fy mod yn gweld y cyfuniad hwn rhwng y Blaid Geidwadol a'r DUP yn anodd, oherwydd statws eithriadol Gogledd Iwerddon yng ngwleidyddiaeth y DU. Nawr, mae gennym Lywodraeth Brydeinig sy’n dibynnu ar blaid Wyddelig am y tro cyntaf ers 1910. Fel John Major, rwy’n nodi’r cymhlethdodau y gallai hyn eu cyflwyno i'r broses heddwch. Fodd bynnag, gallai’r pecyn ariannol helaeth y mae'r DUP wedi ei negodi, o leiaf, gynorthwyo i ailsefydlu'r Weithrediaeth rhannu pŵer. Roedd wedi dod o dan gryn straen oherwydd—dewch inni ei alw’n wleidyddiaeth cyni, hyd yn oed cyn i’r ddadl am wresogi â biomas ddod â phethau i stop llwyr. Fel mater o grefft llywodraeth—ac rwy’n gwybod bod gan y Prif Weinidog ddiddordeb mawr yng ngwleidyddiaeth Gogledd Iwerddon—rwy’n gobeithio y byddwn nawr yn gweld cyfle i'r holl bleidiau i gydweithio a defnyddio eu hadnoddau ychwanegol yn gynhyrchiol.

Rwy’n gweld bod Llywodraeth Cymru a Llywodraeth yr Alban wedi dweud ac, yn wir, ailadroddwyd hynny y prynhawn yma yn y fan hyn, y byddant yn cychwyn y mecanwaith anghydfod ffurfiol. Rwy'n meddwl bod hynny’n beth cyfrifol i'w wneud os ydych yn credu bod yr anghydfod yn ddigon difrifol, ac rwy'n siŵr y gwnewch yr achos yn gryf iawn. Mae'n amlwg, rwy’n meddwl—hyd yn oed ar yr ochr hon i'r tŷ mae'n rhaid inni gydnabod—bod y cytundeb gyda'r DUP yn peri goblygiadau ehangach, ac mae, rwy’n cyfaddef, yn peri rhai heriau difrifol i Blaid Geidwadol Cymru ac i Geidwadwyr yr Alban. Fodd bynnag, nid yw rhai o'r beirniadaethau yr ydym wedi’u clywed y prynhawn yma wedi bod yn ddim mwy na gwrthdaro pleidiol syml. Rwy’n meddwl bod angen rhywfaint o gymedroldeb a chymesuredd wrth edrych ar y materion hyn, gan ein bod yn sôn am y broses heddwch, Brexit a strwythur ein gwladwriaeth yn y dyfodol, ac mae angen crefft llywodraeth, yn ogystal â gwneud pwyntiau mwy uniongyrchol o ddeialog amhleidiol. Rydym wedi clywed bod Gordon Brown, yn nyddiau olaf ei brifweinidogaeth, wedi mynd at y DUP, ac, yn ôl pob tebyg, byddai wedi wynebu anawsterau tebyg o gynnwys nid plaid â stamp ideolegol—