9. 9. Dadl Frys: Cytundeb ‘Hyder a Chyflenwi’ Llywodraeth y DU a Phlaid yr Unoliaethwyr Democrataidd

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:03 pm ar 27 Mehefin 2017.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of David Melding David Melding Conservative 6:03, 27 Mehefin 2017

(Cyfieithwyd)

Wel, amser a ddengys ar sefydlogrwydd yr holl drefniant hwn. Yn fy marn i, ac rwy'n mynd i fynd i drafferth ofnadwy nawr, yw mai dyn a ŵyr beth fydd yn digwydd ar ôl diwedd y trafodaethau Brexit. Ond rwy’n meddwl bod angen inni sefyll dros Gymru. Dyna pam mae'r Cynulliad Cenedlaethol yma. Mewn adegau o drafod dyrannu adnoddau gwladwriaeth y DU, yr ydym yn rhan ohoni ac wedi bod yn cynhyrchu’r adnoddau hynny ers cyn cof, yn amlwg, ceir dadl gyson ynghylch beth yw'r gyfran deg. Rwy’n credu y dylid defnyddio fformiwla Barnett â rhan o'r hyn y byddwn yn ei alw’n gytundeb dwy flynedd gwerth £1 biliwn a gafodd Gogledd Iwerddon. Ond hoffwn gael fy ffrwyno yn yr hyn yr wyf yn mynd i alw amdano, oherwydd rwy’n meddwl bod rhai o'r hawliadau’n sicr yn ormod.

O ran seilwaith, mae gennym eisoes—yn aml iawn, beth bynnag—ymagwedd ddwyochrog at hyn, ac rwy'n meddwl, wrth alw am brosiectau arbennig yn y dyfodol, y bydd angen inni sicrhau bod Cymru'n cael ei chyfran deg. Mae'r morlyn llanw yn un amlwg iawn sydd nawr ar y gorwel.

Fodd bynnag, rwy’n pryderu am oblygiadau peidio â defnyddio fformiwla Barnett ar gyfer rhywfaint o'r gwariant refeniw—rwyf yn ei amcangyfrif fel tua £450 miliwn dros ddwy flynedd i Ogledd Iwerddon—gan nad wyf yn meddwl bod hyn yn gosod cynsail da i’r Deyrnas Unedig. Rwy’n meddwl y gellir cyfiawnhau rhai o'r codiadau hynny i Ogledd Iwerddon ar y sail y byddant yn cynorthwyo'r broses heddwch, ac mae cynsail ar gyfer hyn. Ond rwy’n meddwl bod angen defnyddio fformiwla Barnett ar gyfer rhywfaint o'r arian hwn, ac rwy’n galw ar Lywodraeth y DU i ailystyried yr agwedd hon ar y cytundeb y maent newydd ei drafod, a meddwl yn nhermau cyllidebau Cymru a'r Alban.

A gaf i gloi—rydych wedi bod yn hael iawn, Llywydd—drwy ddweud, o ran ble mae ein gwladwriaeth yn mynd ar ôl Brexit ac i fyfyrio ar y profiad hwn hefyd, bod angen inni weld system grantiau bloc yn cael ei disodli gan ryw fath o grant gan y Trysorlys wedi’i oruchwylio gan gomisiwn grantiau annibynnol? Gallai hynny ddal i ganiatáu taliadau arbennig mewn amgylchiadau eithriadol, ond rwy'n meddwl mai dyna’r math o sefydlogrwydd y bydd ei angen arnom ar gyfer y wladwriaeth Brydeinig wedi iddi fynd heibio i’r dyfroedd gwyllt yr ydym nawr yn eu hwynebu o ran y broses Brexit. Diolch.