Part of the debate – Senedd Cymru am 5:24 pm ar 28 Mehefin 2017.
Diolch, Llywydd. Hoffwn ddiolch i bawb a gymerodd ran yn y ddadl. Rydym wedi gweld llawer iawn o gonsensws dros y rhan fwyaf ohoni. A gaf fi ddiolch i Ysgrifennydd y Cabinet am ei hymateb, ac a gaf fi ddiolch i bawb sydd naill ai yn ystod y ddadl, neu drwy negeseuon cyn y ddadl, wedi fy nghroesawu, ac a gaf fi ddweud diolch yn fawr iawn am hynny?
Gan ddechrau gyda Paul Davies—mae’n braf mynd yn gyntaf, Paul, onid yw, gan fod yn rhaid i bawb arall ddweud yr un peth â chi, ond mewn ffordd ychydig yn wahanol? Rwy’n credu bod Paul wedi amlygu’r angen i wledydd datganoledig gael llais cryf, i Lywodraethau ar draws y DU weithio gyda’i gilydd, a thynnodd sylw at ansawdd uchel cynnyrch bwyd o Gymru. Credaf fod hynny wedi’i adleisio gan lawer iawn o siaradwyr eraill. A gaf fi ddweud am fy mhrofiad i o ansawdd uchel cynnyrch bwyd o Gymru—cig oen, cig eidion, caws a menyn o Gymru yn arbennig—fod gennyf y stumog i brofi hynny? [Chwerthin.]
Simon Thomas—roeddwn yn meddwl ei fod yn mynd i roi’r gorau iddi ar ôl 30 eiliad pan ddywedodd y byddai’n rhoi cefnogaeth lawn—. Yn anffodus, teimlai’r angen i fwrw ymlaen am y pedair munud a hanner nesaf. Ond rwy’n credu ei fod yn iawn, mae angen i ni gadw mynediad at y farchnad sengl. Mae pwysigrwydd hynny—rwy’n synnu nad yw rhai pobl yn gweld mewn gwirionedd pa mor bwysig yw hi eich bod eisoes yn masnachu gyda phobl—. Mae dod o hyd i gwsmeriaid newydd yn wych, ond mae rhoi’r gorau i’r cwsmeriaid sydd gennych i’w weld yn benderfyniad dewr iawn—efallai y byddai eraill yn defnyddio’r geiriau ‘gwirion’ neu ‘dwp’.
Soniodd Simon am rywbeth rwy’n siarad amdano o hyd—un o fanteision dod allan o’r Undeb Ewropeaidd yw na fydd rheolau caffael yr Undeb Ewropeaidd yn berthnasol mwyach. Gallwn gefnogi ein diwydiannau bwyd lleol ein hunain. Yn llawer rhy aml, mae nifer ohonom mewn mannau gwahanol, wrth wneud swyddi cyn hyn, wedi cael gwybod, ‘Ni allwch fynnu ei fod yn gig oen o Gymru. Ni allwch fynnu ei fod yn gig eidion o Gymru. Ni allwch fynnu ei fod yn gaws a menyn o Gymru, gan fod yn rhaid i chi ufuddhau i reol yr Undeb Ewropeaidd ac mae’n rhaid i chi gaffael yn allanol.’