6. 5. Datganiad: Y Gronfa Triniaethau Newydd — Adroddiad Cynnydd

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:35 pm ar 4 Gorffennaf 2017.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Vaughan Gething Vaughan Gething Labour 4:35, 4 Gorffennaf 2017

(Cyfieithwyd)

Diolch am y sylwadau a’r cwestiynau. Y pwynt olaf yr wyf yn credu inni geisio ymdrin ag ef yn y datganiad a wneuthum yr wythnos diwethaf oedd ein dull ni o ymdrin â meddygaeth fanwl. Mae hwn yn fater gwahanol i'r gronfa triniaethau newydd, ac rwy'n credu bod hynny'n un y byddwn yn hapus i’w drafod yn fwy manwl gyda'r Aelodau yn y dyfodol. Byddwn yn lansio ein strategaeth meddyginiaeth fanwl dros yr haf, ac rwy'n siwr y bydd yn fater y bydd aelodau'r pwyllgor iechyd ac eraill yn cymryd diddordeb parhaol ynddo. Mae’n faes datblygu pwysig a chyffrous, ond, fel y dywedais i, nid dyna yw gwir ystyr a diben y gronfa triniaethau newydd.

Nawr, ar y pwynt a godwyd gennych chi ynglŷn â bod hyn nid yn ymwneud â chanser yn unig, dyna yw ein safbwynt ni yn union a dyna pam yr ydym yn dweud nad ydym yn gweithredu dull ar sail cyflyrau penodol. Nid ydym yn credu y dylem bennu gwerth uwch ar fywydau rhai cleifion yn y GIG yn fwy nag eraill yn ôl yr afiechyd sydd arnynt. Unwaith eto, dylem atgoffa pobl fod cronfa cyffuriau canser Lloegr wedi gwario dros £1.27 biliwn ac eto i gyd credant mai dim ond mewn tua un o bob pum achos y maen nhw’n gallu cyfiawnhau'r defnydd ohono. Felly, dyna yn fras £1 biliwn sydd wedi ei wastraffu neu wedi ei ddefnyddio’n wael. Rydym yn awyddus i osgoi’r math hwnnw o ddefnydd gwael o arian cyhoeddus yr wyf o’r farn y gallem gael ein barnu amdano ac y dylid ein barnu’n briodol am hynny pe byddem ni’n dewis y dull hwnnw o weithredu yng Nghymru.

Mae'r pwynt a wnewch am Sativex yn addysgiadol o ran ein bod wedi gwneud dewis, gyda'n priod broses werthuso, i gymeradwyo Sativex ar gyfer grŵp penodol o gleifion. Nid yw’r system yn Lloegr wedi cyrraedd y fan honno eto. Felly, yn yr ystyr hwnnw, mae budd gwirioneddol i gleifion yng Nghymru. Yr her felly yw gwneud yn siŵr fod yr holl seilwaith o amgylch y presgripsiynau a’r gefnogaeth yn bresennol ac yn ei le er mwyn y bobl y mae’n ddichonol briodol yn glinigol i roi Sativex ar brescriptiwn iddynt. Gwn fod heriau sy’n parhau o ran hyn: heriau, os mynnwch, oddi mewn i'r gwasanaeth sydd yn gyfan gwbl o fewn Cymru, ond hefyd y cleifion hynny sy'n mynd i weld ymgynghorwyr yn rhan reolaidd o'u triniaeth lle mae’r ymgynghorwyr hynny wedi eu lleoli yn Lloegr. A’r her i’r ymgynghorwyr hynny yw gwneud dewisiadau presgripsiwn ar gyfer pobl lle mae Sativex yn ddewis, ac mae heriau o ran yr ymgynghorwyr hynny sy’n dyheu neu’n barod i ragnodi presgripsiwn clinigol priodol. Ond ni ellir dweud yn syml ei fod yn gyffur ysgubol i bawb ag MS. Bydd yn rhaid iddo fod yn glinigol briodol a rhaid iddo fod yn brawf gwirioneddol o'r driniaeth i'w darparu, oherwydd ni fydd yn gweithio i bawb. Mae'n fater yn sicr yr wyf yn ei ystyried, ond, eto i gyd, mae'n addysgiadol o ran yr hyn yr ydym am geisio ei osgoi lle bynnag y bo modd gwneud hynny gyda'r gronfa triniaethau newydd i wneud yn siŵr bod yr heriau seilwaith hynny wedi cael eu deall yn iawn ac ymhell o flaen llaw.

Mae hefyd yn cyffwrdd a’ch pwynt am gynllunio gwasanaethau. Rhan o'r ffordd yr ydym wedi cyflwyno’r gronfa triniaethau newydd hon yw deall mai, yn y 12 mis cyntaf o gyflwyno triniaethau newydd, cyffuriau newydd, y 12 mis cyntaf yw'r rhai anoddaf i gynllunio ar eu cyfer, a deall bod hynny oherwydd y gost ychwanegol a ddaw a sut mae hynny wedyn yn cael ei gyllido yn briodol gydol oes y byrddau iechyd a’r ymddiriedolaethau perthnasol. Ond mae hefyd yn ymwneud â datblygu'r berthynas fwy aeddfed a ddisgrifiais â Chymdeithas Diwydiant Fferyllol Prydain. Cefais gyfarfod buddiol gyda nhw rai misoedd yn ôl pan wnaethom ni gytuno ar ddeall a rhannu mwy o wybodaeth gyda’r gwasanaeth ar driniaethau sydd yn yr arfaeth, a deall sut y gall y gwasanaeth gynllunio'n fwy effeithiol ar gyfer y rheini. Felly, dylai cleifion elwa, dylem wneud gwell defnydd o adnoddau cyhoeddus, ond hefyd dylai barhau i fod yn llesol i'r busnesau hynny hefyd, ar gyfer y cynhyrchion y maen nhw’n dymuno eu gwerthu i'r gwasanaeth.

Ar y pwynt olaf nad ydwyf wedi ymdrin ag ef hyd yn hyn, sef cyhoeddi gwybodaeth: nodais yn fy natganiad y byddaf yn cyhoeddi gwybodaeth ar ddiwedd toriad yr haf. Rhyddheir cyllid yn chwarterol, ac rwy’n disgwyl y byddaf yn cyhoeddi gwybodaeth o leiaf ddwywaith y flwyddyn. Ond byddaf yn rhoi ystyriaeth i a allem ni neu a ddylem ni gyhoeddi gwybodaeth yn fwy rheolaidd na hynny, ac mae hynny’n ymwneud mewn gwirionedd â deall y data sydd gennym a gwneud yn siŵr eu bod yn gadarn iawn. Ond rwy’n awyddus i sicrhau bod gwybodaeth yn parhau i gael ei rhoi i’r cyhoedd am y defnydd a wneir o'r gronfa driniaethau newydd a'r budd tebygol y gallai ac y dylai cleifion ledled Cymru fod yn ei gael.