A wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet ddatganiad am gefnogaeth ar gyfer ‘Y Cymro’, o ystyried yr ansicrwydd presennol am ei ddyfodol tymor hir? TAQ(5)0192(EI)

Diolch. Mae ‘Y Cymro’ yn cael ei ariannu drwy Gyngor Llyfrau Cymru, a byddwn yn cynghori’n gryf i unrhyw rai sydd â diddordeb mewn trafod unrhyw gymorth yn y dyfodol gyda Chyngor Llyfrau Cymru. Nid yw Llywodraeth Cymru yn cymryd rhan ym mhenderfyniadau ariannu Cyngor Llyfrau Cymru.

Diolch yn fawr am yr ateb yna, Ysgrifennydd y Cabinet. Wedi’r cwbl, mae’n hynod o drist fod ‘Y Cymro’, sef, yr unig bapur newydd cenedlaethol yn y Gymraeg, yn wynebu dyfodol mor ansicr, ac wedi gorfod dod i derfyn—gobeithio dros dro—ddydd Iau diwethaf. Mae’n galonogol bod yna grŵp o bobl, Cyfeillion Y Cymro, yn dangos diddordeb i’w brynu, ond, wrth gwrs, nid oes sicrwydd y bydd y papur yn parhau. Byddai colli’r papur newydd am byth yn golled enfawr, yn enwedig wrth feddwl am y rôl bwysig y mae’r papur wedi’i chyflawni dros y blynyddoedd. Mae ‘Y Cymro’ wedi bod yn ganolog wrth adlewyrchu ac adrodd ein hanes a datblygu ein diwylliant a’n hiaith am lawer o flynyddoedd.

Nawr, yn naturiol, rydw i’n ymwybodol bod pethau yn newid ym myd papurau newydd. Mae papurau newydd yn lleihau ac yn edwino. Mae’r byd yn mynd yn ddigidol ac yn aml-blatfform, ond mae diogelu newyddiaduraeth drwy gyfrwng y Gymraeg yn dal yn allweddol bwysig. Wedi’r cwbl, mae’r Llywodraeth yn ariannu’r papurau bro. Mae’n papurau bro ni yn derbyn arian cyhoeddus ac yn ffyniannus tu hwnt, ac mae hynny’n stori o lwyddiant. Felly, yn ychwanegol at beth rydych chi wedi’i awgrymu efo Cyngor Llyfrau Cymru, a ydy’n bosibl i mi ofyn i Ysgrifennydd y Cabinet a yw’n fodlon mynd i’r afael â’r mater yma yn bersonol ac, o bosibl, cyfarfod efo’r bobl sydd yn chwilio am ffordd i gadw ‘Y Cymro’ i fynd yn y tymor hir? Diolch yn fawr.

A gaf fi ddiolch i Dai Lloyd unwaith eto am ddod â’r mater hwn i sylw’r Siambr? Rwy’n cydymdeimlo’n fawr â’r ansicrwydd sydd ynghlwm wrth ‘Y Cymro’ ar hyn o bryd. Mewn gwirionedd, dechreuais fy ngyrfa fel newyddiadurwr yn gweithio ochr yn ochr â newyddiadurwyr ‘Y Cymro’ yn ôl yn y dyddiau pan oedd yn eiddo i North Wales Newspapers ac wedi’i leoli yn eu pencadlys yn yr Wyddgrug. Ers blynyddoedd lawer, mae wedi bod â staff anhygoel, ymroddedig a thalentog, a byddai’n hynod o drist pe bai’r cyhoeddiad yn cael ei golli am byth. Mae wedi bod drwy nifer o berchnogion dros lawer o flynyddoedd. Dechreuodd fel cyhoeddiad ychydig yn wahanol yn y bedwaredd ganrif ar bymtheg, felly mae iddo dreftadaeth anhygoel.

Yn ôl fy nealltwriaeth i, roedd grant ‘Y Cymro’ gan Gyngor Llyfrau Cymru oddeutu £18,000 ers nifer o flynyddoedd, ac mewn gwirionedd, ni ofynnodd ‘Y Cymro’ am gynnydd yn y grant a gâi gan Gyngor Llyfrau Cymru. Deallaf fod gan rai grwpiau ddiddordeb, ond nid oes unrhyw gadarnhad eto ei fod wedi cael ei werthu. Cynhaliwyd trafodaethau rhwng Cyfeillion y Cymro a Tindle, a deallwn y byddant yn cyfarfod â Chyngor Llyfrau Cymru cyn diwedd yr wythnos hon. Carwn annog unrhyw ddarpar brynwr a pherchennog i ymgysylltu’n llawn â Chyngor Llyfrau Cymru gyda golwg ar sicrhau lefel o grant a fyddai’n galluogi’r cyhoeddiad i barhau, os oes modd ei achub ar ei ffurf bresennol. Buaswn hefyd yn cynnig fod unrhyw ddarpar brynwr ac unrhyw ddarpar reolwyr y cyhoeddiad yn y dyfodol yn gofyn am gymorth gan Busnes Cymru ar y cyfle cyntaf. Gall y cymorth hwnnw fod ar ffurf cyngor, a gall fod ar ffurf cyfeirio pellach at gymorth ariannol. Fel y dywedaf, rwy’n credu y byddai’n drist pe bai ‘Y Cymro’ yn cael ei golli am byth, ac yn sicr, byddaf yn awyddus i ddilyn y cynnydd y mae pobl sydd â diddordeb posibl yn ei wneud yn ystod yr wythnosau nesaf.

Thank you.