Rwyf am ganolbwyntio ar ran gyntaf ein cynnig a dweud pan fydd adfywio wedi’i ystyried yn drwyadl, gall sicrhau manteision mawr. Mae canol tref Aberdâr yn enghraifft. Yma ym Mae Caerdydd, dros y 30 mlynedd diwethaf, rydym wedi gweld y trawsnewid mwyaf rhyfeddol yn ein prifddinas, ac rwy’n falch iawn o ddweud, Llywydd, fod yr adeilad hwn ynddo’i hun yn enghraifft wych o’r adfywio hwnnw, ac rwy’n talu teyrnged i un o’ch rhagflaenwyr sydd yn y Siambr a wnaeth yn siŵr fod y prosiect hwnnw’n digwydd. Mae’n cynnig potensial ar gyfer pob math o ddatblygiad a gobaith newydd ar gyfer cenedlaethau’r dyfodol. Yr hyn rydym yn ei weld yng Nghaerdydd yn y wasg dwristaidd yn rhyngwladol, mewn adolygiadau o’n potensial economaidd, yw eu bod yn siarad yn uchel iawn am y rhan hon o dde Cymru, ac mae’n rhaid i ni ei ddefnyddio fel adnodd ar gyfer datblygu economaidd ehangach ledled Cymru. Ond mae’n dangos i chi beth y gellir ei gyflawni gyda dychymyg, arweinyddiaeth a gweledigaeth, a chydweithrediad yr holl chwaraewyr allweddol.

Ceir corff gwych o arferion gorau rhyngwladol rydym yn rhan ohono, ac mae’n ymestyn o Baltimore i Bilbao a llawer iawn o leoedd yn y canol. Credaf fod angen inni bellach osod uchelgeisiau newydd ar gyfer yr hyn rydym yn mynd i’w wneud, yn enwedig ar gyfer y Cymoedd a’r Blaenau’r Cymoedd. Mae siaradwyr eraill wedi canolbwyntio ar un prosiect penodol. Nid dyna yw fy mwriad; byddaf yn edrych ar rai meysydd eraill lle rwy’n credu bod angen inni weld mwy o ymdrech ac uchelgais.

Ond a gaf fi gymeradwyo rhai pethau sydd wedi digwydd? Mae’r fargen ddinesig yn cynnig ffordd o sicrhau bod adfywio’n rhan o batrwm o dwf a datblygiad rhanbarthol. Hefyd, rwy’n credu ei fod yn fodel gwych ar gyfer cydweithredu rhwng Llywodraeth y DU a Llywodraeth Cymru, a llywodraeth leol, yn ogystal—i gydweithredu’n adeiladol ar ddulliau dinas-ranbarthau, sydd wrth gwrs yn ymwneud yn llwyr â chael y ffyniant a’r arbenigedd a’r potensial y gall ei gynhyrchu o amgylch y rhanbarth i gyd a sicrhau bod pethau eraill, megis rhwydweithiau trafnidiaeth a rhwydweithiau diwylliannol, yn cael eu hintegreiddio’n briodol fel bod pawb sy’n byw yn y rhanbarth yn cael budd. Rwy’n credu bod hwnnw’n gysyniad eithriadol o bwysig rydym yn gweithio drwyddo yn awr, ac rwy’n falch o weld y cynnydd hyd yma, ond rwy’n gobeithio y bydd llawer iawn mwy o ddefnydd arno yn y dyfodol.

Er hynny, mae’n ymwneud â mwy na llywodraeth leol, llywodraeth ddatganoledig a Llywodraeth y DU yn cydweithredu—er bod ganddynt rôl hanfodol i’w chwarae—ac ymgysylltu â’r gymuned, rwy’n credu, yw’r allwedd arall i lwyddiant go iawn strategaethau adfywio. Er mwyn i adfywio fod yn wirioneddol effeithiol, mae angen iddo gael ei wneud gan y gymuned, ac nid gyda, neu yn llawer gwaeth, ar gyfer y gymuned. Dyna’n aml sydd wedi achosi ymddieithrio a diffyg ymgysylltiad, ac mae hynny’n rhywbeth y mae angen i ni fod yn ofalus ein bod yn ei osgoi yn y dyfodol.

Os caf ddyfynnu o adroddiad Adfywio Cymru ‘Canllaw i Ymgysylltu Effeithiol â’r Gymuned’, mae—ac rwy’n dyfynnu—

‘datblygu polisïau gyda phwyslais cryf ar strategaethau cynhwysiant cymdeithasol yn dod â chynnydd i gymunedau oedd yn dioddef fwyaf o amddifadedd oherwydd allgau cymdeithasol.’

Rwy’n cytuno â hynny. Un strategaeth syml iawn a ddylai fod yn ganolog i’r math hwn o adfywio sy’n cynnwys y gymuned yw bod y gymuned yn gwneud llawer o’r adfywio. Mae’n swnio’n syml, ond yn aml, nid yw’n digwydd. Felly, mae’r gweithwyr cymunedol yn cael eu recriwtio’n lleol. Mae’r seilwaith, y gwaith y mae hynny’n galw amdano, pa brosiectau sy’n cael eu dewis a’u blaenoriaethu—caiff hynny ei wneud yn lleol. Cynlluniau gwella tai, lluosydd economaidd mawr sy’n cynnwys busnesau bach a chanolig lleol, cwmnïau cydweithredol, beth bynnag, a chronfeydd llafur lleol yn sicr—pwysig tu hwnt. Gofal plant—mor bwysig i uwchsgilio’r gweithlu yn gyffredinol a’u hannog i mewn i’r farchnad lafur—yn cael ei ddarparu gan bobl leol mewn cwmnïau cydweithredol ac yn gweithio i’r sector preifat, y sector annibynnol neu beth bynnag. A datblygu sgiliau sylfaenol wedyn sydd, a bod yn onest, yn un o’r ymyriadau sydd fwyaf o’u hangen mae’n debyg yn y rhanbarthau mwyaf difreintiedig, rhywbeth sydd eto wedi’i leoli mewn sefydliadau cymunedol ac yn hygyrch mewn ffyrdd y gall pobl leol ymateb iddynt.

A gaf fi orffen, Llywydd, drwy ddweud fy mod yn credu bod gwyrddu ein mannau trefol hefyd yn ganolog i’r math hwn o adfywio? Wyddoch chi, roedd Cymoedd de Cymru cyn yr oes lo yn cael eu hadnabod fel mannau gwledig delfrydol, yn destun i nifer fawr o arlunwyr—Turner, er enghraifft. Dylai’r math hwnnw o weledigaeth o harddwch y dirwedd ein hysbrydoli eto. Pleser mawr wythnos neu ddwy yn ôl oedd derbyn gwahoddiad i fynd i Faesteg gan yr Aelod lleol rwy’n falch iawn o’i weld yma, Huw Irranca-Davies, a gwelsom brosiect gwych yno ar ddatblygu coedwig newydd. Dyna’r math o beth yn union, a’r uchelgais, y dylem ei chael i adfer y Cymoedd go iawn a rhoi’r hyder sydd ei angen ar bobl leol i adfywio eu hunain yn economaidd. Diolch.