Part of the debate – Senedd Cymru am 4:13 pm ar 11 Gorffennaf 2017.
Diolch i chi am eich datganiad, Ysgrifennydd y Cabinet. Hoffwn i hefyd gofnodi fy niolch i Dr Ruth Hussey a'r panel am roi diweddariadau rheolaidd i mi a fy nhîm ar gynnydd yr adolygiad. Mae'r adroddiad interim yn nodi'n blaen yr heriau sy'n wynebu iechyd a gofal cymdeithasol yng Nghymru.
Rydym ar hyn o bryd mewn cyfnod o esblygu gyda'n systemau iechyd a gofal: rydym yn addasu neu rydym yn marw. Nid yw hon yn broblem y gellir ei datrys drwy daflu arian ati. Fel y mae Dr Hussey yn nodi’n gywir, mae'n rhaid i ni wneud newidiadau systemig brys i'r ffordd yr ydym yn darparu gofal. Mae'n rhaid i ni weithio’n gallach. Mae'n rhaid i ni wario’n gallach. Ysgrifennydd y Cabinet, rwy’n croesawu'r adroddiad interim hwn a'r canfyddiadau a nodir gan Dr Hussey a'i thîm. Erbyn hyn mae gennym farn llawer cliriach o'r her sy'n ein hwynebu ni fel cenedl a'r her sy'n ein hwynebu ni fel gwleidyddion.
Rwy’n argyhoeddedig bod yn rhaid i ni newid y ffordd yr ydym yn darparu iechyd a gofal cymdeithasol yn y dyfodol. Ein cyfrifoldeb ni yma, yn y Siambr hon, bellach yw argyhoeddi'r cyhoedd am yr angen i newid ac i ymgysylltu â nhw wrth gynllunio ein system iechyd a gofal yn y dyfodol. Ysgrifennydd y Cabinet, sut ydych chi'n bwriadu annog cymaint â phosibl o aelodau'r cyhoedd i gymryd rhan yn yr adolygiad seneddol?
Mae'r panel yn awgrymu y gallai nifer newydd o fodelau gofal gael eu treialu a'u gwerthuso. Ysgrifennydd y Cabinet, os gallwch chi ateb ar hyn o bryd, pa mor hir y bydd y treialon yn weithredol, a sut ydych chi’n bwriadu cynnal treialon o'r fath ar yr un pryd?
Pa bynnag fodelau gofal newydd y byddwn yn eu mabwysiadu, byddant i gyd yn dibynnu ar dechnoleg newydd a data a rennir. Ysgrifennydd y Cabinet, a wnewch chi amlinellu'r camau y mae eich Llywodraeth yn eu cymryd i wella Gwasanaeth Gwybodeg GIG Cymru i sicrhau y gall addasu i anghenion y dyfodol?
Sut bynnag y darperir gofal, mae angen gweithlu arnom i'w gyflawni. Mae angen i ni annog mwy o bobl ifanc i fod yn feddygon, nyrsys, ffisiotherapyddion, therapyddion galwedigaethol a fferyllwyr. Mae hefyd angen arbenigwyr mewn dysgu peirianyddol a data mawr, arbenigwyr rhwydwaith cyfrifiadurol a rhaglenwyr. Ysgrifennydd y Cabinet, beth mae Llywodraeth Cymru yn ei wneud i annog mwy o bobl ifanc i astudio pynciau STEM er mwyn sicrhau bod gennym y gweithlu sydd ei angen arnom yn y dyfodol?
Mae'n hanfodol ein bod yn cyflawni'r newidiadau angenrheidiol cyn gynted â phosibl os ydym am sicrhau y bydd gan genedlaethau'r dyfodol system iechyd a gofal cymdeithasol sy'n diwallu eu hanghenion. O ran ein seilwaith, fel y soniwyd yn flaenorol, os yw pobl yn mynd i gael eu hannog i aros yn eu cartrefi, mae'n rhaid i ni wneud yn siŵr, gyda phoblogaeth sy’n heneiddio, bod tai newydd yn cael eu hadeiladu i gydnabod anghenion newidiol mewn rheoliadau adeiladu i ddarparu ar gyfer anghenion pobl anabl. Mae ein seilwaith trafnidiaeth gyhoeddus yn mynd i orfod newid hefyd yn y dyfodol.
Edrychaf ymlaen at weithio gyda'r adolygiad seneddol dros y misoedd nesaf, i dderbyn yr adroddiad terfynol, a gweithio gyda chi, Ysgrifennydd y Cabinet, i gyflawni'r argymhellion a nodwyd gan Dr Hussey a'r panel. Diolch yn fawr. Diolch.