Part of the debate – Senedd Cymru am 5:54 pm ar 11 Gorffennaf 2017.
Roedd swyddi yn rhan o hynny, ond nid y cwbl, ac mae’n debyg y byddai mwy o amser yn gwrando a llai o amser yn siarad mewn gwirionedd yn wers dda i arweinydd Plaid Cymru. A gaf i ddweud ein bod yn deall—? Rydym yn deall–ac mae'n amser da i drafod hyn ar hyn o bryd gydag adroddiad Matthew Taylor wedi ei gyhoeddi heddiw, sy'n amlygu rhai o'r anghydraddoldebau gwirioneddol ym marchnad lafur heddiw ac yn economi heddiw. Rydym ni’n gwybod na fydd trosolwg ystadegol o’r Cymoedd yn rhoi darlun cynhwysfawr i chi o fywydau pobl yn y Cymoedd. Ni fydd yn dweud wrthych chi am yr anawsterau a wynebir gyda chontractau dim oriau; ni fyddant yn siarad â chi am broblemau economi achlysurol; ni fyddant yn siarad â chi am broblemau gwaith asiantaeth, am ansicrwydd, am fethu â chynllunio ymlaen llaw, am fethu â chynllunio wythnos eich teulu neu eich bywyd gwaith. Ni fydd pobl yn siarad â chi am hynny, ond rwy’n credu bod y gwaith y mae Matthew Taylor wedi ei wneud ac a gyhoeddwyd heddiw yn dweud llawer wrthym ni am fywydau llawer o bobl yn y Cymoedd a phobl rwy’n siarad â nhw yn ddyddiol ac yn wythnosol.
A gaf i ddweud hyn mewn ymateb i’ch cwestiynau? Byddwn yn sicrhau y bydd y prosiect nes at y cartref yn dwyn ffrwyth ac y caiff cynlluniau arbrofol eu cyhoeddi a’u rhoi ar waith yn ystod yr wythnosau a'r misoedd nesaf. Mae fy nghyd-Aelod y Gweinidog Sgiliau wedi bod yn arwain ar hyn a bydd yn gwneud cyhoeddiad ar hynny yn y misoedd nesaf. Byddwn yn sicrhau bod y swyddi hyn hefyd yn ardal y Cymoedd. Y rheswm pam y bûm i’n ymgyrchu dros ddeuoli'r A465, pan oedd y cyn Ddirprwy Brif Weinidog yn ei wrthwynebu, oedd oherwydd yr hyn yr oeddwn i eisiau ei weld oedd buddsoddiad economaidd yng Nghymoedd y de. Roeddwn i eisiau gweld deuoli’r ffordd honno i sicrhau ein bod yn gallu creu coridor gogleddol a defnyddi’r coridor gogleddol hwnnw i ysgogi gweithgarwch economaidd, i greu swyddi, i greu gwaith a chreu gyrfaoedd. Dyna pam y gwnes i ymgyrchu i sicrhau ein bod yn cael y ffordd ddeuol honno, a phan yr oedd y Dirprwy Brif Weinidog yn dweud wrthym ni bob tro nad oedd yn flaenoriaeth iddo, fe wnaethom ni’n siŵr ei fod yn flaenoriaeth, a Llywodraeth Lafur a ddechreuodd gyflawni ar hynny. Gadewch i ni wneud hynny’n hollol glir.
Rwy'n synnu, hefyd, bod yr Aelod yn gofyn cwestiynau am y metro. Mae'r cyhoeddiadau hyn eisoes wedi eu gwneud, wrth gwrs. Mae Ysgrifennydd y Cabinet dros yr Economi a Seilwaith eisoes wedi gwneud cyhoeddiad ar y £750 miliwn ar y cynllun metro, ac mae eisoes wedi cyhoeddi amserlen ar gyfer hynny, ac mae eisoes wedi cyhoeddi cynlluniau ar gyfer hynny. Mae hynny wedi ei wneud ar sawl achlysur, ac mae eisoes yn y parth cyhoeddus. Gadewch i mi ddweud hyn, o ran prosiectau presennol: yn amlwg, rydym ni’n mynd i gael cymaint â phosibl o fanteision o’r prosiectau hynny sy'n bodoli ar hyn o bryd. Roeddwn i’n glir iawn, yn fy ateb i arweinydd yr wrthblaid, ein bod yn awyddus i sicrhau ein bod yn gweithredu fel catalydd, ie, a'n bod yn sicrhau bod y Cymoedd yn gyfrifoldeb i bob adran, yn yr un ffordd ag y siaradais yn gynharach am ddyfodol y Gymraeg, gan ddweud nad yw'n fater syml ar gyfer un adran ac un ffrwd gyllideb. Mae'n cael ei integreiddio i mewn ac yn gyfrifoldeb i bob agwedd ar y Llywodraeth a'r holl weinidogaethau a phob adran. Dyna'n union sut y byddwn yn symud ymlaen gyda’r Cymoedd, ac rwyf am ddweud hyn, i gloi: gallwch naill ai ddod gyda ni ar y daith hon neu beidio. Mae hwnnw’n fater i chi.