Part of 9. 8. Cyfnod 3 Bil yr Undebau Llafur (Cymru) – Senedd Cymru am 7:23 pm ar 11 Gorffennaf 2017.
Un rheswm pam mae gweithredu streic yn y sector cyhoeddus yng Nghymru yn gymharol brin—a gwnaf gymhariaeth brin iawn â Lloegr yma, oherwydd nid wyf fel arfer yn gwneud hynny. Ond rydym wedi gweld yn y blynyddoedd diwethaf anghydfodau uchel eu proffil yn Lloegr o fewn y sector cyhoeddus, fel un y meddygon iau, ac roedd yn chwerw ac yn ddeifiol. Nid yw hynny wedi digwydd yma yng Nghymru, ac nid yw wedi digwydd yng Nghymru gan fod gennym y bartneriaeth gymdeithasol sydd newydd gael ei disgrifio. Mae’n gweithio'n arbennig o dda, ac rwyf fi, o leiaf, yn falch iawn ein bod yn gweithredu o dan bartneriaeth gymdeithasol, a phartneriaeth sy'n cael ei deall yn glir gan y rheini sy'n gweithio yn y sector cyhoeddus ac i'r cyrff cyhoeddus.
Mae’r ddwy ochr—y cyflogwyr a'r undebau llafur—yn deall bod hynny mewn gwirionedd er budd pawb. Mae amser cyfleuster—hynny yw, dewch inni fod yn glir, yr amser a ganiateir i weithwyr i gyflawni dyletswyddau undeb llafur—yn hanfodol i lwyddiant y bartneriaeth. Nid wyf yn gwybod, a dweud y gwir, ble'r oedd Janet Finch-Saunders, ond yn sicr ni chlywodd y dystiolaeth yn yr un ffordd â mi, ac eraill, pan gafodd ei rhoi inni yn ystod y cyfnod pwyllgor. Clywsom dro ar ôl tro gan weithwyr a gan gyflogwyr am fudd yr amser cyfleuster. Clywsom hefyd, fel y mae’n rhaid bod hithau wedi’i glywed, bod yr amser hwnnw’n aml iawn yn cael ei roi’n rhad ac am ddim, ac mae rhai o'r rhesymau eisoes wedi cael eu crybwyll gan swyddogion undebau llafur amser llawn, ond hefyd gan bobl sy’n cynrychioli eu cydweithwyr yn eu hamser eu hunain, nid yn eu hamser gwaith. A hoffwn ofyn ichi sut yr ydych yn meddwl y gallech gyfrif am hynny o dan eich rhyddid gwybodaeth. Clywsom dystiolaeth gan weithwyr Conffederasiwn GIG Cymru a GIG Cymru. Yn eu tystiolaeth i'r pwyllgor, a dyfynnaf:
‘Mae amser cyfleuster yn darparu buddion sylweddol i gysylltiadau diwydiannol, yn ogystal â darparu arbedion a manteision i'r sefydliad a'r gwasanaeth yn ei gyfanrwydd.’
A byddai'n anodd iawn, oni fyddai, i fesur hynny. Rwy'n meddwl ei bod yn sefyllfa od iawn bod y Ceidwadwyr yn cynnig ein bod yn ychwanegu mwy o dâp coch. Dyna beth maen nhw’n arfer yn ei alw, ie? Unrhyw bryd y mae'n rhaid ichi roi cyfrif am rywbeth, biwrocratiaeth ydyw. Ond mae amser cyfleuster yn cael ei ddefnyddio i gadw pobl yn ddiogel yn y gwaith. Mae'n cael ei ddefnyddio hefyd i wneud yn siŵr bod y telerau ac amodau, ar y ddwy ochr, i’r gweithiwr a'r cyflogwr, yn foddhaol i’r naill a'r llall. Yr unig gasgliad y gallaf ei gyrraedd yw bod Janet Finch-Saunders wedi cyflwyno’r gwelliannau hyn heddiw ar sail ideoleg bur, oherwydd yn sicr nid oedd yn seiliedig mewn unrhyw ffordd o gwbl ar ddim o'r dystiolaeth a roddwyd inni. A, pan fyddwn yn sôn am gost, cafodd cost ei chyflwyno am lunio adroddiadau ar amser cyfleuster, a nododd Cyngres Undebau Llafur Cymru y byddai datgymhwyso darpariaeth Deddf 2016 sy’n ei gwneud yn ofynnol i bob cyflogwr cyhoeddus yng Nghymru i lunio adroddiad ar amser cyfleuster yn arbed arian. A gwnaethant roi cost o £170,700 ar gyfer costau llunio adroddiadau. Rydych i gyd yn gwybod, oherwydd rydych yn dweud wrthym yn aml iawn o'r ochr honno i'r Siambr, bod biwrocratiaeth yn costio arian. Bydd y fiwrocratiaeth hon hefyd yn costio arian, a’r oll y bydd yn ei wneud yw dinistrio popeth yr ydym wedi’i ddatblygu dros y blynyddoedd yng Nghymru yn y partneriaethau cymdeithasol hyn. Ideoleg bur ydyw, dim byd arall o gwbl.