Part of 9. 8. Cyfnod 3 Bil yr Undebau Llafur (Cymru) – Senedd Cymru am 7:30 pm ar 11 Gorffennaf 2017.
Diolch, Llywydd. Wel, wyddoch chi beth? Rydym wedi penderfynu gwneud eich gwaith ar eich rhan, Ysgrifennydd y Cabinet. Ac felly, gwnaethom gais rhyddid gwybodaeth gan y Ceidwadwyr Cymreig i ddod â rhywfaint o onestrwydd, tryloywder, ac atebolrwydd i'n dadl ac i’r trafodion yma yng Nghynulliad Cenedlaethol Cymru. O'r 28 o gyrff cyhoeddus a allai ymateb yn llawn, roedd 63 o swyddogion ar amser cyfleuster llawn-amser, yn gweithio cyfanswm o 2,459 awr yr wythnos. O'r 26 o gyrff cyhoeddus a allai ymateb, mae 272 o swyddogion hefyd wedi’u cyflogi’n rhan-amser, ac mae 15 o’r 22 awdurdod yn talu am eu swyddogion amser llawn ar amser cyfleuster undebau, sy'n cyfateb i 33 o swyddogion. Mae gennym hawl i wybod hyn. Mae gan ein haelodau o'r cyhoedd, ein hetholwyr, hawl i wybod hynny hefyd. Mae colli diwrnodau i weithredu streic yn llesteirio’r economi, ac nid oes dadlau â hynny. Cyflwynwyd Deddf Undebau Llafur 2016 gan Lywodraeth y DU oherwydd cynnydd 77 y cant mewn colli diwrnodau gwaith oherwydd gweithredu diwydiannol, o 440,000 o ddiwrnodau yn 2013 i 788,000 yn 2014. Yn 2015, Cymru oedd â'r bedwaredd nifer uchaf o ddyddiau gwaith wedi’u colli o ranbarthau'r DU, gyda chwech fesul pob 1,000 o weithwyr. Dyna ddangos gwerth eich gwaith partneriaeth a'r ymagwedd ysgafndroed sydd gennych. Cafodd mwy o ddiwrnodau eu colli i weithredu streic eto ledled y DU yn 2016. Hyd at 31 Hydref 2016, collwyd 281,000 o ddiwrnodau i weithredu streic, sef cynnydd o 65 y cant. Yr amcangyfrif yw y bydd darpariaethau Deddf Undebau Llafur 2016 yn arbed 1.5 miliwn o oriau gwaith y flwyddyn ac yn rhoi hwb gwerth dros £100 miliwn i economi'r DU dros y 10 mlynedd nesaf.
Llywydd, drwy ymestyn y gofynion i gyhoeddi gwybodaeth am yr amser a'r arian a wariwyd ar amser cyfleuster, gofynion sydd eisoes yn berthnasol ar hyn o bryd i'r gwasanaeth sifil ac i'r sector cyhoeddus ehangach, gallwn sicrhau mwy o dryloywder a gonestrwydd gyda'r gwelliant hwn. Yn y bôn, rydym yn credu ei bod yn iawn bod y Llywodraeth yn monitro’r arfer hwn i sicrhau ei fod yn ddefnydd synhwyrol o arian y trethdalwyr, ac y bydd hyn yn sicrhau bod lefelau amser cyfleuster yn parhau i fod yn briodol. Rwy’n mynd i egluro unwaith eto: nid ydym yn ceisio ei ddileu. Canfu cais rhyddid gwybodaeth—[Torri ar draws.]