Part of 9. 8. Cyfnod 3 Bil yr Undebau Llafur (Cymru) – Senedd Cymru am 7:49 pm ar 11 Gorffennaf 2017.
Diolch. Hoffwn ddweud wrth Ysgrifennydd y Cabinet: os yw eich partneriaeth gymdeithasol wedi bod mor llwyddiannus, pam mae gan Gymru’r lefelau cyflog, cyflogaeth a ffyniant isaf ym Mhrydain gyfan? Yn eu briff ar gyfer Bil gwreiddiol Llywodraeth y DU, canfu llyfrgell Tŷ'r Cyffredin, yn 2015, fod gan Gymru’r pedwerydd swm uchaf o ddyddiau gwaith a gollwyd o blith rhanbarthau’r DU—chwech i bob 1,000 o weithwyr. Ac fel y dywedais yn gynharach, mae amcangyfrifon o'r adran ar gyfer busnes, egni, arloesi a sgiliau’n dangos y bydd darpariaethau presennol Deddf Llywodraeth y DU yn arbed dros 1.5 miliwn o oriau gwaith y flwyddyn, gan roi hwb o £100 miliwn i economi'r DU. Mae’n benbleth imi na fyddech am weld y llwyddiant hwnnw.
Mae'r CBI hefyd wedi nodi nad yw cyflwyno trothwyon pleidlais streic yn mynd yn groes i ddim o gonfensiynau’r Sefydliad Llafur Rhyngwladol a gymeradwywyd gan y DU, nac yn tanseilio dim o hawliau’r Undeb Ewropeaidd. Mae hyn yn fater o sicrhau bod llais gweithwyr yn cael ei glywed yn ddemocrataidd mewn anghydfodau diwydiannol. Yn rhy aml, rydym yn gweld streiciau’n digwydd ar ôl nifer isel iawn o bleidleisiau, neu gyda chefnogaeth cyfran fechan o'r gweithlu. Yn 2014 caewyd miloedd o ysgolion ar ôl pleidlais lle pleidleisiodd 27 y cant o’r aelodau cymwys. O ran etholiadau gwleidyddol, mae pleidleisio i gymryd rhan mewn streic a phleidleisio mewn etholiad cyffredinol neu etholiad y Cynulliad yn gwbl wahanol. Gall pawb bleidleisio dros eu AS neu AC, ond mae streiciau’n effeithio ar bawb, ond nid yw’r rhan fwyaf o’r aelodau hynny o'r cyhoedd y bydd streiciau’n effeithio arnynt yn cael unrhyw gyfle na llais i bleidleisio ynghylch pa un a ddylai'r streic ddigwydd. Nid yw ond yn deg y dylai streiciau ddigwydd dim ond pan geir canran sylweddol yn pleidleisio.
Nawr, yn ddiddorol ddigon, roedd y nifer a bleidleisiodd yn yr etholiad disymwth eleni yn 68.7 y cant, sy’n llawer uwch na'r trothwy yr ydym yn ei awgrymu yma. Llywydd, nid wyf yn disgwyl gweld cefnogaeth ar draws y Siambr, o ystyried y swm eithriadol o arian a ddarperir i rai pleidiau gan undebau llafur. Fodd bynnag, byddwn yn gobeithio gweld Aelodau’n codi uwchben eu buddiannau eu hunain a materion o'r fath i bleidleisio o blaid streicio teg a democrataidd, rhywbeth y credwn ei fod er budd pawb dan sylw.