Part of 9. 8. Cyfnod 3 Bil yr Undebau Llafur (Cymru) – Senedd Cymru am 7:59 pm ar 11 Gorffennaf 2017.
Hoffwn ddefnyddio rhai dyfyniadau yma gan undeb Cymdeithas yr Athrawon a’r Darlithwyr. Hoffwn eu defnyddio yn arbennig am nad ydynt yn gysylltiedig â phlaid, fel na all yr amlwg ddod yn ôl o'r ochr arall. Ac maent yn dweud yn eu tystiolaeth bod defnyddio gweithwyr asiantaeth yn y sector cyhoeddus yn achosi risg uchel iawn, a'i fod yn tanseilio hawl gweithwyr gweithgar sy’n talu trethi i arfer eu hawl i dynnu eu llafur yn ôl ar ôl cyflawni’r holl rwymedigaethau sydd eisoes yn eu lle, ac rwy’n meddwl bod hynny’n rhywbeth sydd ddim wir wedi cael ei egluro’n iawn yma heddiw. Mae'n ymddangos bron bod y Ceidwadwyr yn ceisio rhoi'r argraff ei bod yn hawdd i bobl fynd ar streic, a bod pobl yn mynd ar streic yn hawdd. Mae'n ymddangos eu bod hefyd wedi anghofio pwynt y mae fy nghydweithiwr Dawn Bowden newydd ei wneud: bod y streic yn gostus i’r bobl hynny sy'n cael eu cyflogi yn y diwydiannau hynny, eu bod yn colli eu cyflogau, ac nad yw pobl yn dymuno dod at y bwrdd, a thynnu eu llafur yn ôl—rhywbeth y mae ganddynt bob hawl i’w wneud, ar ôl mynd drwy weithdrefn briodol—ar fympwy.
Mae hefyd yn werth nodi mai menywod yw’r rhan fwyaf o bobl sy’n darparu gwasanaethau ardderchog yng ngweithle’r sector cyhoeddus, ac mai menywod a fydd yn teimlo effaith anghymesur gan y newidiadau a gynigir yn y Bil undebau llafur hwn. Mae hefyd yn werth nodi bod Pwyllgor Polisi Rheoleiddio y Llywodraeth ei hun wedi barnu nad oedd y mesurau’n addas i'w diben, ac nad oedd asesiad effaith llawn o'r Bil undebau llafur wedi ei gynnal. Rwy'n credu ei bod hi’n werth nodi’r pethau hynny.
Ac rwyf yn gofyn i'r Ysgrifennydd Cabinet, gan y bu rhywfaint o ddryswch o ran deall y geiriau ‘gweithwyr asiantaeth’, egluro er mwyn y cofnod nad ydym yn sôn am beidio â chaniatáu i weithwyr asiantaeth presennol sydd eisoes yn cael eu defnyddio o fewn y sector cyhoeddus—yn bennaf, mae'n rhaid dweud, o fewn y sector iechyd—rhag dod i mewn i’r gwaith fel y byddent wedi ei wneud o dan amgylchiadau arferol, ond rydym yn sôn, yn y fan yma, am ddod â gweithwyr asiantaeth i mewn at y diben penodol o dorri streic.