Diolch yn fawr, Llywydd. Hoffwn fanteisio ar y cyfle hwn i ddymuno pen-blwydd hapus iawn yn ddeg ar hugain i Gyfeillion Rhaeadr Aberdulais. Efallai fod yr aelodau eisoes yn gwybod am y trysor cudd poblogaidd hwn yn fy rhanbarth. Agorwyd y gwaith tun yn 1584—efallai mai dim ond Neil Hamilton a all gofio hynny, cofiwch—i doddi copr ar gyfer gwneud darnau arian i dalu am longau rhyfel i ymladd yr Armada. Aeth ymlaen i gael ei ddefnyddio ar gyfer melino, ond erbyn y bedwaredd ganrif ar bymtheg roedd yn waith tunplat pwysig a gyflogai blant mor ifanc ag wyth oed, yn anffodus. Câi ei gynnyrch ei werthu ledled y byd nes i’r Unol Daleithiau, er mwyn amddiffyn eu diwydiant ifanc eu hunain, osod tariffau enfawr ar dunplat a fewnforiwyd a seliwyd tynged y gwaith hwnnw. Mabwysiadodd yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol y safle gan y cyngor lleol yn 1980 ac maent wedi bod yn adfer y safle ers hynny. Mae bellach yn gartref i olwyn ddŵr fwyaf Ewrop, sy’n creu ynni gwyrdd, ac mae’r coetir o gwmpas y rhaeadr yn gartref i nythfa o ystlumod Daubenton, sy’n fy mhlesio’n fawr iawn fel un o hyrwyddwyr ystlumod y Cynulliad.

Daeth Cyfeillion Rhaeadr Aberdulais at ei gilydd yn 1987. Yn eu digwyddiad diweddar i ddathlu’r pen-blwydd, lle roedd llawer o’r aelodau gwreiddiol yn bresennol, rhoddodd y cadeirydd Bethan Healey deyrnged i weledigaethau arloeswyr fel Ivor Thorne, a oedd yn glerc i hen Gyngor Dosbarth Gwledig Castell-nedd, a’r Cynghorydd George Eaton. Yn 1989, rhoddodd y cyfeillion eu cyfraniad cyntaf i’r ymddiriedolaeth—£1,200—ond ers hynny maent wedi codi £213,000, sydd wedi cael ei wario ar waith ar y safle. Yn ogystal â gwerth cymdeithasol y cyfeillion, mae llawer ohonynt yn cyfrannu’n uniongyrchol at y gwaith hwnnw drwy wella golwg y safle, cynnal a chadw, arddangosfeydd, a hyd yn oed gweithio yn yr ystafell de, sef fy mhrofiad personol o wirfoddoli gyda’r cyfeillion. Diolch.